“Şimal ayısı”na qarşı kollektiv qərar: qiymət tavanı nə vəd edir? - GƏLİŞMƏ
Tarix: 14-12-2022, 11:20 | Çap et
Dekabrın əvvəlində G7 ölkələri və Avropa İttifaqı (Aİ), nəhayət, dəniz yolu ilə tədarük edilən Rusiya nefti üçün qiymət tavanı haqqında razılığa gəlib. Gözlənildiyi kimi, Moskva Qərbin qiymət diktəsini qəbul etməkdən imtina edib və hətta hasilatı azaltmaq niyyətindədir.
Bu proses baş verərsə, bazarda təklif həm də ona görə azalacaq ki, OPEC ölkələri oktyabrda keçirilən son iclasda Rusiya karbohidrogenlərinin bazardan çıxarılmasını kompensasiya etməkdən imtina edib. Mövcud hadisələr fonunda dünya neft bazarında tələb və təklif balansı, şübhəsiz ki, dəyişəcək, çünki Rusiya ən böyük xammal tədarükçüsüdür və buna göz yummaq olmaz.
Ümumilikdə, neft tədarükünün fiziki ifadədə 47%-i Aİ ölkələrinin payına düşür və ötən il Rusiya neftinin uzaq xaricə ixracı üçün əsas marşrut dəniz tədarükü olub: Novorossiysk (Krasnodar diyarı), Kozmino (Primorsk diyarı), Primorsk və Ust-Luqa (hər ikisi Leninqrad vilayətində), eləcə də Priqorodnoye (Saxalin) limanları vasitəsilə 118,5 milyon ton “qara qızıl” daşınıb. Bundan əlavə, “Drujba” neft kəməri ilə Avropaya 39 milyon tona qədər yük daşınıb, daha 40 milyon ton Şərqi Sibir - Sakit Okean neft kəməri və Qazaxıstandan keçməklə Çinə tranzit boru kəmərləri ilə çatdırılıb.
Bu vəziyyətdən çıxış etsək, neft ixracının məhdudlaşdırılması Avropaya yaxşı heç nə vəd etmir və onlar bunu orada çox gözəl başa düşürlər. Təsadüfi deyil ki, Rusiya neftinin qiymət tavanı kifayət qədər stabildir - o, hər iki aydan bir nəzərdən keçiriləcək və bazar qiymətindən ən azı 5 faiz aşağı qalmalıdır.
Rusiya Federasiyasının Milli Enerji Təhlükəsizliyi Fondunun analitiki İqor Yuşkovun fikrincə, qiymət koalisiyası Rusiya neftinin hər bareli üçün 30 dollarda israr edən Polşa ilə razılaşmadı, çünki Aİ Rusiya neftinin ixracından kənar qalmaqdan ehtiyat edir. Axı Moskva dəfələrlə xəbərdarlıq edib və bəyan etməkdə davam edir ki, qiymət tavanını dəstəkləyən ölkələrə çatdırılmanı dayandıracaq.
İndi Rusiya hakimiyyəti cavab tədbirləri üçün 3 variantı nəzərdən keçirir - qiymət diktəsini dəstəkləyən ölkələrə neft ixracından tamamilə imtina etməkdən və qiymət tavanı ilə əlaqəli müqavilələr üzrə ixraca qadağadan tutmuş, “Urals” qarışığına münasibətdə maksimum endirimin “Brent”ə uyğun təyin edilməsinə qədər.
Üçüncü variant, digər rusiyalı analitiklərin fikrincə, mümkün deyil, çünki o, hansısa düstur üzrə qeyri-bazar qiymət üsulunu nəzərdə tutur və bu, fikir ayrılıqlarının olmayacağına zəmanət vermir. Mütəxəssislər ikinci, daha çevik yolu ən məqbul hesab edirlər. O, alıcının hansı ölkədən olmasından asılı olmayaraq, qiymət tavanı şərtini özündə əks etdirən müqavilələr üzrə ixracın qadağan edilməsini nəzərdə tutur.
Dekabrın 5-də Putinin mətbuat katibi Dmitri Peskov Rusiyanın Qərbin neft ixracına tətbiq etdiyi qiymət həddini tanımaq niyyətində olmadığını, daha sonra cavab addımlarının atıldığını bildirsə də, indi Rusiya hakimiyyətinin bəyanatlarında daha az kateqorik notlar üstünlük təşkil edir. Eyni zamanda, Rusiya KİV-ləri yekdilliklə Rusiya Federasiyası Baş nazirinin müavininin Aleksandr Novakın ixraca və neft hasilatına kəskin məhdudiyyət qoymağa hazır olduğunu bəyan etdiyi bəyanatından sitat gətirib.
Amma Qərb qiymət koalisiyası Rusiya üçün belə bir ssenarinin mümkünsüzlüyü ilə bağlı hesablamaya ümid edir. Bu sahə üzrə mütəxəssislərin ümumi rəyinə görə, Rusiyanın bir çox yataqlarının xüsusiyyətləri elədir ki, dayandırılandan sonra orada neft hasil etmək praktiki olaraq mümkün deyil və quyular indi dondurulsa, hasilatı bərpa etmək mümkün olmayacaq.
Bu səbəbdən indi siyasətçilər neft hasilatının kəskin azaldılmasından danışır, praktiklər və mütəxəssislər isə daha ehtiyatlı nəticəyə ümid edirlər. Xüsusən də sanksiyalardan yayınma imkanları müzakirə edilir və Rusiyanın onlara tamamilə məhəl qoymamağa çalışacağı barədə fikirlər səsləndirilir.
İqor Yuşkovun sözlərinə görə, Rusiya “stabil tankerlərə” ümid bəsləyir, çünki bir barel üçün 60 dollardan yuxarı neft ixracına qoyulan qadağa yalnız bu qiymətdən yuxarı xammalın daşınması və daşınmasının sığortasını nəzərdə tutur. O, həmçinin bildirib ki, Moskva belə nəticəyə hazırlaşıb və hətta öz neft donanmasını genişləndirib.
Amma çətin ki, bütün nefti xarici bazarlara təkbaşına çıxarmaq mümkün olsun, ona görə də dəniz yurisdiksiyalarında qeydiyyatdan keçmiş şirkətlərin ixraca cəlb edilməsi imkanları nəzərdən keçirilir. Nə qədər qəribə səslənsə də, qiymət tavanının təşəbbüskarlarının məqsədi Rusiya Federasiyasının neft ixracından əldə etdiyi gəlirləri azaltmaqdır, lakin artıq ekspert rəyləri eşidilir ki, bu, şübhəli bir addımdır, çünki qiymət tavanı neft qıtlığına səbəb olacaq, bu isə bazarda qiymətlərin qalxması deməkdir ki, Rusiya tədarükün azalmasını xammal neftin qiymətinin artması ilə kompensasiya edəcək.
DİA.AZ bildirir ki, oxşar qənaətini AYNA ilə bölüşən iqtisadçı ekspert Natiq Cəfərli sanksiyaların məqsəd və nəticələrinin fərqli olduğunu düşünür: “Rusiyaya qarşı yeganə təsirli sanksiyalar neft və qazın qiymətinin aşağı salınması ola bilər. Bununla belə, bütün bu müddət ərzində Qərb məhdudiyyətləri yalnız xammalın bazar dəyərinin artması ilə oynadı. Məsələn, anti-Rusiya tədbirləri nəticəsində təbii yanacağın qiyməti rekord həddə çatıb. Deməli, Ukraynada müharibəni dayandırmaq üçün nəzərdə tutulan sanksiyaların mahiyyəti və məqsədi baxımından belə uzunmüddətli təsir effektli deyil”.
Deputat və iqtisadçı alim Vüqar Bayramov isə bu bazarda hələ də ciddi volatillik müşahidə olunmasa da, daha ucuz barel gözləntisinin haqlı olduğunu hesab edir: “Qiymət həddi ilə bağlı qərar bazara təsirsiz ötüşməyib və neftin qiyməti əhəmiyyətli dərəcədə aşağı düşüb. “Saudi Aramco” yanvar ayında təklif etdiyi qiyməti Asiya üçün 2,20 dollar/barel, Avropa üçün isə 1,80 dollar azaldıb. Bu, iri istehsalçıların bazardakı vəziyyətə və qiymət limiti ilə bağlı qərara profilaktik reaksiyasından xəbər verir”.
“Burada Çin faktoru da mühüm rol oynayır. Lakin dünya bazarında tələbi bir qədər canlandıran “sıfır COVID” siyasətinin əhəmiyyətli dərəcədə yumşaldılmasına baxmayaraq, Çin hakimiyyəti virus məhdudiyyətlərinə riayət etmək niyyətindədir və bu, gələcəkdə tələb və qiymətlərə təzyiq göstərəcək. Bu baxımdan gələn il üçün qiymət proqnozu nikbin deyil”, - deyə analitik bildirib.
Onun fikrincə, neft və neft məhsullarının ixracı respublikamızın valyuta gəlirlərinin 80 faizini təşkil edir və bu səbəbdən də Azərbaycan üçün bazar qiymətləri önəmlidir. Digər məsələlərlə yanaşı, ölkəyə daxil olan valyutanın miqdarı milli valyutanın məzənnəsi üçün həlledicidir.
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
• Paytaxt rayonlarında qış mövsümünə hazırlıq işləri müzakirə olunub - FOTO
Bu gün, 14:43 |
|
|
|
• Qərbin hərbi yardımlarının hədəfi BƏLLİDİR
Bu gün, 14:02 |
|
|
|
• Dövlətin pulu ilə xaricdə hansı mütəxəssislər hazırlanır? - Deputata cavab
Bu gün, 14:00 |
|
|
|
• “Rabitəbank” bu ailənin mənzilini əlindən alır - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 13:58 |
|
|
|
• Zviad Qamsaxurdiyanın oğlu Gürcüstanın prezidenti ola bilər
Bu gün, 13:14 |
|
|
|
• Tramp üç ölkəyə xəbərdarlıq edib
Bu gün, 13:10 |
|
|
|
• “ŞaurmaN1” həqiqətləri: işçilər gerçəkləri dilə gətirir - VİDEO
Bu gün, 13:03 |
|
|
|
• “Sako” ləqəbli tiktoker həbs edilib
Bu gün, 13:01 |
|
|
|
• Elza Seyidcahanın şeirləri dərsliyə salınıb? - DƏRSLİKLƏRİMİZDƏKİ PROBLEM
Bu gün, 13:00 |
|
|
|
• Bakı ilə İrəvan dekabrda danışıqları bərpa edəcək - KİV
Bu gün, 12:56 |
|
|
|
• İsrailin Baş Qərargah rəisi gözlənilmədən Britaniyaya gedib
Bu gün, 12:52 |
|
|
|
• Səs-küylü işlərə baxan hakim təqaüdə göndərildi - FOTO
Bu gün, 12:50 |
|
|
|
• Azərbaycanda taksi qiymətləri 19% bahalaşıb – Rəsmi
Bu gün, 12:48 |
|
|
|
• “Milla”nın rəhbərinin direktor olduğu 13 milyonluq şirkət “maya”sını azaldır
Bu gün, 12:42 |
|
|
|
• Şimşək çaxacağı ehtimalı var - belə deyirlər...
Bu gün, 12:40 |
|
|
|
• Marsda su ilə bağlı YENİ SÜBUT
Bu gün, 12:38 |
|
|
|
• Gürcüstanda prezident seçkilərinin vaxtı bilinib
Bu gün, 12:35 |
|
|
|
• Azərbaycandan milyonlarla pul çıxaran biznesmenlər TUTULDU - ŞOK FAKTLAR
Bu gün, 12:31 |
|
|
|
• Həbs edilən hərbi attaşe bu akademikin qardaşıdır – 70 kiloqram qızıl beynəlxalq qaçaqmalçı şəbəkənin olub?
Bu gün, 12:24 |
|
|
|
• ARB-nin 5 mərtəbəli studiya binası hansı məmura məxsusdur - İLGİNC...
Bu gün, 12:12 |
|
|
|
• Elnur Abdullayev borcları qaytarmaq üçün çabalayır – “Kontakt”ın məhkəmə çəkişmələri rekord səviyyədədir...
Bu gün, 12:08 |
|
|
|
• “Məktəb direktoru” olan Xalq artistinə TƏZYİQ: - “Məni söyürlər”
Bu gün, 12:04 |
|
|
|
• Pənah Hüseynin partiyasına dövlət pul ayırıb - MƏBLƏĞ
Bu gün, 12:03 |
|
|
|
• Əhməd Əhmədovdan yeni xəbər - Heç kəs şikayət vermədi
Bu gün, 11:52 |
|
|
|
• Əgər Berbok Azərbaycanı “danlayırsa”, deməli... – Markov
Bu gün, 11:51 |
|
|
|
• Univermağın 70 min manata yaxın pulunu mənimsəyərək “Tik-Tok”da xərcləyib – MƏHKƏMƏ
Bu gün, 11:37 |
|
|
|
• "3 ildir nazirə və nazirliyə çoxsaylı müraciətlər ünvanlasaq da... - heç bir cavab verilmir"
Bu gün, 11:36 |
|
|
|
• Paşinyanın “hər şeyi unudaq” və Bakıya güzəşt təklifinin sirri - qorxusu bu imiş...
Bu gün, 11:34 |
|
|
|
• İranda Azərbaycanın tibb sahələri üzrə verdiyi diplomlar qəbul edilmir - Canlarının QƏDRİNİ BİLİRLƏR...
Bu gün, 11:30 |
|
|
|
• Kənd yolunun təmiri üstündə dava qanla nəticələndi - MƏHKƏMƏ
Bu gün, 11:29 |
|
|
|
• Mirzoyan gülünc duruma düşdü: - Hələ təyin olunmayan naziri təbrik etdi
Bu gün, 11:26 |
|
|
|
• Paşinyan Akopyanı Dövlət Gəlirləri Komitəsinin rəhbəri təyin etdi
Bu gün, 11:24 |
|
|
|
• Bakıda keçmiş rəis həbs edildi - FOTO
Bu gün, 11:20 |
|
|
|
• Həkimlərin "gözəllik əməliyyatı": Ülviyyə İlyasovanı kim öldürüb? - ARAŞDIRMA
Bu gün, 11:18 |
|
|
|
• Evli ola-ola qız qaçıran şəxsin meyiti BAQAJDAN ÇIXDI - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 11:14 |
|
|
|
• Nəcəflinin Talıbovdan ƏXZ ETDİKLƏRİ... - "Onların adlarını pul yazıb, ciblərinə qoyurlar"
Bu gün, 11:11 |
|
|
|
• Ədalət Verdiyevin həbsinin səbəbləri: Ehtiyatsızlıq, yoxsa qanun pozuntusu? - AKTUAL
Bu gün, 11:06 |
|
|
|
• Salyanda sakinlər BUNA GÖRƏ NARAZIDIR... - "...yola daş-çınqıl tökməkdən beziblər"
Bu gün, 11:04 |
|
|
|
• "Medianı “trol” yığnağı ilə hörmətsiz edən o məmur..." - MÜSAHİBƏ
Bu gün, 11:00 |
|
|
|
• Azərbaycan Standartlaşdırma İnstitutuna direktor əvəzi təyin olunub - ƏMR
Bu gün, 10:48 |
|
|
|
• "Taliban" Rusiyada qadağan olunmuş təşkilatlar siyahısından çıxarılır
Bu gün, 10:45 |
|
|
|
• "Rusiyanı da Turana qoşmaq olar, çünki onun tərkibində 8 türk dövləti var" - Novella Cəfəroğlu
Bu gün, 10:34 |
|
|
|
• Minimum pensiyanın artırılması nəzərdə tutulur, amma... - Görünəni odur ki...
Bu gün, 10:29 |
|
|
|
• BP AGT rəhbərliyində yeni təyinatlar olub - DETALLAR
Bu gün, 10:26 |
|
|
|
• 4 yüksək posta təyinat OLA BİLƏR - Bakı merinin müavinləri yoxdur
Bu gün, 10:24 |
|
|
|
• Qazaxıstanın Bakıdan qəribə gözləntisi – Ekspert “mümkün deyil” dedi
Bu gün, 10:13 |
|
|
|
• Mərkəzi Bank “Sara Qrup”u valyuta qaydalarını pozduğu üçün cərimələyir
Bu gün, 10:09 |
|
|
|
• Mağazanı qarət edən azərbaycanlı dəstə ələ keçirildi
Bu gün, 10:04 |
|
|
|
• Bu ölkə "S-300"lərini Ermənistana VERİR - "enikos.gr"
Bu gün, 10:00 |
|
|
|
• Fransa səfirinin İranda Qərbi Azərbaycan axtarışı - ŞƏRH
Bu gün, 09:53 |
|
|
|
|