Növbəti tədris ilindən şagirdlərin ümumi təhsil müəssisələrinə fərqli geyimdə getmələrinə icazə verilməyəcək. Təhsil Nazirliyindən verilən məlumata görə, Azərbaycan Respublikasının “Ümumi təhsil haqqında” Qanununa əsasən, dövlət ümumi təhsil müəssisələrində təhsil alanlar üçün təsvirləri müvafiq qurum tərəfindən müəyyən olunmuş geyim formaları tətbiq edilir. Yeni geyim formaları tam tətbiq olunduqdan sonra şagirdlərin ümumi təhsil müəssisəsinə fərqli geyimdə getməsinə yol verilməyəcək.
Təhsil və geyim… Uzun illər məktəblərdə vahid məktəbli forması olmayıb, amma bu nə uşaqların təhsil almasına, nə də gələcəkdə hansısa peşə, sənət sahibi olmasına mane olmayıb. Son illərdə məktəbli forması ətrafında olan müzakirələr isə, bitmək bilmir. Demək olar ki, ildən-ilə dəyişən fikirlər belə bir düşüncə formalaşdırır ki, sanki vahid forma olmasa, uşaqlar təhsil ala bilməyəcəklər. Dia.az-ın məlumatına görə, Azərbaycan Gənc Alim, Doktorant və Magistrlər Cəmiyyətinin sədri, Təhsil Nazirliyi yanında İctimai Şuranın məsul katibi, fəlsəfə doktoru İlqar Orucov Bizimyol.info xəbər portalına açıqlamasında bildirib ki, pandemiyadan əvvəl Təhsil Nazirliyi yanında İctimai Şura məhz məktəbli geyimləri ilə bağlı müzakirə keçirib: “Təhsil nazirinin iki müavinini və aidiyyatı məsul şəxsləri və eyni zamanda məktəbli geyimi istehsalı ilə məşğul olan böyük şirkətlərdən 6 istehsal müəssisəsinin rəhbərini dəvət edərək, dəyirmi masada bu məsələni ciddi müzakirə etdik”.
Alim qeyd edib ki, vahid məktəbli formasını dəstəkləyir. Çünki burada şagirdlər arasında bərabərlik formalaşdırılır. Şagirdlər arasında iqtisadi baxımdan geyim arasında olan fərq aradan qaldırılır. Bu, çox vacib bir məsələdir. Onun sözlərinə görə, bir çox hallarda humanizmə hədəflənmiş bu addımdan sui-istifadə halları da baş verir. Bu sui-istifadə hallarını da elə bəzi məktəblərin özü edir. Fərqli-fərqli məktəblərdə hər məktəbin öz standart formasını qəbul etmək sərbəstliyi olur. Bir çox hallarda bu sərbəstlikdən sui-istifadə müşahidə edilir.
“Sizə bir halı qeyd edim, məktəblərdən biri bizə bildirdi ki, məktəbin öz standart forması var. Və o zamanlar məktəbli forması 60 manata idisə, bu məktəb onu 120 manata satırdı. Çünki arada kimlərinsə marağı vardı. Bu, yaxşı hal deyil” - deyən ekspert bildirir ki, məktəbli formaları bazarı böyük bir bazardır. 1,5 milyon şagird real müştəridir. Nəzərə alsaq ki, bir şagirdin iki məktəbli forması olacaqsa, dövriyyədə 3 milyondan daha çox şagird geyimi olacaq. Yəni bu bazar, çox böyük bir bazardır. Bu bazarda sui-istifadə hallarının olmaması mümkün deyil.
Amma qaydalar olmalı, standartlar formalaşmalı, parçalarla bağlı – şagirdlərin sağlamlığı üçün nə qədər zərərlidir, qısacası vahid bir yanaşma təklif olunması çox vacibdir.
Standartlara cavab verməyən parçalardan məktəbli geyimlərinin hazırlanması yolverilməz olmalıdır: “Mən valideynlərdən çox eşidirəm ki, “bu parça keyfiyyətsizdir”, və yaxud “geyim zövqsüzdür”. Bu kimi hallar daha çox pul qazanmağa hədəflənir. Zövqsüz, eyni zamanda sağlamlıq baxımından sui-istifadə halları olmasın. Kimlərsə hümanist təşəbbüsdən varlanmaq məqsədilə istifadə etməsin. İstehsalçının marağında olmasa əlbət də bu işi görməz. Amma bu, ədalətli olmalıdır. Burada məqsəd, sadəcə valideynin cibinə girmək olmamalıdır. Biz o müzakirəni təşkil edərkən düşünürdük ki, məktəbli geyimlərinin konkret standartları və vahid qaydaları olmalıdır. Zövq, estetiklik, gözəllik məsələsi önəmli olmalıdır. Məktəbli geyimində estetiklik, gözəllik, zövq məsələsi yoxdursa, yaxşı hal deyil”.
İ.Orucov qeyd edir ki, rəqabət mütləq şəkildə vacibdir. Amma əsas hədəf o olmalıdır ki, məktəblilər gözəl və sağlam geyinsinlər. Maddi baxımdan geyimlər onlara ucuz başa gəlsin və sui-istifadə halları olmasın: “Bu məqamlar nəzərə alınmaqla düşünürəm ki, vahid məktəbli geyiminin tətbiqi yaxşıdır. Çox təəssüf ki, bizdə bu məsələlərə varlanmaq məqsədi, daha çox qazanmaq baxımından önəm verilir. Açığı danışaq; 4 uşağı olan valideyn uşağına fərqi yoxdur, məktəbli geyimi olmasa hər hansı geyimi alıb verəcək. Əgər bir geyimdən 500 min hazırlanırsa, onun qiyməti baha ola bilməz. Bu, mümkün deyil. Çünki burada say bazarda qiyməti öldürməlidir. Amma baxırsan ki, bir şalvarın qiyməti ilə məktəbli geyiminin qiyməti eynilik təşkil edir. Bu necə mümkün ola bilir? Deməli, sui-istifadə halı var. Deməli, kimsə qazanc məqsədilə vəziyəti fürsətə çevirir. Bir var 10 şalvar istehsal edirsən, bir də var 10 min şalvar istehsal edirən. Burada qiymət ən azı 3 dəfə ucuz olmalıdır. Çünki bu xammal topdan sifariş edilib, topdan alınır”.
İ.Orucov bildirib ki, burada qaydalar sərtləşsə, standartlar müəyyənləşsə, hər bir valideyn məktəbli geyiminin alınmasına maraqlı olacaq. Çünki məktəbli geyimi adi geyimlərdən dəfələrlə ucuz başa gələcək, digər tərəfdən şagirdlər arasında bərabərsizliyi aradan qaldıracaq. Ayrı-seçkilik aradan qalxacaq və bir gözəllik olacaq:
“Təsəvvür edin ki, məktəbə daxil olursan hamı eyni geyinib. Təbii ki, bu gözəldir”.
