“Rusiya Cənubi Qafqazdan çəkilmək fikrində deyil” - GƏLİŞMƏ
Tarix: 19-06-2021, 11:07 | Çap et
ABŞ və Rusiya prezidentləri Co Bayden ilə Vladimir Putinin görüşü dünyada əsas siyasi müzakirə mövzusu olaraq qalır. Görüşdə nələr yaşandı, gözləntilər nələrdən ibarət idi və reallıq hansı səmti göstərir. AYNA-nın suallarını ukraynalı politoloq, Dünya Siyasət İnstitutunun direktoru Yevgen Maqda cavablandırıb.
- Co Baydenin əvvəllər nə qədər sərt mövqe tutduğunu nəzərə alaraq, ABŞ və Rusiya prezidentləri arasında Cenevrədəki görüş faktının özünü necə qiymətləndirirsiniz?
- Qeyd etmək lazımdır ki, Bayden-Putin görüşünü qiymətləndirərkən çoxları 1980-ci illərin sonunda ABŞ və SSRİ liderləri arasında görüş metodologiyasından istifadə edirlər. Ancaq bu, tamamilə doğru deyil, çünki bu gün bu iki ölkənin yalnız nüvə potensialı müqayisə oluna bilər, iqtisadi və hərbi güc isə tamamilə fərqlidir. ABŞ müasir dünyada liderlik edir, Rusiya çoxqütblü dünyanın qütblərindən biridir və Baydenin Putinlə görüşməsi böyük ölçüdə Rusiyanın Ukrayna sərhədi yaxınlığında hərbi əzələ nümayişindən qaynaqlanır. Bayden gözləntilərin əksinə olaraq, mətbuat konfransını Vladimir Putinin “döyülməsi”nə çevirmədi, ancaq görüş zamanı bağlı qapılar arxasında nələrin baş verdiyini bilmirik.
- Sizcə, bu görüşün nəticələri nədir və ABŞ ilə Rusiya arasındakı münasibətlərin gələcək təbiəti necə olacaq?
- Nəticələr sadədir: Bayden Putini yaxından tanıdı, Putin Baydenlə görüşmək faktından öz maraqları üçün istifadə etməyə çalışacaq. Səfirlər Sallivan və Antonovun iş yerlərinə qayıtması, habelə Rusiya Xarici İşlər Nazirliyi ilə ABŞ Dövlət Departamenti arasında məsləhətləşmələrin bərpa edilməsi hər şeyin normallaşması anlamına gəlmir. Düşünürəm ki, Moskva ilə Vaşinqton arasında bir əsəb müharibəsi başlayacaq və daha impulsiv olan Putinin ilk olaraq səhv buraxacağı ağlabatandır. ABŞ və Rusiya bu gün strateji sabitlik məsələlərində maraqlıdır, lakin Arktikanın inkişafına, dünyanın müxtəlif bölgələrindəki qarşıdurmalara və kiberhücumlara fərqli yanaşmaları var. Və Putinin ikitərəfli münasibətlərin pisləşməsində ABŞ-ı açıq şəkildə günahlandırmaq istəyi Vaşinqton ilə Moskva arasında etibar yaratmağa kömək etmir.
- Bir çox ukraynalı ekspertlərin şərhlərini təhlil edərək, ümumilikdə həm bu görüşün özündən, həm də nəticələrindən məyus olduqlarını gördüm. Bunun səbəbi nədir?
- Fakt budur ki, Cozef Bayden Ukraynadakı vəziyyəti yaxşı bilirdi və bu məlumat Ukraynada həddən artıq gözləntilərə səbəb oldu. Düşünürəm ki, Putinlə dialoq zamanı ABŞ Prezidenti kifayət qədər açıq şəkildə Ukraynanı və onun maraqlarını qeyd edib. Lakin bu, onun NATO-ya üzv olmaq üçün Ukraynanın korrupsiyanı aşması və Alyansa üzv olmaq üçün namizədlərin digər meyarlarını yerinə yetirməsi lazım olduğunu vurğulamasına mane olmadı. Yəqin ki, Ukraynanın maraqlarının ilk növbədə Ukrayna səlahiyyətliləri tərəfindən qorunması lazım olduğu başa düşülməlidir.
- Rusiyanın bu görüşün nəticələrini kifayət qədər sərbəst şəkildə şərh edərək, Ukraynaya qarşı yeni bir hərbi təcavüz etməyə çalışması riski varmı və bu, baş verərsə, ABŞ-ın mövqeyi necə olacaq?
- Bu yazdakı hərbi manevrlər artıq Putinə Baydenlə görüşü sürətləndirməyə imkan verdi. ORDLO-dakı (Donetsk və Luqanskın işğal edilmiş bölgələri) hərbi təhdid və təxribatların Kremlin arsenalında qalacağını düşünürəm, amma eyni zamanda Rusiyanın genişmiqyaslı təcavüzündən danışmaq üçün əsaslar yoxdur. Ukrayna və ABŞ bu cür problemlərə mümkün qədər tez cavab verməyə imkan verən bir əməkdaşlıq formatı tapmağa çalışır. Ümid edirəm ki, Vladimir Zelenskinin iyul ayının sonunda Vaşinqtona səfəri zamanı əməkdaşlıq formatı konkret formalar alacaq.
- ABŞ-ın yeni rəhbərliyinin siyasətində Cənubi Qafqaz bölgəsinə hansı yer ayrılıb?
- Düşünürəm ki, Bayden rəhbərliyi Cənubi Qafqaza daha çox diqqət ayıracaq. Rusiyanın bölgədəki hərbi mövcudluğunun gücləndirilməsi ABŞ-ın da güclənməsini tələb edəcək. Buna görə də Cozef Baydenin 1915-ci il “erməni soyqırımı”nı tanıması, beləliklə Nikol Paşinyanı dəstəkləməsi və ABŞ Dövlət Departamentinin Gürcüstanla birlikdə erməni əsirlərin Ağdam rayonunun minalanmış ərazilərinin xəritəsi mübadiləsində dəyişdirilməsində vasitəçi kimi çıxış etməsi təsadüfi deyil. Düşünürəm ki, Azərbaycan-Amerika münasibətləri və Vaşinqton ilə Tiflis arasındakı təmaslar da intensivləşəcək.
- Türkiyə Prezidenti Ərdoğanın Azərbaycana səfərinin ardından yeni bir mənzərənin ortaya çıxdığı və Rusiyanı Cənubi Qafqazdan sıxışdırılması prosesinin başladığı ilə razısınızmı?
- Azərbaycan hərbi qələbənin bəhrəsini ən yaxın müttəfiqi ilə birgə diplomatik qərarlarla qüvvətləndirməyə çalışır. Bu şəkildə Rusiyanın tədricən Cənubi Qafqazdan sıxışdırılması mümkündür, lakin bu baxımdan koordinasiyalı və asimmetrik həllərə ehtiyac var. Kreml Cənubi Qafqaz respublikalarına təsirindən əl çəkmək fikrində deyil.
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
• Hüseyn Abdullayevin anası məhkəmədə ifadə verməkdən imtina edib
Bu gün, 14:17 |
|
|
|
• Ermənistana qaz sataq? – İrəvan Moskvadan Bakıya sığınmaq istəyir
Bu gün, 14:02 |
|
|
|
• Zəngəzur dəhlizi ya açılmalıdır, ya da... - GƏLİŞMƏ
Bu gün, 14:00 |
|
|
|
• "Naxçıvan Universiteti" MMC ləğv olunduğunu elan edir
Bu gün, 13:56 |
|
|
|
• Cinayət törədən yeniyetmələri hansı cəzalar gözləyir? - AÇIQLAMA
Bu gün, 13:09 |
|
|
|
• Ali Məhkəmə girov-ipoteka çəkişmələrinə belə nöqtə qoydu – Məhkəmə təcrübəsini müəyyənləşdirən qərar
Bu gün, 13:06 |
|
|
|
• "Gələn il üçün neftin büdcə qiymətinin 70 dollar götürülməsi risklidir" - Ekspert
Bu gün, 13:03 |
|
|
|
• Arvadını xəyanətə görə öldürən şəxsin MƏHKƏMƏSİ – “Evə gələndə gördüm ki...”
Bu gün, 12:59 |
|
|
|
• Ələsgər Məmmədli, Akif Qurbanov və Ruslan İzzətlinin barəsindəki həbs qətimkan tədbiri uzadılıb
Bu gün, 12:55 |
|
|
|
• Şimşək çaxacağı ehtimalı var - Belə deyirlər...
Bu gün, 12:53 |
|
|
|
• Silah siyasətimiz neft siyasətimizdən önə keçir -ŞƏRH
Bu gün, 12:48 |
|
|
|
• Ən çox zərər edən 10 Rusiya şirkəti - SİYAHI
Bu gün, 12:43 |
|
|
|
• “Access Bank” medianı susdurmağa çalışır? - BU NƏDİ BELƏ?!
Bu gün, 12:40 |
|
|
|
• Qarabağ Ermənistanın boynunda asılı kəndir idi və ondan xilas oldu - Paşinyan
Bu gün, 12:38 |
|
|
|
• Döyülən xəstəxana direktoruna cinayət işi açıldı - HƏBS OLUNUR?
Bu gün, 12:22 |
|
|
|
• "Uşaqlarım beton üstündə yatır..." - GİLEY
Bu gün, 12:20 |
|
|
|
• Qubanın Gömür Dəhnə kəndi ayıların HƏDƏFİNDƏ – “Mal-qaradan çox, özümüzə görə narahatıq”
Bu gün, 12:16 |
|
|
|
• Tələbələr üçün "part time" iş imkanları yaradılmalıdır - ÇAĞIRIŞ
Bu gün, 12:07 |
|
|
|
• Masaya yalnız bir variant qoydular - “İran məhv edilməlidir”
Bu gün, 12:05 |
|
|
|
• “Kəpəz”in ən böyük problemi nədir? - AÇIQLAMA
Bu gün, 12:04 |
|
|
|
• “TikTok” Azərbaycan seqmentində 900 min videonu sildi - SƏBƏB
Bu gün, 12:00 |
|
|
|
• Bank of Baku-da - YENİ TƏYİNAT
Bu gün, 11:48 |
|
|
|
• Ümummilli Lider Heydər Əliyev Azərbaycanda yeni inkişaf dövrünün əsasını qoyub - MƏQALƏ
Bu gün, 11:44 |
|
|
|
• Öldürülən “killer Amin”in qardaşı hakim qarşısında –QAN DAVASININ CİNAYƏT DOSYESİ
Bu gün, 11:41 |
|
|
|
• Kərəm Mustafayev və qardaşı üçün MƏŞHƏR ANI... - CAVAB VERMƏLİDİRLƏR NƏHAYƏTDƏ...
Bu gün, 11:37 |
|
|
|
• “İkinci NATO” olmayacaq - GƏLİŞMƏ
Bu gün, 11:30 |
|
|
|
• Paşinyan rəsmən BURCUDUR... - BUNUN BAŞQA ADI YOXDUR...
Bu gün, 11:28 |
|
|
|
• "Hər şeydən əlini üzən müğənni olur" - Xalq artisti
Bu gün, 11:26 |
|
|
|
• 1 milyon “qanpulu”nu belə “yeyib”lər – “Ona bu şəraiti baş həkim Xuraman xanım yaratmışdı”
Bu gün, 11:24 |
|
|
|
• Zakir Qaralovun əmisi qızına yeni vəzifə verilib - ƏMR
Bu gün, 11:11 |
|
|
|
• ”Ən yaxşı tank bölüyü” adı uğrunda yarış keçirilib - VİDEO
Bu gün, 11:09 |
|
|
|
• "Niyə mən piyada gəzəndə heç kim danışmırdı?" - 160 minlik avtomobil verilən deputat
Bu gün, 11:07 |
|
|
|
• Nəsimi rayonundakı evləri HƏŞƏRATLAR basıb – Problem qarşısında “JEK” də ACİZDİR
Bu gün, 11:05 |
|
|
|
• ƏDV ödəməsinlər deyə... MİN OYUNDAN ÇIXIRLAR! - vətəndaş üçün DAHA BİR TƏLƏ
Bu gün, 11:02 |
|
|
|
• Bakı-Balakən dəmiryol xətti niyə işləmir? - "ADY-nin monopoliyasına son qoyulmalıdır"
Bu gün, 10:58 |
|
|
|
• Xalqın və dövlətin TRİBUNASI… – 15 illik yol
Bu gün, 10:55 |
|
|
|
• "Bu İrana qarşı informasiya müharibəsinin tərkib hissəsi ola bilər" - ŞƏRH
Bu gün, 10:48 |
|
|
|
• İran-İsrail müharibəsi başlayarsa, Zəngəzur dəhlizi... - Xaçikyan
Bu gün, 10:41 |
|
|
|
• Dövlət Məşğulluq Agentliyində qetdiyyata düşsə də... - GİLEY
Bu gün, 10:37 |
|
|
|
• Bostankeşdən... Dİ GƏL KEÇ... - RİH-in İŞİ YARIMÇIQ QALIB!
Bu gün, 10:27 |
|
|
|
• "Siz də o biri diribaş professorlar kimi tasa oturdun dissertantları..." - Bir acı AMEA gerçəkliyi...
Bu gün, 10:19 |
|
|
|
• Mərhum nazirin nəvəsi üçün ÖZƏL GÜN - FOTO
Bu gün, 10:09 |
|
|
|
• Ermənistan qarşısında iki TƏLƏB! - Prezidentdən MÜHÜM MESAJLAR
Bu gün, 10:05 |
|
|
|
• Daha iki azərbaycanlı Rusiya-Ukrayna savaşında ÖLDÜ - Əks cəbhələrdə döyüşürdülər...
Bu gün, 10:04 |
|
|
|
• Ermənistan sülh prosesindən çəkilir - GÖRÜNƏNİ BUDUR...
Bu gün, 10:01 |
|
|
|
• "Ermənilər ümid edirlər ki, Rusiya Qərbin dəstəyi ilə Ukraynada məğlub olacaq" - deputat
Bu gün, 09:59 |
|
|
|
• Hakimiyyət nəhayət məsələni bağlamaq üçün... - Samvel Babayanı özünə tərəf çəkir
Bu gün, 09:57 |
|
|
|
• PA-nın vəzifəli şəxsinə ağır itki üz verdi
Bu gün, 09:54 |
|
|
|
• Həsən Nəsrullahın dəfn mərasimi oktyabrın 4-də keçiriləcək
Bu gün, 09:49 |
|
|
|
• "Haqq dediyim üçün mənə TƏLƏ QURDULAR" - İmişlidə ETİRAZ EDƏN müəllimə
Bu gün, 09:47 |
|
|
|
|