ABŞ Azərbaycanla bağlı filmi niyə hər yerdən sildi?
Tarix: 20-07-2024, 08:47 | Çap et
“I əməliyyatı və Şurikin başqa macəraları" filminin məşhurlaşdığını görən ssenari müəllifləri Yakov Kostyukovski və Moris Slobodskoy 15 iyun 1965-ci ildə “Mosfilm” kinostudiyasına məktub yazırlar ki, biz filmin davamını çəkmək istəyirik. Yeni filmin ssenarisi “Şurik dağlarda” adlanırdı və 2 hissədən ibarət idi. Birinci hissə “Qafqaz əsiri”, ikinci hissə isə “Qar adam və başqaları” idi. Sonradan filmin adı “Qafqaz əsiri və ya Şurikin yeni macəraları” seçilir.
Film Sovetlər Birliyində o qədər populyarlıq qazanır ki, rejissor və ssenari müəlliflərindən biri olan Leonid Qayday və digər ssenari müəllifləri Yakov Kostyukovski və Moris Slobodskoy hər yerdə alqışla qarşılanır. Ölkə informasiya torunun içərisində olduğu üçün heç kim şübhələnmir ki, bu filmin ssenarisi, obrazları, rejissor işi plagiat və oğurluqdur.
Filmin orijinalı 1930-cu ildə “Oskar” kino mükafatına layiq görülən “Fırıldaqçının mahnısı” (The Rogue Song) idi. Rejissor Lionel Barrimor tərəfindən çəkilmiş Amerika romantik musiqili filmini olduğu kimi oğurlayan rejissor və ssenaristlər fakt üzə çıxandan sonra heç üzr də istəmədilər.
Qeyd edim ki, rejissorun qısametrajlı “Köpək Barbos və qeyri-adi qaçış” filmi də amerikanların səssiz “Şanlı it” (The Lucky Dog) filminin süjeti üzərində qurulub.
Amerikada çəkilən filmin tamamı yoxdur. O, çox tez alışan nitroselüloz olan 35 mm-lik plyonkaya çəkilib. Lakin bu filmin surətlərinin niyə yox olması sualına cavab vermir. Niyə birdən-birə Amerika qərar verdi ki, film tamamilə yox edilsin?
Yalnız 1981-ci ildə Kembricdə filmin son versiyasına daxil edilməyən kəsilmiş fraqment aşkar edildi. 90-cı illərdə Mendə daha bir neçə səhnə aşkar edildi. Filmin üç dəqiqəlik treyleri də bərpa olunub.
Lavrensi Tibbett, Katerina Dal Oven, Nensi Oneill, Ullriç Haupt və digərlərinin rol aldığı film 1910-cü il Çar Rusiyası dövründə Qafqazda baş verən hadisəni göstərir. Ssenari müəllifləri Robert Bodanzki, Con Kolton olan filmin süjeti belə idi:
“Rusiya, 1910. Quldur Yeqor kiçik dağ otelində Vera ilə tanış olur. Onlar bir-birinə aşiq olurlar, lakin tezliklə Yeqor onun qardaşı Sergeyi öldürür. Qız da Yeqoru hakimiyyətə təhvil verə bilir və o, amansızcasına şallaqlanır. Nəhayət, onlar hələ də bir-birini sevdiklərini başa düşürlər”.
“Adi bir məhəbbət hekayəsi olan film niyə birdən-birə silinsin və bütün lentləri məhv edilsin” sualı uzun zamandır verilir və buna hərə bir izah verir. Lakin əsl səbəb başqa idi.
Sovetlərin çəkdiyi film Şimali Qafqazda baş verir, amerikanların çəkdiyi film isə Azərbaycanda. Fikir verin obrazların adlarına: Osman, Əli bəy, Mirzə, Həsən və digərləri.
Film Azərbaycan adət-ənələrini tam göstərir. Baş rolun ifaçılarının geyimləri də azərbaycanlılara məxsus geyim idi. Filmdə baş verən dialoqlar və bəzi səhnələr bizim xalqa məxsus obrazlara aid idi.
Bir haşiyə çıxım ki, Sovetlərin çəkdiyi filmdə yoldaş Saxov roluna Faiq Mustafayev namizəd olur. SSRİ xalq artisti olub, azərbaycanlıdır. Opera və Balet Teatrının bariton səsli solisti kimi Azərbaycanda əksər operalarda əsas ariyaların ifaçısı olub. Lakin Moskva rejissora azərbaycanlı obrazını filmdə verməyi qadağan edir, həm də ssenaristlər azərbaycanlı obrazına yer versəydilər, filmin oğurluğu üzə çıxardı. Ona görə də Vladimir Etuş seçilir.
Amerika 1915-ci il Osmanlı Türkiyəsində baş verən hadisələrdən sonra türklər və müsəlmanlara aid obrazların müsbət formada təqdim edilməsinə qadağa qoyur. Onlar düşünürlər ki, əllərinə osmanlılardan qisas almaq, türkləri mənfi və qəddar obrazda təqdim etmək üçün şans düşüb. Bu film isə türklərin müsbət və qonaqpərvər, şən və zərərsiz olduğunu göstərdiyi üçün qərar verilir ki, onun bütün lentləri yandırılsın və yox edilsin.
Buna görə də biz bu filmin orjinalına tam baxa bilmək imkanlarından mərhum olmuşuq.
Zaur Əliyev
axar.az
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • Bu məhsulların satışı ciddi problemlərə yol açır -Ekspertdən çağırış
Bu gün, 00:28 |
|
|
|
| • Kommunizmə qayıdırıq?: Parlamentdə təklif... - "Kolxoz və sovxozlar yaradılsın"
Bu gün, 00:24 |
|
|
|
| • Azərbaycanın xalq artisti vəfat etdi
Bu gün, 00:19 |
|
|
|
| • Dövlət qurumu "Atasığorta"nı seçdi
Bu gün, 00:05 |
|
|
|
| • “İpək Yolu Sığorta”nın səhmdarlarının yığıncağı - KEÇİRİLƏCƏK
Bu gün, 00:02 |
|
|
|
| • Elşənlə Ozanın serialı bu tarixdə yayımlanacaq
Dünən, 23:59 |
|
|
|
| • Ermənistanda naməlum şəxs qumbara partlatmaq istəyib - FOTO
Dünən, 23:56 |
|
|
|
| • Bakıda qadınları təqib edən gənc oğlan həbs edildi... - Məhəlləyə "nəzarət" edirmiş
Dünən, 23:53 |
|
|
|
| • Qazaxıstandan Azərbaycanla bağlı mühüm açıqlama
Dünən, 23:46 |
|
|
|
| • Prezident İlham Əliyev Donald Trampa zəng edib
Dünən, 23:39 |
|
|
|
| • 70 kiloqram qızılla saxlanılan hərbi attaşe DTX-də həbs edilib - TƏFƏRRÜAT
Dünən, 23:36 |
|
|
|
| • Putin bu ölkəni pay-püş edir: - Vaşinqton və Varşava plana şərikdir?
Dünən, 21:35 |
|
|
|
| • Duda İrəvanda: Azərbaycan sərhədinə gələcək - ZİBİLƏ DÜŞMÜŞÜK...
Dünən, 21:30 |
|
|
|
| • "3-4 min manat tələb olunur, əgər bu davam etsə..." - Deputat SƏNƏDSİZ EVLƏRDƏN danışdı
Dünən, 21:27 |
|
|
|
| • "Qardaşım "ləyaqətsiz vərəsə" kimi məni məhkəməyə verib" - Tanınmış aktrisa
Dünən, 20:18 |
|
|
|
| • 145 saylı məktəbdən NARAZILIQ - İstilik yoxdur, uşaqlar xəstələnsə, kim cavab verəcək?
Dünən, 20:13 |
|
|
|
| • Xəstəxanalardakı “qəssab”lara bıçağı kim verir? – Nazirlik diplomsuz həkim sualından yayındı
Dünən, 19:32 |
|
|
|
| • Bakıda NATO nümayəndə heyəti ilə görüş keçirilib
Dünən, 19:18 |
|
|
|
| • Dollara rekord tələbat – Ekspertlər deyirlər ki...
Dünən, 19:02 |
|
|
|
| • Dezinformasiyanın qarşısını hansı yollarla almaq olar? - Qərb mediası və Azərbaycan...
Dünən, 18:58 |
|
|
|
| • Bakı metrosunda yeni qatarları 1 milyon manata bu şirkət – TƏMİR EDƏCƏK
Dünən, 18:56 |
|
|
|
| • Elza Seyidcahanın iddiasına nazirlikdən CAVAB
Dünən, 18:39 |
|
|
|
| • Bakıda aktrisa şikayət etdi, xanım prodüserə cinayət işi açıldı - TƏFƏRRÜAT
Dünən, 18:35 |
|
|
|
| • Xırdalanda eyni şirkətə 3 ayda 4-cü tender verildi - Bu dəfə 1,8 milyon manat..
Dünən, 18:34 |
|
|
|
| • Qorxu filmlərini xatırladan UNİVERSİTET – Tərk edilmiş binanın aqibəti necə olacaq?
Dünən, 18:31 |
|
|
|
| • Bəlli dairələrin murazı gözündə qaldı, nəticələr var
Dünən, 18:25 |
|
|
|
| • Türkiyə-Azərbaycan sərhəddində 20 KİLOMETRLİK TIXAC... - Naxçıvan rəhbərliyi səbəbindən...
Dünən, 18:18 |
|
|
|
| • Əbu-Dabidə “Şuşa günləri” keçiriləcək – 182 min manat ayrıldı
Dünən, 18:09 |
|
|
|
| • Üç qüvvə birləşdi – Paşinyanın planı nədir?
Dünən, 18:05 |
|
|
|
| • Azərbaycanın sabiq deputatı olan general məhkəməyə verildi - DETALLAR
Dünən, 18:03 |
|
|
|
| • Gəncə Dövlət Tibb Kollecində RÜŞVƏT İDDİASI - Havayı yerə oxumayın..
Dünən, 18:01 |
|
|
|
| • Hərbi ekspert Ədalət Verdiyev həbs edilib - ŞOK TƏFƏRRÜAT
Dünən, 17:58 |
|
|
|
| • “Salyan Oil Limited” YAŞILLIĞA QƏNİM KƏSİLDİ VƏ... - 25 MİNLİK CƏZA
Dünən, 17:55 |
|
|
|
| • “Gələcəyini Qur!” təhsil təqaüdünü qazanmış abituriyentlərlə “Veysəloğlu Şirkətlər Qrupu”nda görüş keçirildi - FOTO
Dünən, 17:44 |
|
|
|
| • COP29-da Azərbaycan tarixi nəticə əldə etdi - MƏQALƏ
Dünən, 17:41 |
|
|
|
| • Qənirə Ataşovanın hesabı silindi - SƏHİYYƏ MAFİYASINI ifşa etmişdi...
Dünən, 17:39 |
|
|
|
| • Bakıda tiktoker qızdan ŞOK ƏMƏL: kişini tapıb ayağından öpdürdü - VİDEO
Dünən, 17:27 |
|
|
|
| • Boşanan qadına əxlaqsızlıq təklif edildi, əri və qardaşı... - TƏFƏRRÜAT
Dünən, 17:20 |
|
|
|
| • Deputat qohumunu işdən çıxarıb öz xanımını təyin etdi - DETALLAR
Dünən, 17:13 |
|
|
|
| • Keşmiş işçici ilə KTN arasında QALMAQAL
Dünən, 17:12 |
|
|
|
| • Azərbaycanlı müğənnnilərin FANTASTİK YENİ İL QİYMƏTLƏRİ
Dünən, 17:09 |
|
|
|
| • Ölkəmizin iqlim diplomatiyasında uğuru - İsrafil Kərimovun yazısı
Dünən, 17:04 |
|
|
|
| • Bələdiyyələr avtomobillərdən əmlak vergisi alacaq? – Deputatın təklifinə REAKSİYA
Dünən, 17:02 |
|
|
|
| • Vətəndaşın istifadə etmədiyi debet kartına borc gəlib... - NARAZILIQ VAR...
Dünən, 16:55 |
|
|
|
| • "Uber” və “Bolt” sistemdə göstərilən avtomobil əvəzinə ünvana başqa avtomobillər göndərir: - BU QƏDƏR CƏRİMƏSİ VAR
Dünən, 16:44 |
|
|
|
| • Verilişlərdə ailə problemlərindən danışanlar xəstədir - "Vətəndaş A"nın Almazı
Dünən, 16:37 |
|
|
|
| • Bağça müdiri "Şərurlu İsfəndiyar"ın şirkətini məhkəməyə verdi - SƏBƏB
Dünən, 16:35 |
|
|
|
| • Rusiya son sutkada 8 ballistik raket vurub - KİV
Dünən, 16:33 |
|
|
|
| • Güzəştli kreditlərə hamının "əli çatırmı"? - HƏQİQƏTƏN DƏ...
Dünən, 16:27 |
|
|
|
| • Ölkədə ətin qiyməti ilə bağlı narahatlıq: Bahalaşır? - AKTUAL
Dünən, 16:25 |
|
|
|
|
