“Bir aylıq əməkhaqqımızı kəsməklə, dövlət büdcəsi dolacaq?!”
25-08-2016, 12:00
Yaşı 65-ə çatmış müəllimlərin qanunvericiliyə uyğun olaraq fəaliyyətini davam etdirib-etdirməməsi təhsil nazirinin müvafiq əmrilə tənzimlənir. Təhsil Nazirliyindən verilən məlumata görə, həmin əmrə uyğun olaraq, hazırda ümumtəhsil məktəblərində yaşı 65-i keçmiş 3200 müəllimlə əmək müqaviləsi bağlanıb.Əmək Məcəlləsinə edilən dəyişikliklərə görə, Azərbaycanda dövlət büdcəsindən maliyyələşən idarələrdə çalışan şəxslər üçün yaş senzi 65 yaş həddində müəyyənləşdirilib. 65 yaşına çatmış dövlət qulluqçusunun dövlət qulluğunda olma müddəti müvafiq icra hakimiyyəti orqanının rəhbəri tərəfindən hər dəfə 1 ildən çox olmayaraq uzadıla bilər. Bu müddətin 5 ildən çox uzadılmasına yol verilmir.
Əməkdar müəllim: “Müəllimin 1 aylıq haqqını kəsmək, ədalətsizlikdir”
Yaşı 65-i keçən orta məktəb müəlliminin Hurriyyet.org-a verdiyi xəbərə görə, müəllimlərin yaş senzilə əlaqədar tətbiq edilən qaydalarda bu il yenilik edilib. Belə ki, hər il yaşı 65-i keçən müəllimlərlə əmək müqaviləsinə dərs ilinin sonunda, iyunun 15-də xitam verilirdisə, bu il avqustun 15-dən xitam veriləcək. Bu dəyişiklik yaşı 65-i keçən müəllimlərin ciddi narazılığından sonra tətbiq olunmağa başlanıb. Amma əməkdar müəllim hesab edir ki, tətbiq edilən bu qaydada da çatışmazlıq var: “İndiyədək ilboyu işləyən, yaşı 65-dən yuxarı olan müəllimi məzuniyyətsiz işdən çıxarırdılar. Müəllimlər bundan çox narazı idi. Bu ildən başlayaraq, həmin müəllimlər məzuniyyəthaqqı aldıqdan sonra onlarla əmək müqaviləsinə xitam verilir. Ancaq burada da müəllimin hüququ tam bərqərar olunmur. Əgər məktəb rəhbərliyi yaşı 65-i keçən müəllimlə növbəti dəfə işləmək üçün əmək müqaviləsi bağlayacaqsa, əmrlə o müəllim işinə bərpa olunacaqsa, onun 1 aylıq əməkhaqqı niyə kəsilməlidir? Bu müəllim, sentyabrın 15-dən hazırlıqsız necə dərsə gələ bilər? İbtidai sinif müəllimləri həm də sinif rəhbəridir. Sinif rəhbərləri dərsə xüsusi hazırlaşmalıdır. Müəllim dərs proqramı hazırlamalıdır, müəyyən əyani vəsaitlərin alınması üçün pul xərcləməlidir. Bu vəsaitləri hansı pulla almalıdır? Nazirin qərarı var ki, avqust ayından dərsliklər siniflər üzrə bölünməlidir. Müəllim birbaşa sentyabrın 15-dən gəlib, bütün bu işləri, necə çatdıra bilər? Axı yaşı 65-i keçən müəllimin 1 aylıq əməkhaqqını kəsmək, dövlət büdcəsinə nə gəlir gətirə bilər ki, onun haqqını kəsirlər? Həm yüksək dairələrdən belə fikirlər səsləndirlir ki, müəllimlərin əməkhaqqı artırılmalıdır, həm də onun haqqı kəsilir. Bu, ədalətsizlikdir.”
Məsələ ilə əlaqədar Təhsil Nazirliyinin İctimaiyyətlə iş sektorunun müdiri Cəsarət Valehovun mobil telefonu söndürüldüyündən, əlaqə cəhdimiz baş tutmadı.
Direktor: “Kollektiv müqavilənin şərtində qanun pozuntusu yoxdur”
Məktəb direktoru Şəmsi Qoca isə hesab edir ki, tətbiq olunan yenilik, əksinə ədalətlidir. Çünki indiyədək bəlli yaş həddini keçən müəllimlərlə əmək müqaviləsinə xitam dərs ilinin sonunda verilirdisə, indi bu müddət 2 ay uzadılıb: “Əmək Məcələsinin 70-ci maddəsinin e bəndinə əsasən dövlət büdcəsindən maliyyələşən müəssisənin işçisi çalışmanın yaş həddinə - 65 yaşa çatdıqda, onunla bağlanan əmək müqaviləsi ləğv olunur. Əgər zəruri ehtiyac varsa, fiziki baxımdan sağlamlığı imkan verirsə, işgötürən onunla bir il müddətinə əmək müqaviləsi bağlaya bilir. 5 dəfə bu müqavilənin müddətinin uzadılmasına yol verilməsi mümkündür. Əgər məktəbdə sıxlıqdırsa, dərs saatları azdırsa, o müəllimin sağlamlığı imkan vermirsə, onu məktəbdə saxlamağa nə ehtiyac var, o, pensiyaya göndərilir. Dərs ilinin ortasında müəllimin 65 yaşı tamam olunubsa, müəllimlə müddətli əmək müqaviləsi bağlanır. Çünki dərs ilinin ortasında müəllimi pensiyaya göndərmək məktəbə sərf etmir. Ona görə də təhsil işçiləri, Təhsil Nazirliyi və Həmkarlar İttifaqı arasında kollektiv müqavilə var. Həmin müqavilənin şərtinə görə, yaşı 65-i keçən müəllimlərlə bağlanan əmək müqaviləsi iyunun 15-də başa çatsa da, müqaviləyə xitam verilməsi məzuniyyətdən sonraya, avqustun 15-ə təxirə salınır. Bu, əslində ədalətlidir. Həmkarlar İttifaqı məsələyə müdaxilə etdi ki, əvvəl həmin müəllimləri məzuniyyətə buraxın, sonra xitam verin. Biz də kollektiv müqavilənin şərtinə uyğun olaraq müqaviləyə avqustun 15-dən veririk. Burda heç bir qanun pozuntusu yoxdur”.
Rəhbərlik etdiyi məktəbdə yaş senzilə əlaqədar müqavilə ilə çalışan 4 müəllimin olduğunu deyən direktorun sözlərinə görə, onlardan 2-sinin saxlanması, 2-nin isə pensiyaya göndərilməsi nəzərdə tutulub: “O müəllimlərdən hansıyla işləmək zəruridirsə, onlarla da əmək müqaviləsi bağlanacaq, 1 il işləyəcəklər. Bu şərtlə ki, o müəllimlərə ehtiyac olsun. Bizim məktəbdə 109 müəllim var, 4-ünün yaşı 65 yaşdan yuxarıdır. Əslində məktəbdə ümumi işçilərin sayının 2 faizindən artıq müəllim saxlana bilməz. Ona görə də 2-si getməlidir. Eyni zamanda müəllimlərin işə qəbulu müsabiəqsinə də bu boş yerləri çıxarmışıq. Yeni müəllim gəlməsə belə, o müəllimlərdən 2-si mütləq gedəcək”.
Təhsil eksperti Nadir İsrafiolovun fikrincə, yaş senzilə əlaqədar müəllimlərin əmək fəaliyyətində konkret mexanizm olmadığına görə, bu məsələ daim tərəflər arasında mübahisə predmetinə çevrilir:
“Misir Mərdanovun rəhbərliyi dövründən, müəllimlərin yaş senzi məsələsi ortalığa atıldı. O vaxt bir xeyli müəllim yaş senzinə görə işsiz qaldı. Bəziləri məhkəməyə müraciət etdi, bərpa olundu. Bəzi müəllimlər haqqında ədsalətsizlik edildi, 67 yaşlı müəllimi saxlayıb, 65 yaşlını çıxardılar və sair. Onlardan bəziləri məhkəmə yolu ilə öz haqlarını bərpa etdilər, mətbuat da bu məsləni çox ictimailəşdirdi. Müxtəlif qərarlar verildi. , Sovet dövründə bu məsələlərin konkret mexanizm vardı. Vaxtilə bu məsələ konkret olaraq Əmək Məcəlləsilə tənzimlənirdi, sonra müxtəlif qərar və sərəncamlarla tənzimlənməyə başlandı. Sonra belə bir qərar da qəbul etdilər ki, pensiya məsələsində müəllimin kollektivdə nüfuzuna görə baxsınlar və sair. Onlarla əlavə 1-2 il əlavə müqaviə bağlasınlar. Amma bu məsələ konkret qanunvericilklə həll olunmayıb. Elə region var ki, orda 67, 68, 69 yaşlı müəllim də var. Elə yer də var ki, 65 yaşı tamam olan kimi çıxarırlar. İndi bu məsələləri əmək müqaviləsilə həll edirlər, amma eyni zamanda əmək məcəlləsi də öz qüvvəsində qalır. Direktora necə sərf edir, o qaydanı da tətbiq edir. Ona görə də yaşlı müəllimləri asılı vəziyyətə salıblar. Halbuki təhsilimizin ən ağır yükü o müəllimlərin çiynindədir. Təhsilimizdə qazanılan az-çox uğur o müəllimlərin iş təcrübəsinin bəhrəsidir. Əgər hər hansı bir müəllimə bir ay müddətinə xəbərdarlıq elan olunursa, o, işdən çıxarıla bilər, bunun o müəllimə ödənişi, kompensasiyası verilməlidir. Konkret mexanizm yoxdur deyə, bu məsələdə bu gün də özbaşınalıq var”.
Geri qayıt