Tükənmiş icra başçıları ilə hədəfə çatmaq mümkündürmü
22-11-2016, 10:38
Məlum olduğu kimi, Azərbaycanda birbaşa ölkə prezidentinin şəxsi nəzarəti ilə pambıq yığımı davam edir.
Xatırladaq ki, ölkədə pambıqçılığı inkişafı etdirmək üçün prezident İlham Əliyev bu ilin sentyabr ayında Sabirabadda müşavirə keçirib, müvafiq tapşırıqlar verib. Eyni zamanda, bu sahənin yüksək inkişafını səmərəli təşkil etmək üçün çox ciddi koordinasiya sistemi yaradıldığını elan edib.
Prezident bildirib ki, ümumi koordinasiya işlərini Prezident Administrasiyası öz üzərinə götürüb və adminsitrasiyanın şöbə müdiri Zeynal Nağdəliyev bu işlərlə şəxsən məşğuldur.
Prezident həmin müşavirədə onu da elan edib ki, builki hədəf 100 min ton pambıq tədarüküdür.
Maraqlıdır, bu hədəfə çatmaq olacaqmı?
Mia.az Dövlət Statistika Komitəsindən aldığı məlumatlara görə, bu il hələlik təxminən 51 min ton pambıq yığılıb. Noyabrın 7-nə olan bu statistika isə göstərir ki, hədəflənən nəticənin təxminən 50 faizinə əməl etmək mümkün olub.
Pambıq yığımı dövrü isə artıq başa çatmaq üzrə olduğundan qarşıdakı günlərdə 49 min ton pambığın yığılması isə mümkün deyil. Deməli, 100 min ton hədəfinə yetişmək olmayacaq.
Bu və ya digər məqamlarla bağlı fikirlərini Mia.az-a bölüşən informasiyalı şəxs deyir ki, o, şəxsən hədəfə yetişiləcəyinə inanmır:
"Bunun bir çox səbəbləri var. Məsələn, bu yaxınlarda fermerlərlə söhbətdə aydın oldu ki, onların təhvil verdiyi hər ton pambıqdan 12-15 faiz nəmlik adıylıa, təxminən bir o qədər də zir-zibil adı ilə çıxılır. Yəni təqribən hər ton pambığın 200 kq-ı zavod tərəfindən belə mənimsənilir. Sonra da rəqəmləri şişirdərək, müvafiq orqanlara təqdim edirlər. Bu isə daha çox icra başçılarının tələbidir. Çünki onların hamısı bilir ki, pis nəticə nəinki danlanmalarına, həm də vəzifələrinin itirilməsinə vəsilə olacaq”.
Məlumatlı şəxs prezidentin müşavirədə "Son illər ərzində sahibkarlara müxtəlif layihələri icra etmək üçün 1 milyard manatdan çox məbləğdə güzəştli kreditlər verilmişdir. Ancaq pambıqçılığın tənəzzülə uğraması göstərir ki, dövlət mütləq bu işlərə müdaxilə etməlidir. Mən Prezident Administrasiyasının bu işlərdə fəaliyyətini xüsusilə vurğulamaq istəyirəm. Vaxt məhdudiyyətinə baxmayaraq, biz məhz Prezident Administrasiyasının səyi və yerli icra orqanlarının rəhbərlərinin fəaliyyəti nəticəsində bu il bu dönüşə nail ola bildik”, - sözlərini də xatırladaraq, deyir ki, hazırda PA-nın rayonlar üzrə küratorları da demək olar ki, hər gün rayonlara səfər edirlər:
"Onlar yerli icra başçıları ilə demək olar gün ərzində 3-5 dəfə görüşür və ya telefonda danışırlar. Bütün gücləri ilə rəqəmlərin hər keçən gün artırılmasına çalışırlar. Ancaq bu məsələləri həll etmək üçün İcra başçıları mütləq zavod rəhbərlərini "dalana sıxmalı”, yerli fermerlərə vəd olunan sbusidayadan tutmuş, digər texniki və digər melorativ dəstəkləri gerçəkdən verməlidrlər. Oysa ki, icra başçıları fermerləri hədə-qorxu ilə işlədib, özlərini doğruldacaqlarını düşünürlər.
Onlar nəzər almır ki, indki şərtlərlə fermerlər nəinki qazanclı çıxa bilər, əksinə, zərərləri daha da böyüyür. Sizi əmin edirəm ki, bu saat elə rayonlar var ki, orada pambıq əkən fermer bir aydır yığıma da getmir. Elə bu yaxınlarda Ağdamlı sahibkarın mediaya açıqlamasında da bunun nədəni açıq göstərilib. Bəli, zavodun müxtəlif adlarla çıxdığı kq-lar və prezident sərəncamı ilə nəzərdə tutulan hər kq-a 10 qəpik əlavə ödəniş də verilməyib. Yaxud hər bir tona verilməli olan 100 manat ən yaxşı halda 70 manat məbləğində verilir. Qalan pulu isə pambığın nəmliyi və ya zibil-filan adıyla vermirlər. Bu, başda Ağdam olmaqla, demək olar bütün rayoinlarda belədir. Sanki kimlərsə sistemli şəkilldə prezidentə və ölkəyə qarşı işləyir, təxribatla məşğuldur.
Diqqətlə baxın, bu il ölkədə 52057 hektar torpaq sahəsində pambıq əkilib. Noyabrın 7-nə olan rəsmi məlumata görə isə, cəmi 50416 ton pambıq yığılıb. Bu, ümumu götürəndə, hər hektara heç 10 sentner məhsuldarlıq demək deyil. Elə rayonlar var ki, bu göstərici çox pisdir. Hektara 5-8 sentner pambıq yığıldığı rayonlar var. Əlbəttə, bu nəticənin belə olmasının əsas səbəblərindən biri qeyd etdiyimiz kimi, vəd olunan dəstəklərin fermerlərə verilməməsidirsə, digər və əsas səbəblər də var. Bunun 1-cisi nazir Heydər Əsədovun Türkiyədən gətirdiyi və zavodlar vasitəsi ilə fermerlərə zorla sırınan çiyidlərin keyfiyyətsizliyidirsə, digər səbəbi də torpaq sahələrində melorativ tədbirlərin son 20 ildə görülməməsidir. Belə ki, "Meliorasiya və Su Təsərrüfatı” ASC torpaqların erroziya uğrmasının qarşısını alan ana kolektorları son 20 ildə bir dəfə də olsun, təmizləməyib, üstəlik, əksin sahələrinin suvarılması adıyla hər ay kəndlinin pensiyasından supulu tuturdusalar da, ərazilərin su ilə təminatı istiqamətində də heç bir əməli iş yoxdur. Hansı ki, dövlət bunun üçün həmin ASC-yə milyardlarla manat pul ayırıb. Ancaq hamısı yeyilib, ortada isə iş yoxdur. Kəndlilər isə məhdid imkanları ilə bunu etmək gücündə deyillər”.
Mia.az-a verilən məlumata görə, builki pambıq yığımı bir sıra raynların rəhbər şəxslərinin son mövsümü ola bilər:
"Bu il çox pis nəticələri olan rayonların rəhbərləri üçün çox ağır sınaq olacaq. Razıyam ki, ölkədə pambıq əkən faktiki 28 rayonun rəhbərləri tələbləri qarşılaya bilməyiblər.
Məsələn, münbit torpaqları olan Cəlilabadın icra başçısı əkilən 426 hektar ərazidən noyabrın 7-nə olan məlumata əsasən, cəmi 260 ton pabıq yığdırılmasına nail olub.
Spiker Oqtay Əsədovun qudası Alı Qocayevin icra başçısı olduğu Samuxun təbiəti daha yağmurlu olmasına baxmayaraq isə, bu rayonda 330 hektardan 560 ton pambıq toplanıb.
Və yaxud götürək Zərdabı. Lütvəli Babayev PA-nın tələbi əsasında 832 hektar pabıq əkdirə bilsə də, noyabrın 10-dək cəmi 632 ton pambıq yığdıra bilib.
Kürdəmirin icra baçısı, həbsdə olan Vidadi Zeynalovun yaxın qohumu isə 1850 hektara yaxın ərazidən cəmi 1415 ton pabıq toplatdırmaqla, vəziyyətdən çıxmağa çalışır.
Sabirabadın icra başçısı Nazim İsmayılov da 6113 hektar ərazidən daha çox məhsul toplatdırmaqla, son aylar kreslosuna yönəlik basqılardan yaxa qurtarmağa çalışır. Ancaq o, hələki 5247 ton yığıma nail olub ki, bu da hər hektara heç 9 sentner məhsuldarlıq deyil.
Eyni sözləri Beyləqanın qalmaqallı icra başçısı Vaqif Abdullayev haqqında da demək olar. Siyahını uzatmaq da olar. Ancaq elə rayonlar var ki, onlar nisbətən "ağ günə” çıxa biliblər.
Məsələn, Bərdənin icra başçısı Vidadi İsayev əkin vaxtı PA-ya çağırılıb danlanmağından deyəsən nəticə çıxarıb. O, hər hektardan alınan məhsuldarlığa görə həmkarlarını xeyli qabaqlayır...
Demək istəyirəm ki, yığım tam başa çatdıqdan sonra, sözsüz ki, PA-nın ciddi nəzarəti ilə müvafiq qurumlar göstəricilərin hədəflənən nəticəyə niyə çatmamasının səbəblərini təhlil edəcəklər. Sizi əmin edirəm ki, obyektiv səbəblər istisna olmaqla, səhlənkarlığa yol verən, üzərinə düşənləri müxtəlif bəhanələrlə görməyən icra başçılarını yola salacaqlar. Məncə, yuxarıda adlarını çəkdiyim və daha pis nəticə göstərən icra başçılarının çox ilə vidalaşacaqlar. Çünki qarşıdakı mövsümdə daha böyük hədəflər var. Builki proses isə göstərdi ki, bu icra başçıları ilə həmin hədəflərə çatmaq mümkün deyil”.
Məlumatlı şəxs deyir ki, gələn il üçün hədəflər ən azı iki dəfə böyüdülüb:
"Yəqin prezidentin müşavirəsində dediklərini də xatırlayırsınız. Prezident də hədəflərin ən azı iki dəfə böyük olduğunu elan elədi. Yəni gələn mövsüm əkin sahələri ən azı iki dəfə artırılacaq. Sözsüz ki, buna uyğun olaraq məhsuldarlıq daha artıq tələb olunacaq.
Məsələn, gələn il Saatlıda 17 min hektar, Sabirabadda 15 min hektar, Biləsuvarda 10 min 500 hektar, Neftçalada 10 min hektar, İmişlidə 10 min hektar, Beyləqan da 8 min 500 hektar, Bərdədə 8 min 500 hektar, Ağcabədidə 8 min hektar, Salyanda 7 min hektar, Goranboy rayonunda 5 min hektar, Kürdəmirdə 4 min hektar, Yevlax, Ağdaş, Tərtər, Zərdab, Ağdamda 3 min hektar, Ağsu və Ucarda 2500 hektar, Füzulidə 1500 hektar, Hacıqabulda 1200 hektar, Göyçayda 1000 hektar, Samuxda 500 hektar, Cəlilabadda 500 hektar, Cəbrayılda 60 hektar pambıq əkiləcək.
İndi əsas suallardan biri də budur: tükənmiş, korrupsiyalaşmış bu icra başçıları ilə hədəflərə çatmaq olarmı?”.
Geri qayıt