Amerikalılar Trampa “hə” dedilər: Sürpriz, yoxsa gözlənilən nəticə? - İNCƏLƏMƏ
Tarix: 6-11-2024, 17:46 | Çap et
ABŞ-da keçirilən prezident seçkilərində Respublikaçılar Partiyasının namizədi Donald Tramp qalib olub. Tramp Demokratlar Partiyasından rəqibi Kamala Harrisi qabaqlayaraq növbəti ABŞ Prezidenti postuna sahib olub.
Bu gün Tramp dövlət başçısı postu uğrunda keçirilən seçkilərdə qələbə qazandığını elan edib. Respublikaçıların namizədi Florida ştatındakı Mar-a-Laqodakı malikanəsində özünü ABŞ-ın 47-ci Prezidenti adlandırıb.
“Bu, ölkəmizin indiyədək görmədiyi siyasi qələbədir”, - deyə Tramp bildirib.
Amerikanın yeni lideri tərəfdarları qarşısında çıxış edərək ölkədəki vəziyyəti düzəltmək niyyətində olduğunu, qanunsuz miqrasiya və dövlət borcu problemlərini həll edəcəyini, həmçinin vergiləri azaldacağını deyib.
Göstərdiyi dəstəyə görə amerikalılara təşəkkür edən Tramp həmçinin tərəfdarlarına, o cümlədən sahibkar İlon Maska, biznesmen Deyn Uayta və sonradan onun kampaniyasına qoşulan müstəqil namizəd Robert Kennediyə minnətdarlığını ifadə edib.
Tramp eyni zamanda, respublikaçıların Senatda çoxluğu təmin etdiyini və Nümayəndələr Palatasına da nəzarəti əllərində saxlayacağını iddia edib.
Trampın vitse-prezident postuna namizədi Cey Di Vens isə sabiq Prezidentin qələbəsinin “Amerika siyasəti tarixində ən heyrətamiz revanş” olduğunu vurğulayıb.
Artıq dünya ölkələrinin liderləri Trampa qələbə münasibətilə təbrik məktubları ünvanlamaqdadırlar.
ABŞ-dakı prezident seçkilərinin nəticələri ilə bağlı AYNA-nın suallarını cavablandıran “Atlas” Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbəri, politoloq Elxan Şahinoğlu deyib ki, Trampın qalibiyyəti sürpriz deyil:
- Çünki Demokratlar Partiyası seçki kampaniyasına tez başlamışdı ki, bu da Prezident Co Baydenin kobud səhvi idi. Bayden yenidən namizəd olacağını açıqlamışdı ki, yaşının çoxluğu və xəstəliyi amerikalılar arasında suallar yaratmışdı. Tramp Baydenlə debatında faktiki olaraq Baydeni geridə qoymuşdu ki, bu da respublikaçıların namizədinin şanslarının çox olduğunu göstərirdi. Eyni zamanda, Trampa qarşı sui-qəsd cəhdi onun reytinqini yüksəltmişdi. Ekspertlərin bir çoxu bu hadisədən sonra deyirdilər ki, Tramp çox rahatlıqla Baydeni məğlub edəcək. Daha sonra Baydenin ətrafındakı şəxslər ona başa saldılar ki, bu reytinqlə namizəd olsan, uduzacaqsan. Sanki Bayden məcburi şəkildə namizədlikdən geri çəkildi və demokratlar Kamala Harrisin namizədliyini irəli sürdülər. Harrisin namizədliyi geciksə də, qısa müddətdə reytinq toplaya bilmişdi. Bəzi sorğuların nəticəsinə əsasən, Trampı qabaqlayırdı. Debatda da Harris müəyyən qədər üstünlük qazanmışdı. Amma bu faiz çox az idi. Demək olar ki, Trampla Harrisin şansları bərabər idi. Bu mənada, Trampın seçkilərdə qalib gəlməsi gözlənilməz deyil.
- Məlumdur ki, seçkilərin nəticəsini “yelləncək” adlandırılan yeddi ştat müəyyənləşdirdi. Bu ştatlarda Trampın üstünlük qazanmasının səbəbi nədir?
- “Yelləncək” ştatlarda demokratların namizədinin qalib gəlmə şansının daha çox olduğu proqnozlaşdırılırdı. Amma həmin ştatlarda Trampı seçmək sürpriz sayıla bilər. İlk dəfə deyil ki, Amerika seçki tarixində belə hal baş verir. Yaxın keçmişə nəzər salsaq görərik ki, seçkilərlə bağlı proqnozlar bəzən alt-üst olub. Məsələn, 2000-ci ildə vitse-prezident Albert Qor ilə Corc Buş arasında seçki yarışında Qor daha çox səs qazanmışdı. Amma nəticədə Buş seçildi. Bu da ABŞ-da qarışıq seçki sistemi ilə bağlıdır. Bu ölkədə vətəndaş birbaşa seçim etmir, nümayəndələri seçirlər, həmin nümayəndələr də prezidenti seçir. Hər ştatda da rəqəmlər fəqrlidir: bir ştatda nümayəndə 20 nəfər ola bilər, başqa bir ştatda 40, digərində 4 nəfər ola bilər. Əvvəldən də məlum idi ki, qızğın mübarizə “yelləncək” ştatlarda gedəcək. Proqnozlar var idi ki, həmin ştatlarda Trampın şansları aşağıdır. Amma bu proqnozlar özünü doğrultmadı. Nəzərə almaq lazımdır ki, 2016-cı ildə də Tramp qələbəsi ilə proqnozları alt-üst etmişdi. Həmin vaxt mübahisəli ştatlarda demokratların namizədi Hillari Klinton üstün görünürdü. Amma Tramp həmin seçkidə də qalib gəlmişdi. Demək olar ki, keçirilən sorğular həqiqəti əks etdirmir. Görünür, “yelləncək” ştatlar Trampa üstünlük verdi. Burada əsas məqam demokratların bir neçə səhvidir. Həmin səhvlər seçkinin nəticələrinə təsirsiz ötüşmədi.
- Trampın ABŞ Prezidenti olması ilə dünya siyasətində nə dəyişəcək?
- ABŞ xarici siyasətində müəyyən dəyişikliklər proqnozlaşdırılır. Tramp seçki kampaniyası zamanı bildirirdi ki, müharibələri, xüsusilə, Rusiya-Ukrayna müharibəsini qısa müddətdə, hətta bir-iki sutkaya bitirəcək. Proqnozlar da buna əsasən verilir. Əlbəttə, Harris seçilsəydi, Ukrayna ilə bağlı Bayden adminstrasiyasının siyasəti davam edəcəkdi. Trampın isə dediyim kimi, vədləri var. Görək cənab bu vədləri yerinə yetirəcəkmi?! Əslində bütün dünya üçün maraqlıdır ki, Tramp bu müharibə ilə bağlı vədini hansı formada yerinə yetirəcək? Düzdür, Tramp xarizmatik siyasətçidir, sözünün kəsəri var. Amma unutmaq olmaz ki, Amerikada “dərin dövlət” var və prosesləri müəyyənləşdirən də məhz o institutdur. “Dərin dövlət” Trampa imkan verəcəkmi ki, Rusiya ilə sıx əlaqə qursun, Ukraynanı pis vəziyyətdə qoysun, Putinin qələbəsini tanısın? Tramp xarici ölkələrlə mübarizədən çox ölkə daxilindəki qüvvələrlə mübarizə aparmalı olacaq. Dövlət Departamenti var, Pentaqon var, Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsi var, beyin mərkəzləri var ki, bu qurumlarda çalışanların çoxu ABŞ-ın Ukraynaya dəstəyinin davam etdirilməsini istəyirlər, Rusiya ilə münasibətlərin sıxlaşmasının isə əleyhinədirlər. Hesab edirəm ki, qarşıda maraqlı proseslərin şahidi olacağıq.
- Trampın bizim bölgə ilə bağlı – Cənubi Qafqazla bağlı siyasəti nə vəd edir?
- Cənubi Qafqazın əsas ölkəsi Azərbaycandır və Azərbaycan da öz problemini həll edib, ərazilərini işğaldan qurtarıb, suverenliyini bərpa edib. Trampın əvvəlki prezidentliyi dövründə ABŞ-Azərbaycan əlaqələri yaxşı idi. Amma unutmayaq ki, ABŞ Prezidenti öz ölkəsinin milli və təhlükəsizlik maraqlarından çıxış etməlidir. Amerikanın milli və təhlükəsizlik maraqları isə Cənubi Qafqazda Azərbaycanla da əməkdaşlığı tələb edir. Söhbət enerji sahəsində, təhlükəsizlik sahəsindəki əməkdaşlıqlardan gedir. Bu sahədə son vaxtlar soyuqluq yaranmışdı, amma hər halda Vaşinqtonun Bakıya münasibəti Parisinki qədər deyildi. Trampın seçilməsi ilə soyuqluğun aradan qalxması gözlənilir. Azərbaycan da maraqlı olmalıdır ki, ABŞ-da arada olan müəyyən suallar aradan qalxsın.
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
• “Etirazlar olsa, interneti tamamilə söndürəcəyik” – Lukaşenko
Bu gün, 19:50 |
|
|
|
• Qaradağda ədliyyə işçilərinin peşə bayramı qeyd edildi - FOTO
Bu gün, 19:45 |
|
|
|
• Lüksemburq Nümayəndələr Palatası Fransanın "züy tutanı"dır... - ZİBİLƏ DÜŞMÜŞÜK...
Bu gün, 19:02 |
|
|
|
• “Sülhlə bağlı Vaşinqtonun yanaşmasında dəyişikliklər gözlənilir” - AKTUAL
Bu gün, 19:00 |
|
|
|
• Məhkəmə Mərkəzi Bankın “Mobilex” şirkətinə qarşı iddiasını təmin etmədi
Bu gün, 18:58 |
|
|
|
• Keçmiş direktor Bakı şəhər Mədəniyyət Baş İdarəsini nədə ittiham edir? - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 18:14 |
|
|
|
• Azərbaycanlı hərbçi 2 ay əvvəl həlak olubmuş - nəşi tapıldı (FOTO)
Bu gün, 18:11 |
|
|
|
• ABŞ-da Nyu-York birjasını partlatmaq istəyən şəxs saxlanılıb
Bu gün, 18:06 |
|
|
|
• Leyla Əliyevanın iştirakı ilə Bakıda növbəti ağacəkmə aksiyası keçirilib - FOTO
Bu gün, 18:03 |
|
|
|
• Mətbuat katibinin qızı YÖS imtahanında I oldu - FOTO
Bu gün, 18:01 |
|
|
|
• “Huner Group” MMC-nin direktoru dəyişdirilib - BUNDAN SONRA...
Bu gün, 17:56 |
|
|
|
• “Baktelekom” və “Aztelekom” əməkdaşlarını 270, Mərkəzi Bank isə 528 manata sığortalayır - AXI NİYƏ?..
Bu gün, 17:52 |
|
|
|
• Gəncənin yollarını 10 milyon manata bu şirkət - TƏMİR EDƏCƏK
Bu gün, 17:50 |
|
|
|
• Bakı həbsxanasında ÖLÜM
Bu gün, 17:44 |
|
|
|
• Mingəçevirdə muzey direktoru vəzifəsindən azad olundu - ƏMR
Bu gün, 17:42 |
|
|
|
• Həmin rəislər hakim qarşısına çıxarılır - Milyonlar yeyilib...
Bu gün, 17:40 |
|
|
|
• Ramiz Mehdiyevin kürəkəni Azərbaycan məhkəməsini “dubinka”ya çevirib – sahibkar etiraz edir
Bu gün, 17:38 |
|
|
|
• FHN 57 min manata mənzil təmir edir: “Baku Buildinq”i nazirliyə bağlayan nədir?
Bu gün, 17:35 |
|
|
|
• “Bakcell”in təşkilatçılığı ilə “Süni İntellektlə Dayanıqlılıq” mövzusunda panel müzakirəsi keçirilib - FOTO
Bu gün, 17:34 |
|
|
|
• “Baku Elektroniks”dən “Black Friday”də televizor aldı... VƏ... BƏLAYA DÜŞDÜ!
Bu gün, 16:38 |
|
|
|
• Korrupsiyaya qarşı mübarizə üzrə Komissiyasının Milli Məclis tərəfindən təqdim olunan üzvləri müəyyənləşib
Bu gün, 16:32 |
|
|
|
• Məhkəmə dəhlizlərində azıb qalan “Unibank”... - Sanki bu bank fəaliyyətini ədalət binalarında həyata keçirir...
Bu gün, 16:30 |
|
|
|
• Berbok Bakıdadır: Əvvəlki incikliklər isə geridə... - Berlindən bizə düşmən çıxmaz...
Bu gün, 16:26 |
|
|
|
• Prezident ədliyyə naziri ilə bağlı SƏRƏNCAM VERDİ - BUNDAN SONRA...
Bu gün, 16:19 |
|
|
|
• Bu il azərbaycanlılar Türkiyədə 7,2 milyon dollar sərmayə ilə 166 şirkət açıblar
Bu gün, 16:18 |
|
|
|
• Heydərov əvvəl necə idi... indi də elə: ELƏCƏ YEYİR... - BU NƏDİ BELƏ?..
Bu gün, 16:12 |
|
|
|
• Üçüncü Dünya müharibəsi başladı? – “Barmağı pultun düyməsindədir, qərar verilir”
Bu gün, 16:05 |
|
|
|
• Kommunal xidmətlər bahalaşacaq? – Tarif Şurası yaxın günlərdə...
Bu gün, 16:01 |
|
|
|
• Azərbaycan Qiymətləndiricilər Cəmiyyətinin sıraları genişlənir - AÇIQLAMA
Bu gün, 15:51 |
|
|
|
• "Kabinetdə oturanda belə yırtıq yaranır” - Rasim Balayev
Bu gün, 15:45 |
|
|
|
• Qızıl bazarında xaos: "Sertifikatlı" sex malı, baha qiymət... - NƏ ETMƏLİ?
Bu gün, 15:32 |
|
|
|
• Araqçı və Mirzoyanın intensiv telefon danışığının PƏRDƏARXASI
Bu gün, 15:29 |
|
|
|
• “Embawood”un şöbə rəisi arvadını öldürmüşdü - 1 il həbs verildi
Bu gün, 15:22 |
|
|
|
• Seyid Həsən Amuli təbrizlini döyən ermənilərə niyə “Biz qəzəblənirik!”- demir?!
Bu gün, 15:19 |
|
|
|
• Ermənistan labirintdədir: Əllər yuxarı... - NƏ BAŞ VERİR?
Bu gün, 14:00 |
|
|
|
• "Cəlilabad Məişət" ASC səhmdarlarının yığıncağı keçiriləcək
Bu gün, 13:58 |
|
|
|
• Daha bir ölkə elan etdi: - “Putinin ordusuna cavab verəcəyik”
Bu gün, 13:26 |
|
|
|
• Türkiyə həbslərinin "dalğası": Bakıda bu məşhurlar polisə çağırılıb - GƏLİŞMƏ
Bu gün, 13:13 |
|
|
|
• “Hyatt Regency Baku” yeni şəxsin idarəetməsinə keçir - DETALLAR
Bu gün, 13:10 |
|
|
|
• “Boynunda haqqım olan boyunu yerə soxduqlarım yanıma gəlmir” – Meyxanaçı Xəyyam
Bu gün, 13:06 |
|
|
|
• Məhkəmə -Hüquq Şurası bu rayonun məhkəməsini yoxlayır - İLGİNC SƏBƏB
Bu gün, 13:03 |
|
|
|
• Sahil Babayev Aqrar Tədqiqatlar Mərkəzinin sabiq direktoruna vəzifə verdi - FOTO
Bu gün, 12:54 |
|
|
|
• Ermənistan: ümüdsiz olsa da, silahlanır... - AXI NİYƏ?..
Bu gün, 12:51 |
|
|
|
• “İnnovasiya və Təchizat Mərkəzi”ndə əməlli-başlı özbaşınalıqdı – Cənab Qurbanov nə fikirləşir…
Bu gün, 12:42 |
|
|
|
• “İydə”nin rəhbəri ölkədən nə qədər valyuta çıxıarıb? - ARAŞDIRILIR
Bu gün, 12:38 |
|
|
|
• "Golf Group" da ölkədən valyuta vəsaiti çıxarıb - DETALLAR
Bu gün, 12:36 |
|
|
|
• “Ferrum Kapital”ın problemləri - Bir gündə eyni məhkəmədə səkkiz iddia qaldırılıb...
Bu gün, 12:28 |
|
|
|
• Paşinyanın rədd edilən istəyi: - Bakıya buna görə gəlmədilər
Bu gün, 12:24 |
|
|
|
• NATO Baş katibi Ukrayna məsələsini müzakirə etmək üçün ABŞ-a səfər edəcək
Bu gün, 12:20 |
|
|
|
• Naxçıvan Dəmir Yolları İdarəsində HƏR ŞEY SATILIB... - İLGİNC FAKTLAR...
Bu gün, 12:18 |
|
|
|
|