“Qara mühasibatlıq”dan belə xilas olmaq olar - MODEL
Tarix: 16-11-2019, 13:12 | Çap et
2019-cu ilin 3-cü rübündə (iyul-sentyabr) Azərbaycanda POS-terminalların sayı 1381 ədəd artaraq 64 min 777 ədədə çatıb.
İyun ayının sonunda POS-terminalların sayı 63 min 396 ədədədək düşmüşdü. Mərkəzi Bankın statistikasına əsasən, hələ də, ticarət və xidmət obyektlərində quraşdırılmış POS-terminalların sayı 2018-ci ilin sonu ilə müqayisədə 1333 ədəd, 2015-ci ilin sonu ilə müqayisədə isə 15 min 524 ədəd azdır. 2015-ci ilin sonunda ticarət və xidmət obyektlərində quraşdırılmış POS-terminalların sayı 80 min 301 ədədə çatmışdı. Sonradan sahibkarlar POS-terminallardan imtina etməyə başlamışdılar.
Bu ildən Azərbaycan ərazisində 4 mərhələdən ibarət olmaqla e-kassaların keçidinə başlanılıb. Müasir e-kassalar POS-terminal funksiyasını da yerinə yetirir. Hazırda sahibkarlar üçün təklif olunan yeni nəsil onlayn-kassalardan biri “AzurPos”dur. Bu qurğu kassa aparatı olmaqla bərabər, həm POS-terminal, həm də ödəniş terminalıdır. Qeyd edək ki, bu ilin yanvar-sentyabr aylarında Azərbaycanda nağdsız ödəniş göstəricilərində əvvəlki dövrlərlə müqayisədə müsbət dinamika müşahidə olunub. Belə ki, bu dövr ərzində ölkədə Milli Ödəniş İnfrastrukturu vasitəsilə aparılan ödəniş əməliyyatlarının həcmi 191 milyard manat, sayı 40 milyon ədəd təşkil edib. Əməliyyatların sayı üzrə göstərici 2018-ci ilin analoji dövrü ilə müqayisədə 44 faiz artıb. Azərbaycan Mərkəzi Bankının operatoru olduğu Hökumət Ödəniş Portalının (HÖP) əhatə dairəsi genişləndirilib, 1 437 bələdiyyə üzrə ödənişlərin qəbul edilməsi imkanı yaradılıb. Bununla da, əksər dövlət orqanları, kommunal xidmət müəssisələri, mobil rabitə operatorları, ali təhsil müəssisələri və s. qurumların 550-dən çox xidməti üzrə ödənişlərin portalın onlayn resurslarından, bankların elektron bankçılıq xidmətlərindən istifadə etməklə nağdsız qaydada aparmaq mümkündür. HÖP üzərindən bu dövrdə həyata keçirilən əməliyyatların həcmi 2,286 milyard manat təşkil edib ki, bu da ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 36 faiz çoxdur. Aparılan nağdsız əməliyyatların həcmi isə 3,4 dəfə artaraq 956 milyon manat olub. Cari ilin sentyabrın 30-na ölkə üzrə ödəniş kartlarının sayı keçən ilin müvafiq dövrünə nisbətən 16 faiz artaraq 1.2 milyon ədədi təmassız olmaqla 7,5 milyon ədəd təşkil edib. Təmassız kartların sayı 2,4 dəfə artıb.
Ölkə üzrə bankomatların sayı 2 654 ədəd olub ki, bu göstərici ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 114 ədəd çoxdur. Banklar tərəfindən quraşdırılmış POS-terminalların sayı 65 153 ədəd olub ki, bunun da 27 530 ədədi təmassız POS-terminallardır. 2018-ci ilin ilk 9 ayı ilə müqayisədə təmassız POS-terminalların sayı 31 faiz (6 466 ədəd) artıb. Ölkə daxilində ödəniş kartları ilə aparılmış əməliyyatların həcmi 28 faiz artaraq 15,535 milyard manat təşkil edib. Ödəniş kartları ilə ölkə daxilində aparılmış əməliyyatlarda nağdsız hesablaşmaların çəkisi isə 59 faiz artaraq 3,3 milyard manat (21%) olub.
Məlumat üçün bildirək ki, bu ilin oktyabr ayının əvvəlinədək ölkədəki iri ticarət mərkəzləri, şadlıq evləri, şəbəkə marketlər, yanacaqdoldurma məntəqələri avtomobil və mebel satışı mərkəzləri e-kassa sisteminə keçməli idilər. Bu iaşə obyektlərinin e-kassa sisteminə keçib-keçməməsi başa mövzudur. Amma reallıqda Azərbaycanda bu kimi obyektlərin sayının on minlərlə olduğunu nəzərə alsaq, POS-terminalların sayının 1381 ədəd olması zəif artım hesab olunur. O da bəllidir ki, bu gün ölkədə əmək müqaviləsi olmadan işləyənlərin sayı kifayət qədərdir. Maaşlarını kart vasitəsilə almayanlar buna görə də nağdsız ödəniş edə bilmir. Nəticədə nağdsız ödənişlə bağlı problemlər həllini tapmaqda gecikir.
Real mənzərəni təsəvvür etmək üçün nağdsız ödənişlər sahəsində əsas vasitələr olan POS-terminallar və bankomatların statistikası önəmlidir. POS-terminal kart vasitəsilə malların, iş və xidmətlərin dəyərinin ödənilməsi, valyuta mübadiləsi əməliyyatlarının aparılması, habelə nağd pul vəsaitinin alınması üçün nəzərdə tutulmuş avadanlıqdır. Bankomat isə bank kartlarından və istifadəçi kodlarından (PİN) istifadə edərək kart hesabından nağd pul vəsaitləri çıxarmağa, hesab barədə məlumat almağa, kommunal və digər xidmətlərin haqqını ödəmək üçün nağdsız hesablaşmalar aparmağa imkan verən aparatdır.
İqtisadçı-alim Fuad İbrahimov “Cümhuriyət” qəzetinə bildirib ki, nağdsız ödənişlər sahəsində ləngimələr var:
“Hələlik ölkədə kifayət qədər insanlar müqaviləsiz, mövsümi müqaviləsiz iş yerlərində çalışır. Burada işsizliyin də sayını nəzərə almaq lazımdır. Bu gün Azərbaycanda işsizlik səviyyəsi ilə bağlı əks statistik məlumatlar verilir, ancaq reallıq başqadır. Bu göstəricələr nağdsız ödənişlərlə bağlı məsələsinin ləngiməsinə səbəb olan başlıca amildir. Ümumiyyətlə, bu sahədə dinamik inkişaf ləng getsə də, amma müşahidə olunur.
Nağdsız ödənişlərdə alış-veriş həcminin az olmasının əsas səbəbi bir çox bankların bu sahədə stimullaşdırıcı, həvəsləndirici proqramlarının olmamasından irəli gəlir. Söhbət nağdsız ödənişlərə müxtəlif bonusların, o cümlədən xərclənmiş kapitalın müəyyən bir hissəsinin müştəriyə qaytarılması kimi təkliflərdən gedir. Bu cür tətbiqlər vətəndaşlarda stimul yaradır, onları daha çox nağdsız ödənişlə alış-veriş etməyə sövq edir. Bu da öz növbəsində tədricən nağdı xidmət göstərən sferaların azalmasına gətirib çıxaracaq. Çünki rəqabət onu göstərəcək ki, insanlar daha çox nağdsız ödənişə üstünlük verir, buna görə də iaşə obyektləri, xidmət qumları məcbur olub POS-terminalların sayını artıracaqlar. Prosesin yubadılması əmək müqavilələrinin bağlanmaması, real işsizlik səviyyəsi kimi gizli iqtisadi amillər bu göstəriciləri tam inkişaf etdirməyə imkan vermir”.
İqtisadçı POS-terminalların sayının artmasına şəraitin yaradılmasının tərəfdarı olduğunu da vurğulayıb:
“Nə qədər ki, POS-terminallar qurulacaq, nə qədər ki, nağdsız ödənişlər olacaq, ölkə iqtisadiyyatının dövriyyəsi də bir o qədər artacaq. Həmçinin makroiqtisadi sabitlik olacaq. Gizli iqtisadiyyatla mübarizə metodlarından biri də nağdsız ödənişlərə keçiddir. Buna görə də POS-terminalların sayının dinamik olaraq artmasında maraqlı olmaq lazımdır”.
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
• Əmək müqaviləsi bağlanılarkən bu şərtlərə əməl edilməlidir - Ekspert danışır...
Bu gün, 09:31 |
|
|
|
• "Heç `Dilçilik məktəbi`nin nə olduğunu bilirsiniz?!" - ETİRAZ VAR...
Bu gün, 09:27 |
|
|
|
• Vasif Talıbovun oğlunun federasiyası LƏĞV OLUNDU
Bu gün, 09:21 |
|
|
|
• Bu, Bakının qırmızı xəttidir: İrəvan pis duruma düşür - Areşev
Bu gün, 09:12 |
|
|
|
• Kərki və Başkəndin taleyi belə həll edilir, digər kəndlərə yol isə... - Şərtlər açıqlandı
Bu gün, 09:11 |
|
|
|
• `Kristal Abşeron`un `Aznet`lə soyğunçu monopoliyası... - NARAZILIQ VAR...
Bu gün, 09:09 |
|
|
|
• Ukrayna Silahlı Qüvvələri bu şəhəri ruslardan azad etdi - UNİAN
Bu gün, 09:07 |
|
|
|
• İrəvana pis xəbərim var: Trampın mesajı budur – Xaçikyan
Bu gün, 09:06 |
|
|
|
• Azərbaycanda 26 illik şirkət bölünür
Bu gün, 09:04 |
|
|
|
• Yediyimiz ərzağın mənşəyi ilə bağlı şok iddialar - hər birimiz TƏHLÜKƏDƏYİK...
Bu gün, 09:01 |
|
|
|
• Nə ELİT deyil... nə də OPTİMAL... - GİLEY
Bu gün, 08:58 |
|
|
|
• Bayramovun ağlar günə qoyduğu Gəncə... - İTTİHAM VAR...
Bu gün, 08:54 |
|
|
|
• Elnur Cabbarov videosunu yayan işçisinin ərini həbs etdirib - ŞOK TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 08:45 |
|
|
|
• Nazirin fikri narahatlıq yaratdı: Bağçalar işləyən anaların üzünə bağlanır? - AKTUAL
Bu gün, 08:41 |
|
|
|
• Qanunların üstündə əyləşən İCRA BAŞÇISI - və yaxud hökm edən ABU TƏFƏKKÜRÜ...
Bu gün, 08:39 |
|
|
|
• “Şəkər Zavodu metal alveriylə məşğuldur” - BU NƏDİ BELƏ?..
Bu gün, 08:35 |
|
|
|
• Bölgələrdə bahalaşan əmlak... - BELƏ DAVAM EDƏRSƏ...
Bu gün, 08:29 |
|
|
|
• Xətai məhkəməsindən daha bir ABSURD... - DETALLAR
Bu gün, 08:25 |
|
|
|
• 35 şirkətin rəhbəri həbs edildi - Bu vəzifəlilərlə əlbir imiş
Bu gün, 08:18 |
|
|
|
• Bu şəxslər aliment ödəməyə bilər - AÇIQLAMA
Bu gün, 07:36 |
|
|
|
• Türkiyə-Azərbaycan münasibətlərində nələr baş verir? - GƏLİŞMƏ
Bu gün, 07:33 |
|
|
|
• Bakıdan İrəvana qayıdan erməni nələr danışdı? – Gözlənilməz etiraf
Bu gün, 06:27 |
|
|
|
• Ədalət Verdiyev əslində niyə həbs olundu? - yetərincə bilgili biri idi, amma...
Bu gün, 06:23 |
|
|
|
• Bu məhsulların satışı ciddi problemlərə yol açır -Ekspertdən çağırış
Bu gün, 00:28 |
|
|
|
• Kommunizmə qayıdırıq?: Parlamentdə təklif... - "Kolxoz və sovxozlar yaradılsın"
Bu gün, 00:24 |
|
|
|
• Azərbaycanın xalq artisti vəfat etdi
Bu gün, 00:19 |
|
|
|
• Dövlət qurumu "Atasığorta"nı seçdi
Bu gün, 00:05 |
|
|
|
• “İpək Yolu Sığorta”nın səhmdarlarının yığıncağı - KEÇİRİLƏCƏK
Bu gün, 00:02 |
|
|
|
• Elşənlə Ozanın serialı bu tarixdə yayımlanacaq
Dünən, 23:59 |
|
|
|
• Ermənistanda naməlum şəxs qumbara partlatmaq istəyib - FOTO
Dünən, 23:56 |
|
|
|
• Bakıda qadınları təqib edən gənc oğlan həbs edildi... - Məhəlləyə "nəzarət" edirmiş
Dünən, 23:53 |
|
|
|
• Qazaxıstandan Azərbaycanla bağlı mühüm açıqlama
Dünən, 23:46 |
|
|
|
• Prezident İlham Əliyev Donald Trampa zəng edib
Dünən, 23:39 |
|
|
|
• 70 kiloqram qızılla saxlanılan hərbi attaşe DTX-də həbs edilib - TƏFƏRRÜAT
Dünən, 23:36 |
|
|
|
• Putin bu ölkəni pay-püş edir: - Vaşinqton və Varşava plana şərikdir?
Dünən, 21:35 |
|
|
|
• Duda İrəvanda: Azərbaycan sərhədinə gələcək - ZİBİLƏ DÜŞMÜŞÜK...
Dünən, 21:30 |
|
|
|
• "3-4 min manat tələb olunur, əgər bu davam etsə..." - Deputat SƏNƏDSİZ EVLƏRDƏN danışdı
Dünən, 21:27 |
|
|
|
• "Qardaşım "ləyaqətsiz vərəsə" kimi məni məhkəməyə verib" - Tanınmış aktrisa
Dünən, 20:18 |
|
|
|
• 145 saylı məktəbdən NARAZILIQ - İstilik yoxdur, uşaqlar xəstələnsə, kim cavab verəcək?
Dünən, 20:13 |
|
|
|
• Xəstəxanalardakı “qəssab”lara bıçağı kim verir? – Nazirlik diplomsuz həkim sualından yayındı
Dünən, 19:32 |
|
|
|
• Bakıda NATO nümayəndə heyəti ilə görüş keçirilib
Dünən, 19:18 |
|
|
|
• Dollara rekord tələbat – Ekspertlər deyirlər ki...
Dünən, 19:02 |
|
|
|
• Dezinformasiyanın qarşısını hansı yollarla almaq olar? - Qərb mediası və Azərbaycan...
Dünən, 18:58 |
|
|
|
• Bakı metrosunda yeni qatarları 1 milyon manata bu şirkət – TƏMİR EDƏCƏK
Dünən, 18:56 |
|
|
|
• Elza Seyidcahanın iddiasına nazirlikdən CAVAB
Dünən, 18:39 |
|
|
|
• Bakıda aktrisa şikayət etdi, xanım prodüserə cinayət işi açıldı - TƏFƏRRÜAT
Dünən, 18:35 |
|
|
|
• Xırdalanda eyni şirkətə 3 ayda 4-cü tender verildi - Bu dəfə 1,8 milyon manat..
Dünən, 18:34 |
|
|
|
• Qorxu filmlərini xatırladan UNİVERSİTET – Tərk edilmiş binanın aqibəti necə olacaq?
Dünən, 18:31 |
|
|
|
• Bəlli dairələrin murazı gözündə qaldı, nəticələr var
Dünən, 18:25 |
|
|
|
• Türkiyə-Azərbaycan sərhəddində 20 KİLOMETRLİK TIXAC... - Naxçıvan rəhbərliyi səbəbindən...
Dünən, 18:18 |
|
|
|
|