Türkiyədən ermənipərəst jurnalistə qadağa: .....                     Bu gün Kəlbəcər Şəhəri Günüdür .....                     Berbok Bakını niyə erkən tərk edib? .....                     Sumqayıt şəhər 4 nömrəli xəstəxanaya yeni baş həkim təyin olunub .....                     "Bundan başqa bizə nə lazımdır axı?" .....                     Kimin hərbçiləri Mariupol və Xarkovda: “Havanın pisləşməsini gözləyirlər” .....                     “Seçilən müəlliflərin dövlət tərəfindən dəstəklənməsi arzuedilən olardı” .....                     Avropa yeni enerji böhranı ilə üzləşib .....                     Aptek müdürü işçisini vəhşicəsinə döydü .....                     Ermənistana silah daşınır .....                     Fidanın mesajı təşviş doğurdu .....                     Dünya Azərbaycanın uğurlu liderlik bacarığının bir daha şahidi oldu .....                     Bakıda 300 milyard razılaşdırıldı: Amma Leyen və Berbok… .....                     Qaynı arvadının ölümünə səbəb olan plastik cərrahla bağlı növbəti şikayət .....                     Rusiya nüvə doktrinasını buna görə yenilədi .....                     Kənd sakininin 25 manatlıq internetə ehtiyacı varmı? .....                     Kim Çen In Rusiyaya səfər edə bilər .....                     Göyçayda daha bir MƏMUR HARINLIĞI... .....                     Sizdə bu hallar varsa Şopoqoliksiniz .....                     Rusiya-Ukrayna müharibəsində son durum açıqlandı .....                     Ermənistandan Fransaya xəyanət kimi qərar .....                     Tramp bu qadını nazir təyin edir .....                     Məmur biznesinin iflic etdiyi sahələrdə orta və kiçik sahibkarlıq can verir... .....                     İqlim sammitinin qapanışı nədən ləngiyirdi? .....                     Nəcməddin Sadıqovun YEYİNTİ ORTAQLARI... .....                     Dövlət Ehtiyatları Agentliyi auditini bu şirkətə .....                     Ermənistanla münasibətimiz problemlidir .....                     Prezidentin köməkçisi Almaniya xarici işlər nazirinin Azərbaycana qarşı ittihamlarını qəbuledilməz adlandırıb .....                     Naxçıvanda yeni həbslər... .....                     Bakıya “hücum”a cavab verildi .....                     Paşinyanın Bakıya bu “güzəşti” hiylədir .....                     İlin sonuna qədər sülh sazişinin imzalanması mümkündür .....                     COP29-da tarixi nailiyyət: Bakı 1,3 trilyon dollarlıq yeni iqlim maliyyəsini hədəf seçib .....                     COP29-da illik iqlim maliyyələşməsi üçün 300 milyard dollar təsdiqlənib .....                     Avropa çətin vəziyyətdə: “Rusiya qazının idxalı azalsa…” .....                     "Ərə sahib olmaq super bir hissdir..." .....                     Cavid İsmayılzadənin "əli uzandı" .....                     Azərbaycan Cənubi Qafqazın ən təhlükəsiz ölkəsidir .....                     "Daha fundamental əsərlər yazılmalı, filmlər çəkilməlidir" .....                     Dövlət qurumu 1,1 milyon manatlıq geyimləri .....                 

O “əjdaha”dan indi Ukraynda da var… - AKTUAL
Tarix: 20-10-2023, 06:35 | Çap et
O “əjdaha”dan indi Ukraynda da var…
Volodimir Zelenski Ukrayna hərbçilərinin uzaqvuran ATACMS raketlərindən istifadə etdiyini təsdiqləyib. Kiyev keçən ilin yayından bu raketlərin verilməsini Vaşinqtondan xahiş edirdi. BBC bu silah haqqında məlum olanlar və onların cəbhədə vəziyyətə təsir perspektivi barədə yazır.

“Bu gün Birləşmiş Ştatlara xüsusi təşəkkür düşür. Bizim prezident Baydenlə sözləşmələrimizə əməl olunur. Çox dəqiq əməl olunur – “atakams”lar özlərini göstərdilər”, – Ukrayna prezidenti videomüraciətində deyir.

Ondan əvvəl Ukrayna Xüsusi əməliyyat qüvvələri Rusiya qoşunlarının müvəqqəti işğal olunmuş Berdyansk və Luqanskdakı aerodromlarına zərbələr endirdiyini xəbər verirdi. İddia olunur ki, zərbələr nəticəsində müxtəlif modifikasiyalı 9 helikopter, xüsusi texnika, HHM start qurğusu, sursat anbarı məhv edilib, eləcə də uçuş zolağı zədələnib.

Rusiya tərəfi itkilər barədə heç nə demir, amma rus hərbi teleqram kanalları böyük itkilərdən yazır və gecə zərbəsini Rusiya-Ukrayna müharibəsi başlayandan bəri “ən ciddilərdən biri” adlandırırlar.

“Wall Street Journal” yazır ki, bu zərbə üçün Ukrayna ilk dəfə Amerika istehsalı olan MGM-140 ATACMS əməliyyat-taktiki raketlərindən istifadə edib. Bu raketlər növündən asılı olaraq 165 km, ya da 300 km uzaqlığa malikdirlər.

WSJ-in istinad etdiyi məlumatlı mənbələr deyirlər ki, az sayda raketlər son günlər məxfi şəkildə Ukraynaya göndərilib. Məhz nə qədər – məlum deyil.

Raketin “qısa” versiyası?

Rusiya teleqram kanallarında peyda olan şəkillərdə guya Berdyansk aerodromuna zərbə yerindən tapılmış raket qalıqları və partlamayan subsursatlar əks olunur. Həmin şəkillərin həqiqiliyini təsdiqləmək hələ mümkün olmayıb.

Subsursatlar kasetli sursatın – raketin, bombanın və ya mərminin – partlaması nəticəsində səpələnən xırda bombalara deyilir. Onlar zədələnmə sahəsini böyüdürlər.

Şəkillərin birində görünən kiçik obyekt kaset başlıqlı ATACMS raketlərində istifadə olunan M74 subsursatına bənzəyir.

Başqa bir şəkildə raketin markalanmış hissəsi görünür, ona əsasən söyləmək olar ki, MGM-140 ATACMS-ın ən erkən seriyasına (M39) aiddir və 1996-cı ilin oktyabrında istehsal olunub. Əgər şəkil həqiqidirsə, bu raketin uzaqlığı 165 km-dir, amma daha güclü döyüş başlığına malikdir.

Raketlərin sonrakı modellərinin uzaqlığı 300 km-ə qədərdir, amma döyüş başlıqları daha zəifdir.

Pentaqonun saytında deyilir ki, Müdafiə nazirliyi raketlərin erkən versiyasını modernləşdirmək proqramını hazırlayıb, nəticədə onların da uzaqlığı 300 km-ə çatır. Amma nə qədər M39 modernləşdirildiyi məlum deyil.

Müxtəlif ATACMS

Ukrayna ATACMS raketlərini hələ 2022-ci ildə almaq istəyirdi, amma ABŞ USQ-nin həmin raketlərlə Rusiya ərazisinə zərbə endirəcəyindən və buna görə Vaşinqton-Moskva münasibətlərinin gərginləşəcəyindən ehtiyat edirdi.

Bunun əvəzində Ukraynaya 90 km məsafədə hədəfləri vurmağa qadir olan GMLRS raketlərilə M142 HIMARS və M270 MLRS yaylım atəş sistemləri verildi. Bu start qurğuları ATACMS raketlərini də buraxa bilər.

MGM-140 raketləri ya qəlpə-fuqas, ya da kasetli döyüş hissəsi ilə təchiz olunur. Hər ikisi açıq məkanda zəif müdafiə olunan hədəfləri – aerodromda təyyarə və helikopterləri, artilleriya mövqelərini, HHM batareyalarını, anbarları və canlı qüvvə yığnağını – vurmaq üçün yararlıdır.

MGM-140 raketlərinin erkən versiyası iki variantda buraxılırdı – MGM-140A və ya M39 cəmi 165 km uça bilir, amma döyüş hissəsinin 950 subsursatı var. Daha uzaqvuran MGM-140B və ya M39A1 isə 300 km uça bilir, amma cəmi 300 subsursat daşıyır.

Sonrakı illər ABŞ daha güclü, amma çox da uzaqvuran olmayan raketlərdən imtina etdi və MGM-140-ın inkişafı dəqiqliyi yaxşılaşdırmaq istiqamətində getdi.

USQ-nin indiyə qədər istifadə etdiyi silahlarla müqayisədə MGM-140 bir sıra üstünlüklərə malikdir.

İlk növbədə, uzaqlıq. MGM-140A-da uzaqlıq 300 yox, 165 km-dir, amma bu hər iki tərəfin indiyə qədər istifadə etdiyi “Toçka U” taktiki raketlərindən çoxdur. 90 km uzaqlıqdakı hədəfləri vuran GMLRS raketləri ilə müqayisədə ATACMS-ın radiusu daha böyükdür.

İkincisi, döyüş hissəsinin qüvvəsi. Raketin erkən versiyasının döyüş hissəsi daha ağırdır, deməli hədəfi daha effektli vura bilər.

Nisbətən az dəqiqliyini passivinə saymaq olar. Raketin ən erkən versiyası inersiyal naviqasiya sistemi ilə təchiz olunub, o da radius üzrə hədəfdən 250 metr yayına bilər.

Amma döyüş hissəsinin gücü və bu raketin adətən yönəldildiyi hədəflər nəzərə alınarsa, belə az dəqiqlik böyük problem olmamalıdır.

Əvəzində inersiyal naviqasiya sistemi radioelektron mübarizə (REM) sistemlərinin təsirinə daha dayanıqlıdır. REM adətən ya raketin idarə olunduğu radiosiqnala, ya da naviqasiya peykinin siqnalına təsir göstərir. İnersiyal sistem radioəlaqədən istifadə etmir və ona təsir göstərmək daha çətindir.

ATACMS nəyi dəyişə bilər?

Ukrayna 2022-ci ildə ABŞ-dan yüksək dəqiqlikli GMLRS raketlərinə malik HİMARS sistemini aldıqda, onları müəyyən taktika çərçivəsində istifadə etməyə başladı. USQ raketlərlə hərbi anbarları vurur, bununla da cəbhədəki hissələrin – əsasən də artilleriya hissələrinin – təchizatını pozurdu.

Bu, logistikanı xeyli çətinləşdirdi, çünki ruslar təchizat sistemini başqa cür qurmalı oldular: cəbhə xəttindən uzaqda çoxlu sayda kiçik anbarlar yaratdılar. Bu da yük maşınlarının, personalın sayını artırmağı tələb edirdi.

USQ buna az sayda start qurğuları ilə nail oldu.

Bu kampaniyanın uğurlu alınmasının əsas amili – zərbələrin ardıcıllığı və konkret məqsədə köklənmək idi.

Buna görə də Ukraynanın müharibənin gedişini dəyişəcək möcüzə-silah əldə etdiyini söyləmək olmaz. Aviasiya obyektlərinə bir-iki zərbə vəziyyəti dəyişə bilməz. Buna yalnız müəyyən vahid təyinatla əlaqəli hədəflərə ardıcıl zərbələr endirməklə nail olmaq mümkündür.

ATACMS-ın xarakteristikası yaxşı möhkəmləndirilmiş hədəfləri vurmağa çətin ki, uyğun gəlsin. Hətta Ukrayna raketin daha uzaq versiyasını əldə etsə və onunla Krım körpüsünü vursa belə, qəlpə-fuqas, ya da kasetli döyüş hissəsi iri beton konstruksiyalara qarşı effektli olmayacaq.

Bu səbəbdən də USQ belə raketlərlə, ehtimal ki, açıq məkandakı böyük, amma pis qorunan hədəfləri vurmağa çalışacaq. Məsələn, HHM və ya artilleriya mövqeləri, anbarlar və ola bilər, Rusiya ordusunun canlı qüvvəsini.

Rusiya ballistik raketlərlə mübarizə aparmağa qadir HHM komplekslərinə malikdir, məsələn, S-400. Amma onlar indiyə qədər belə raketlərlə üzləşməyiblər və ola bilər, yeni təhlükəni nəzərə alaraq müdafiəni başqa cür təşkil etməli olacaqlar.

Ukraynanın nə qədər raket alacağı məlum deyil.

Kombinasiyalı zərbələr

ATACMS-dan əlavə Ukrayna yaxın zamanlarda başqa döyüş sursatı almağı planlaşdırır – atəş uzaqlığı 150 km-ə qədər olan Ground-Launched Small Diameter Bomb (GLSDB) aviabombaları.

Onlar yerdən buraxılmaq üçün modifikasiya edilmiş yüksək dəqiqlikli GBU-39 aviabombalarıdır. Ukraynalıların artıq malik olduqları M270 MLRS və M142 HIMARS start qurğuları üçün hazırlanıblar. Bu qurğular həm də ATACMS raketləri buraxa bilər.

GLSDB bombaları ATACMS-dan fərqlənir. Birincisi, onların döyüş hissəsi möhkəmləndirilmiş hədəfləri vurmaq üçündür (bomba 1 metrə qədər dəmir-betonu keçə bilir). Onlar hədəfə yönəlmək üçün peyk naviqasiyasından istifadə edirlər.

Bundan əlavə, nisbətən ucuz silahdır. GLSDB artıq mövcud olan və ehtiyatı nisbətən çox iki döyüş sursatı əsasında istehsal olunur.

Ukraynanın artıq istifadə etdiyi digər vasitələr – Storm Shadow (SCALP) qanadlı raketləri və ya AGM-88 HARM radiolokasiya əleyhinə aviaraketlər nəzərə alınsa, USQ kombinasiyalı zərbələr endirə bilər, bu zaman bir silahın xüsusiyyəti digərindən fərqlənəcək. Belə zərbələri dəf etmək çətin olacaq.

Rusiya Ukraynanı qanadlı raketlər və dronlarla atəşə tutmaqla kombinasiyalı zərbələrdən istifadə edir. Qanadlı və ballistik raketlərin istifadə olunduğu zərbələri dəf etmək daha çətindir.

Hazırladı: Yadigar Sadıqlı
Pressklub.az








 
Sorğu

Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
Yox
Bu yolda Rusiyanın ağzı ovulacaq

Şirkət-Xidmət
   
Xəbər lenti
                                                 
Türkiyədən ermənipərəst jurnalistə qadağa: - ölkəyə buraxılmadı
Bu gün, 00:08
Bu gün Kəlbəcər Şəhəri Günüdür
Bu gün, 00:03
Berbok Bakını niyə erkən tərk edib? - HƏQİQƏTƏN DƏ...
Dünən, 21:36
Sumqayıt şəhər 4 nömrəli xəstəxanaya yeni baş həkim təyin olunub - ƏMR
Dünən, 21:34
"Bundan başqa bizə nə lazımdır axı?"
Dünən, 19:28
Kimin hərbçiləri Mariupol və Xarkovda: “Havanın pisləşməsini gözləyirlər” - GƏLİŞMƏ
Dünən, 19:26
“Seçilən müəlliflərin dövlət tərəfindən dəstəklənməsi arzuedilən olardı” - ÇAĞIRIŞ
Dünən, 19:21
Avropa yeni enerji böhranı ilə üzləşib - “Bloomberg”
Dünən, 15:35
Aptek müdürü işçisini vəhşicəsinə döydü - DİN araşdırma aparır (VİDEO)
Dünən, 15:33
Ermənistana silah daşınır – MN narahatdır, çağırış etdi
Dünən, 15:22
Fidanın mesajı təşviş doğurdu – Qoşunlar ora girib, əgər çıxarılmasa…
Dünən, 13:42
Dünya Azərbaycanın uğurlu liderlik bacarığının bir daha şahidi oldu - İNCƏLƏMƏ
Dünən, 13:40
Bakıda 300 milyard razılaşdırıldı: Amma Leyen və Berbok… - AXI NİYƏ?..
Dünən, 13:37
Qaynı arvadının ölümünə səbəb olan plastik cərrahla bağlı növbəti şikayət - VİDEO
Dünən, 13:33
Rusiya nüvə doktrinasını buna görə yenilədi - Peskov
Dünən, 12:42
Kənd sakininin 25 manatlıq internetə ehtiyacı varmı? - HƏQİQƏTƏN DƏ...
Dünən, 12:40
Kim Çen In Rusiyaya səfər edə bilər
Dünən, 12:34
Göyçayda daha bir MƏMUR HARINLIĞI... - NARAZILIQ VAR...
Dünən, 12:31
Sizdə bu hallar varsa Şopoqoliksiniz - AÇIQLAMA
Dünən, 12:21
Rusiya-Ukrayna müharibəsində son durum açıqlandı - “Reuters“
Dünən, 12:17
Ermənistandan Fransaya xəyanət kimi qərar - konyak yalanı
Dünən, 12:14
Tramp bu qadını nazir təyin edir
Dünən, 11:39
Məmur biznesinin iflic etdiyi sahələrdə orta və kiçik sahibkarlıq can verir... - İnhisar, cərimələr, pul qıtlığı...
Dünən, 11:37
İqlim sammitinin qapanışı nədən ləngiyirdi? – Mübahisəli məsələ
Dünən, 11:34
Nəcməddin Sadıqovun YEYİNTİ ORTAQLARI... - İttihamı qəbul etmirlər, amma...
Dünən, 11:08
Dövlət Ehtiyatları Agentliyi auditini bu şirkətə - HƏVALƏ ETDİ
Dünən, 11:02
Ermənistanla münasibətimiz problemlidir - Rusiya səfirindən etiraf
Dünən, 10:57
Prezidentin köməkçisi Almaniya xarici işlər nazirinin Azərbaycana qarşı ittihamlarını qəbuledilməz adlandırıb - ETİRAZ
Dünən, 10:39
Naxçıvanda yeni həbslər... GÖZLƏNİLİR...
Dünən, 10:37
Bakıya “hücum”a cavab verildi - 3 hədəf var, oranı istəyirlər
Dünən, 10:28
Paşinyanın Bakıya bu “güzəşti” hiylədir – Moskvadan baxış
Dünən, 10:24
İlin sonuna qədər sülh sazişinin imzalanması mümkündür - ƏGƏR...
Dünən, 10:21
COP29-da tarixi nailiyyət: Bakı 1,3 trilyon dollarlıq yeni iqlim maliyyəsini hədəf seçib
Dünən, 03:58
COP29-da illik iqlim maliyyələşməsi üçün 300 milyard dollar təsdiqlənib
Dünən, 03:56
Avropa çətin vəziyyətdə: “Rusiya qazının idxalı azalsa…” - GƏLİŞMƏ
Dünən, 03:02
"Ərə sahib olmaq super bir hissdir..."
Dünən, 02:55
Cavid İsmayılzadənin "əli uzandı" - İLGİNC
Dünən, 02:52
Azərbaycan Cənubi Qafqazın ən təhlükəsiz ölkəsidir - FAKT BUDUR!
Dünən, 02:45
"Daha fundamental əsərlər yazılmalı, filmlər çəkilməlidir"
Dünən, 02:42
Dövlət qurumu 1,1 milyon manatlıq geyimləri - BU ŞİRKƏTDƏN ALDI
Dünən, 02:30
Avropa İttifaqı sülhə mane olur - Çirkin "binokl diplomatiyası"...
Dünən, 02:29
Azərbaycanda logistika şirkəti - LƏĞV OLUNUR
Dünən, 00:05
"Səbail Market" fəaliyyətini dayandırdı
Dünən, 00:02
Nadir Qafarzadə Rusiyada torpaq sahəsi alıb? - AÇIQLAMA
23-11-2024, 17:22
Çavuşoğlunu Bakıya gətirən mühüm səbəb: - Qərbi Azərbaycanla bağlı nə baş verir?
23-11-2024, 17:15
Bir dəfəlik, yoxsa birdəfəlik sülh? - Bahəddin Həzi yazır...
23-11-2024, 15:02
Qloballaşan savaş: “Üçüncü Dünya müharibəsi başlayıb, sadəcə...” - GÖRÜNƏNİ BUDUR
23-11-2024, 15:00
Dəb indiki xoşbəxtlikdir, dəyər sonrakı peşmanlıq! - Aqşin Yenisey
23-11-2024, 14:58
Tramp Viktor Orbana zəng etdi
23-11-2024, 14:06
“Kişi kimi uduzmaq lazımdır, dovşan kimi yox” - Zaur Axundovdan yığmaya sərt tənqid
23-11-2024, 13:57
Şirkət-Xidmət
 
 
Dia.az © 2010 - 2014
Məlumat internet səhifələrində istifadə edildikdə müvafiq keçidin qoyulması mütləqdir.
Bizimlə Əlaqə : Tel - 055-560-77-49, 077-271-11-33 E-mail : [email protected]
Designed by Daraaz.net
�������@Mail.ru