Azərbaycanda pambıqla baş kəsənlər... - Bu istiqaməti kimlər məhv edib...
Tarix: 29-07-2015, 10:24 | Çap et
Son günlər Azərbaycanda bir zaman ən gəlirli və ən inkişaf etmiş sahələrdən hesab olunan pambıqçılıqla bağlı mənfi statistika ciddi müzakirə mövzusudur. Mətbuatda və iqtisadçılar arasında ölkə pambıqçılığının belə dərin böhran keçirməsinin səbəbləri müzakirə olunur, bununla bağlı müxtəlif mövqelər açıqlanır, araşdırma yazıları dərc edilir.
İndi isə artıq bu məsələdə də bəzi məmurların da korrupsiya maraqlarının həlledici rol oynadığı aydınlaşıb. Belə ki, kənd təsərrüfatı üzrə tanınmış mütəxəssis Vahid Məhərrəmli pambıqçılığın yaşadığı tənəzzülün rəqəmlərdə ifadəsini ortaya qoyub və səbəblərini göstərib: "Dövlət Statistika komitəsinin son məlumatına əsasən 2015 -ci ildə əvvəlki ilə nisbətən pambığın əkin sahəsi 4,1 min hektar azalaraq 18,8 min hektar təşkil edib. Bu o deməkdir ki, yüngül sənayenin əsas xammal bazasını təşkil etməklə yanaşı yüksək əlavə dəyər yaradan çox mühüm bir sahə, pambıqçılıq artıq sıradan çıxarılır. Onu da qeyd etməliyəm ki, 1990-cı ildə indikindən 14 dəfə çox ərazidə, 264 min hektar sahədə pambıq əkini ilə məşğul olunduğu halda, sonrakı illərdə ciddi səbəb olmadan əkin sahələri sürətlə azalmağa başladı. Belə ki, əkin sahəsi 2000-ci ildə 101min hektar, 2005 -ci ildə 112 min hektar, 2010-cü ildə isə 30 min hektara düşdü. Xüsusən 2010 -cu ildə Milli Məclis "Pambıqçılıq haqqında Qanun" qəbul etdikdən sonra bu sahəyə maraq kəskin azalıb. Qeyd olunduğu kimi bu il artıq əkin sahəsi 18,8 min hektara düşüb.
Ölkəmizdə son 80 ildə pambığın əkin sahəsi bu qədər az olmayıb. Əkin sahələrinin ciddi azalması öz növbəsində istehsalın da kəskin azalmasına səbəb olub. Belə ki, 1990-cı ildə pambıq istehsalı 542, 9 min ton olduğu halda beş il sonra bu göstərici 2 dəfə, sonrakı illərdə isə daha çox azalmışdı. Son on ilin istehsal göstəriciləri isə bu sahənin tam bərbad hala düşdüyündən xəbər verir. On il əvvəl, 2005-ci ildə 196,6 min ton pambıq istehsal olunduğu halda keçən il bu göstərici 40,6 min tona düşüb.
Onu da xüsusi qeyd edim ki, Azərbaycanın iqtisadi durumu çətin olan zamanda, 1995 -ci ildə ölkəyə pambığın satışından 116,8 milyon dollar vəsait daxil olduğu halda 2014-ci ildə bu rəqəm 8,2 dəfə azalaraq 14,2 milyon dollar təşkil edib. Keçən əsrin 90-cı illərin ortalarında bu qədər vəsaitin nə dərəcədə ölkə üçün əhəmiyyətli və vacib olduğunu hesabdan başı çıxan adamlar yaxşı dərk edir. Onu da nəzərə almaq lazımdır ki, 1995-ci ildə mahlıcın qiyməti dünya bazarında indi mövcud olan qiymətdən 35 faiz aşağı idi. Son zamanlar kənd təsərrüfatının digər subsektorlarında olduğu kimi bu sahədə də idxala meyillilik artmaqda davam edir. Belə ki, 2014-ci ildə 2,8 milyon ABŞ dolları dəyərində ölkəyə pambıq, 12,9 milyon dollar dəyərində isə pambıq, keçə və toxunmamış materiallar; xüsusi iplik və onlardan alınmış məmulatlar idxal edilmişdir. Pambıq istehsalının inkişafı özü ilə bərabər sənayenin, emal müəssisələrinin yaradılmasına və işləməsinə imkan yaradır. Sovet hökumətinin vaxtında Azərbaycanda bu istiqamətdə bir çox istehsal müəssisələri yaradılmışdı. Təssüflər olsun ki, həmin müəssisələrin əksəriyyəti süni sürətdə "müflis" elan edilərək dağıdıldı və hökumət məmurları tərəfindən dəyər-dəyməzinə mənimsənildi.
Əldə olunan statistik məlumatlara əsasən, hələ 1995 -ci ildə sənaye müəssisələrində 98, 5 min ton mahlıc istehsal olunduğu halda 2013-cü ildə bu rəqəm 8 dəfə azalaraq 12,1 min ton təşkil edib. Pambıq parça istehsalı da Azərbaycanda analoqu olmayan səviyyəyə enib. Belə ki, 1995-ci ildə ölkədə 57,9 milyon kvadrat metr pambıq parça istehsal olunmuşdursa, 2013-cü ildə bu göstərici 52 dəfə azalaraq 1,1 milyon kvadrat metrə enib. Rəqəmlərdən göründüyü kimi, bu məhsulun istehsalının ciddi şəkildə azalması ölkənin bu sahədən əldə etdiyi xarici valyutanın azalması ilə yanaşı, həm də fermerlərin gəlirlərinin azalmasına və sənaye müəssisələrində çalışan çoxlu sayda işçilərin iş yerlərini itirməsinə səbəb olub. Təəssüflər olsun ki, bu hələ son deyil. Belə ki, yuxarıda qeyd etdiyim kimi bu il əvvəlki ilə nisbətən əkin sahəsi 4,1 min hektar azalıb. Bölgələrdən əldə olunan məlumatlar onu deməyə əsas verir ki, bu il pambıqçılıqda məhsuldarlığın aşağı düşəcəyi gözlənilir. Bunu pambıqçılıqla məşğul olan fermerlər maliyyə və su çatışmazlığı ilə əlaqələndirirlər."
Bir sözlə, problemin kökündə məmurların pambıqçılıqla bağlı istehsal müəssisələri ətrafındakı korrupsiya mahiyyətli oyunbazlıqlarının əsas rol oynadığı anlaşılır. Ölkənin ən ciddi aqrar sahələrindən birinin hansısa vəzifəli şəxslərin maraqlarının güdazına getdiyi göz önündədir. Belə məmurların cəzasız qalması isə şübhəsiz, narahatlıq doğurur.
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • “Hizbullah” İsraildən necə qisas alacaq? -“Nezavisimaya qazeta”
Bu gün, 13:35 |
|
|
|
| • “Kəbin kəsmək üçün pul almaq dələduzluq, pul vermək rüşvətdir” - İlahiyyatçı sərt danışdı
Bu gün, 13:32 |
|
|
|
| • Paşinyanın separatçılarla bağlı yeni planı: - Babayanı hərəkətə gətirdilər
Bu gün, 13:29 |
|
|
|
| • Vidadi İsgəndərli öldü - 2 gün əvvəl yaşadığı evdə...
Bu gün, 13:27 |
|
|
|
| • Sahil Babayevin nazirliyinin OFİS YEYİNTİSİ - Onlarla ofis icarəsinə... MİLYONLAR AXIDILIR!
Bu gün, 13:23 |
|
|
|
| • Vasif Talıbovun dövründə yarımçıq qalmış tarixi məscidin bərpasına başlanılır
Bu gün, 13:18 |
|
|
|
| • AZAL Naxçıvana onlayn aviabilet alışında “SİMA İmza”nı tətbiq etdi - VİDEO
Bu gün, 13:14 |
|
|
|
| • Rusiyanın ən varlılarının sərvəti ilin əvvəlindən 31 milyard dollar artıb – “Bloomberg”
Bu gün, 13:12 |
|
|
|
| • Xankəndini bir də belə görün - VİDEOREPORTAJ
Bu gün, 13:05 |
|
|
|
| • "Anam belə dünən bilib... - Heç kimə demədim"
Bu gün, 13:02 |
|
|
|
| • Tərtər Rayon Prokurorluğunun əməkdaşları peşə bayramlarını yüksək əhval-ruhiyyə ilə qeyd ediblər - FOTO
Bu gün, 12:57 |
|
|
|
| • Məhkəmə MÜƏMMASI – Həkimlər niyə həmişə “haqlı” ÇIXIRLAR?
Bu gün, 12:52 |
|
|
|
| • "Müxalif qüvvələrin əksəriyyəti mübarizəni inkar üzərində qurublar" - Eldəniz Quliyev
Bu gün, 12:45 |
|
|
|
| • Müəllimlər Günü ilə bağlı məktəblərdə PUL YIĞILIR... - Məktəblərə XƏBƏRDARLIQ OLUNDU
Bu gün, 12:42 |
|
|
|
| • “Aqrar Tədarük və Təchizat”a yeni sədr təyin edilib - ƏMR
Bu gün, 12:40 |
|
|
|
| • Pezeşkian Zəngəzurdan NİYƏ DANIŞMIR Kİ? - HƏQİQƏTƏN DƏ...
Bu gün, 12:34 |
|
|
|
| • Sahib Məmmədova müşavir TƏYİN EDİLDİ - FOTO
Bu gün, 12:32 |
|
|
|
| • Yağış, qar yağacağı, şimşək çaxacağı ehtimalı var - Belə deyirlər...
Bu gün, 12:30 |
|
|
|
| • Qaradağda Prokurorluq işçilərinin peşə bayramına həsr olunmuş tədbir keçirildi
Bu gün, 12:27 |
|
|
|
| • Mark Rutte NATO-nun baş katibi vəzifəsinin icrasına başlayıb
Bu gün, 12:25 |
|
|
|
| • Müharibə riski artır: 3 maddə razılaşmadan çıxarılıb... - Proses pozuldu
Bu gün, 12:14 |
|
|
|
| • “Azera Holdinq”də yeni təyinat - FOTO
Bu gün, 12:11 |
|
|
|
| • Vahid Ələkbərovun sərvətinin dəyəri açıqlandı
Bu gün, 12:08 |
|
|
|
| • "Elmar Qasımov maaşlarımızı gecikdirirdi, pulları həyat yoldaşının adına yazırdı" - Sığorta şirkətinin direktorunun məhkəməsi
Bu gün, 12:03 |
|
|
|
| • Tanınmış aktrisa bacısını itirdi
Bu gün, 12:01 |
|
|
|
| • Əlillik dərəcəsi ala bilmir, müalicəsi üçün BÖYRƏYİNİ SATIR... - "...qanunsuz olaraq imtina cavabı verilir"
Bu gün, 11:59 |
|
|
|
| • Yens Stoltenberq NATO-nun Baş katibi vəzifəsini tərk edib
Bu gün, 11:46 |
|
|
|
| • Zay məhsulu satmaları bir yana... - ÖZBAŞINA QALIBLAR...
Bu gün, 11:42 |
|
|
|
| • Aşıq sənətinə dövlət qayğısının bariz nümunəsi - MƏQALƏ
Bu gün, 11:29 |
|
|
|
| • İranla Ermənistan ticarət mübadiləsi haqqında saziş imzalayıb
Bu gün, 11:28 |
|
|
|
| • “Gümrü-Qars dəmir yolu...” - Erməni nazirin müavini
Bu gün, 11:27 |
|
|
|
| • Bakı şəhər DYP-dən MÜHÜM TƏDBİR - FOTO
Bu gün, 11:24 |
|
|
|
| • Burada təhsildən daha çox puldan danışılır... - Və yaxud Əmrullayevin YIXDIĞI EV...
Bu gün, 11:21 |
|
|
|
| • Ermənistanın ədliyyə naziri istefa verib - KİV
Bu gün, 11:15 |
|
|
|
| • KOBİA “sevimli şirkətinə” bu dəfə 286 min manat ayıracaq - DETALLAR
Bu gün, 11:10 |
|
|
|
| • “Unibank” faiz bataqlığıdır, məndən 3 min manata 8 min manat faiz istədilər” - NARAZILIQ VAR...
Bu gün, 11:04 |
|
|
|
| • Yasamalda abadlıq işlərini həyata keçirən Ramil adlı şəxs kimdir? - “Ay xanım, siz kimsiniz, məni niyə narahat edirsiniz?”
Bu gün, 11:01 |
|
|
|
| • Bu gün AŞPA-da yeni "erməni şousu" başlanır - ZİBİLƏ DÜŞMÜŞÜK...
Bu gün, 10:54 |
|
|
|
| • "Məharət-2024" kompüter dəstəkli birgə komanda-qərargah təliminin açılış mərasimi keçirilib
Bu gün, 10:40 |
|
|
|
| • KAPİTAL BANK müştəriləri belə risqə atır... - BU DA FAKT!!!
Bu gün, 10:39 |
|
|
|
| • Hər il kitab yeniləməklə nə qədər PUL SİLİRSİNİZ? - ETİRAZ VAR...
Bu gün, 10:30 |
|
|
|
| • İşçi ilə bağlanmış Əmək müqaviləsi aşağıdakı yolla ləğv edilə bilər - Ekspert danışır...
Bu gün, 10:19 |
|
|
|
| • Pənah Hüseyn niyə istefa vermədi? - Özü açıqladı
Bu gün, 10:16 |
|
|
|
| • Bu şirkət nizamnamə kapitalını yenə azaltdı - bu dəfə 1,2 milyon manat vəsait geri çəkildi
Bu gün, 10:14 |
|
|
|
| • “BazarStore”da yeni təyinat - FOTO
Bu gün, 10:14 |
|
|
|
| • Bələdiyyə sədri müəllim kimi işə götürülür, 15-20 ilin müəllimləri isə... - NARAZILIQ VAR...
Bu gün, 10:06 |
|
|
|
| • "Böyüklü-kiçikli məmurlar milyonları, milyardları dağıdırlar" - REAKSİYA
Bu gün, 10:01 |
|
|
|
| • Bıçaqlanan məktəb direktoru ilə katibə arasında məhkəmə çəkişməsi davam edir
Bu gün, 09:58 |
|
|
|
| • 23 il əvvəl Şeyx Şamilin büstünü partladan, hərbi hissəyə hücum edən ömürlük məhkum qardaşlar barədə qərar açıqlanıb
Bu gün, 09:57 |
|
|
|
| • Məhkəmə sabiq deputata qarşı dələduzluq etdiyi üçün həbs olunan iş adamının şirkəti ilə bağlı qərar verdi
Bu gün, 09:56 |
|
|
|
|
