Ukrayna ordusu martın 13-də Rusiya neft emalı zavodlarını hədəfə almaq üçün dronlardan istifadə edərək Ryazan bölgəsindəki əraziyə ziyan vurub. Ryazan vilayətinin qubernatoru Pavel Malkov oradakı neft emalı zavoduna hücumun yanğına və bəzi xəsarətlərə səbəb olduğunu deyib. Leninqrad vilayətinin rəsmiləri Rusiyanın hava hücumundan müdafiə qüvvələrinin neft emalı zavoduna yaxınlaşan Ukrayna pilotsuz təyyarəsini vurduğunu və heç bir zərərin olmadığını bildirib.
Hücumlar ardıcıl ikinci gündür Rusiya ərazisinə endirilən Ukrayna pilotsuz təyyarələrinin dalğasının bir hissəsi olub.
Ukrayna ilə həmsərhəd olan Voronej vilayətinin qubernatoru Aleksandr Qusev çərşənbə günü hava hücumundan müdafiə qüvvələrinin bir gecədə 30-dan çox Ukrayna pilotsuz təyyarəsini vurduğunu bildirib.
Çərşənbə axşamı Ukrayna pilotsuz təyyarələri Rusiyanın iki yanacaq obyektinə ziyan vurub.
Ekspertlər hesab edirlər ki, Ukrayna Rusiyanın neft sənayesinə zərər verməklə bir çox üstünlüklərə nail olur.
Ukraynan Razumkov Mərkəzinin Enerji Proqramları üzrə direktoru Volodimir Omelçenko UNIAN-a mövzu ilə bağlı müsahibə verib. dia-az.media müsahibəni ayna-ya istinadla təqdim edir:
- Cənab Volodimir, ehtimal etmək olarmı ki, Rusiya neft bazalarına və neft emalı zavodlarına edilən hücumlardan sonra, yaxın gələcəkdə, heç olmasa, Rusiya Federasiyasının Avropa hissəsində yanacaq çatışmazlığı və qiymətdə artım ola bilər?
- Hələlik nəticə çıxarmağa tələsməzdim. Bu vəziyyəti təhlil etmək üçün, məsələn, məndə olmayan çox detallı kəşfiyyat məlumatlarını təhlil etmək lazımdır. Yəni bilmək lazımdır ki, zavodlar dəqiq nə qədər dağıdılıb, hansı avadanlıqlar sıradan çıxıb, sıradan çıxan avadanlıqları tez təmir etmək mümkündürmü, yaxud Çindən yenisini almaq olarmı və s. Suallar çoxdur.
Amma bütövlükdə götürsək, Rusiyada neft məhsulları bazarındakı problemlərin əsas amili ondan ibarətdir ki, onlar prezident seçkiləri öncəsi neft məhsullarına qiymət həddi adlanan məhdudiyyətlər tətbiq ediblər. Onlar bunu qiymətləri saxlamaq üçün ediblər. Nəticədə Rusiya neft şirkətləri üçün neft məhsullarını daxili bazarda satmaq sərfəli deyil. Bu da müəyyən problemlər yaradır, müəyyən kəsir ehtimalı var. Yəni ki, neft məhsullarını daxildə satmaqdansa, xam neft ixracına daha çox meyillidirlər.
Əslində, əgər Rusiya neft şirkətləri marketinq strategiyalarını dəyişsələr və daha az neft məhsulları və daha çox xammal neft ixrac edərlərsə, onlar neft emalı zavodlarına pilotsuz təyyarələrin hücumu nəticəsində yaranan itkiləri kompensasiya edə bilərlər. Yəni ixrac edilməli olan o neft məhsulları daxili bazarda satıla bilər. Bu mühüm amildir. Ona görə də hesab edirəm ki, yaxın həftələrdə və aylarda Rusiyada neft məhsulları bazarında kollapsın baş verməsi ehtimalı azdır.
- Sizcə, bu prosesi sürətləndirməyə nə kömək edə bilər?
- Ən əsası, xüsusilə ixrac gəlirləri baxımından sanksiyaların gücləndirilməsidir. Neft və neft məhsulları Rusiya büdcəsinin əsas gəlir sahəsidir. Hazırda neft və neft məhsulları var ki, heç bir sanksiya olmadan ixrac olunur, çünki müəyyən boşluqlar var. Və bu boşluqlar bağlanmalıdır. O zaman Rusiya büdcəsinə gəlirlər azalacaq.
Ancaq qeyd etmək lazımdır ki, bu, ölkədaxili çatdırılma üçün maneə olmayacaq. Yəni heç kim onlara neft məhsullarını öz ölkəsində istehsal edib istədikləri yerə, nə qədər, hətta cəbhəyə çatdırmağı qadağan etməyəcək.
- Bəs, Rusiya neft şirkətlərinə pilotsuz təyyarələrin hücumundan danışsaq, bu, Rusiya üçün hələ də problem yaradırmı?
- Rusiyada neft məhsulları bazarında ciddi problemlər yaratmaq çox çətin məsələdir. Onların ümumilikdə 330-350 milyon ton neft məhsulları istehsal edən 72 neft emalı zavodu var. Bazarda isə təxminən 150-160 milyon ton istehlak var. Yəni, böyük ehtiyat mövcuddur. Neft emalı zavodlarının yarısını məhv etsək belə, onların ehtiyatı daxili ehtiyacları ödəməyə kifayət edəcək. Dediyim kimi, onlar sadəcə olaraq bu neft məhsullarını ixraca verməyəcəklər. Bu da, prinsipcə, yaxşıdır, çünki bu, böyük gəlir itkisidir, lakin ümumi kəsir yaratmır.
Həm də nəzərə almağa dəyər ki, emaldan əlavə, bir çox fərqli qurğu var, hamısını dağıtmaq mümkünsüzdür. Ruslar təchizat sxemlərini, logistikanı dəyişə bilərlər.
- Yəni neft emalı zavodlarını dağıtmağın o qədər də mənası yoxdur?
- Bəlkə də bu təsirli bir yoldur. Amma məncə, neftin neft emalı zavodlarına və limanlara getdiyi kəmərləri dağıtmaq daha məntiqlidir. Axı hər neft kəmərinin üstündə onlarla neft emalı zavodu “otura” bilər. Və əsas obyektə, məsələn, neft nasos stansiyasına və ya qaz kompressor stansiyasına bir zərbə onlarla zavodun işini dayandıra bilər.
Düşünürəm ki, onlarla belə obyekt var, ən vaciblərini hədəf almaq olar. Əgər həqiqətən də onları məhv etmək mümkün olacaqsa, deməli, əslində Rusiya iqtisadiyyatı tamamilə məhv olacaq.
Təchizat olmadan, neft kəmərlərinin istismarı olmadan və qaz kəmərlərinin istismarı olmadan Rusiya iqtisadiyyatının çöküşü sürətlə ola bilər. Hesab edirəm ki, bu, neft emalı zavodlarını vurmaqdan daha optimal sxemdir.
