Bakı-Quba-Rusiya Federasiyası ilə dövlət sərhədi avtomobil yolunun 132 kilometrlik Bakı-Gəndob hissəsində yolun inşası zamanı podratçıların işinə nəzarətin zəif olması nəticəsində yol verilən konstruktiv səhvlər, o cümlədən layihədə nəzərdə tutulmuş ərazilərdə qrunt sularının ötürülməsi üçün drenaj sistemin pis tikilməsi və ya ümumiyyətlə olmaması, həmçinin avtomobil yolu ilə əsasən Qubadan Bakı şəhərinə doğru olan istiqamətdə normadan artıq yüklənmiş yük maşınlarının hərəkəti nəticəsində yolun monolit-beton örtüyündə çatlar və dağılmış hissələr yaranıb. Bu isə haqlı olaraq vətəndaşlar tərəfindən narazılıqla qarşılanır, avtonəqliyyat vasitələrinin təhlükəsiz hərəkətində problemlərə gətirib çıxarır.
Ziya Məmmədov Bakı-Quba-Rusiya avtomobil yolunun 30 il davam gətirəcəyini bəyan etmişdi, lakin…
«Azəravtoyol» ASC-nin hazırda sözügedən ərazidə təmir-tikinti işlərinə start verdiyini vurğulayan məlumatlı şəxsin Gundelik-Baku.com-la paylaşdığı informasiyaya əsasən bu, o deməkdir ki, Bakı-Quba-Rusiya avtomobil yolunun yenidən təmirinə dövlət büdcəsindən təkrarən külli miqdarda vəsait ayrılacaq. Halbuki əvvəlki adı «Azəryolservis», indiki adı isə «Azəravtoyol» olan ASC nəqliyyat naziri Ziya Məmmədovun tabeliyində olduğu dönəmlərdə, daha dəqiq desək, 2008-ci ildə tikintisinə başlanılan sözügedən yolun tam istifadəyə verilməsi üçün büdcədən nə az, nə çox düz 545 milyon 287 min 800 manat xərclənmişdi. Lakin həmin vaxtdan etibarən bu yol bir neçə dəfə dağılıb, beton üzlüklər sökülüb. Nəzərinizə çatdıraq ki, həmin vaxt nəqliyyat naziri Ziya Məmmədov Bakı-Quba-Rusiya avtomobil yolunun 30 il davam gətirəcəyini bəyan etmişdi. Görünən odur ki, nəqliyyat naziri əbəs yerə şişirtməyə yol verib. Məsələnin maraqlı tərəfi ondadır ki, həm Nəqliyyat Nazirliyi, həm də «Azəryolservis» indiyədək sözügedən yolun dağılma səbəbini məhz iritonnajlı yük avtomobilləri ilə əlaqələndirib. Halbuki ekspertlər bunun tam əksini iddia edirlər.
Bu məsələdə cavabdeh şəxsləri müəyyənləşdirmək, mühakimə etmək, dəmir barmaqlıqlar arasına göndərmək lazımdır
Məsələn, böyük vəsait xərclənərək tikilən yolun belə tez sıradan çıxmasını həyata keçirilən keyfiyyətsiz işlə əlaqələndirən nəqliyyat üzrə ekspert Ərşad Hüseynovun sözlərinə görə, reallıq budur ki, həmin yol artıq dağılıb, həqiqətən də müəyyən hissələrində hərəkət etmək çox təhlükəlidir. Ekspert hesab edir ki, yolun tikintisinə başlamazdan öncə hər şey planlaşdırılmalıdır: «Tikinti bu gün yox, gələcək nəzərə alınmaqla tikilməli idi. Bundan başqa, Bakı-Rusiya sərhəd yolunun strateji əhəmiyyəti düşünülməli idi. Bu, beynəlxalq əhəmiyyətli yoldur, Avropa avtomagistralları siyahısına salınıb. Ona görə də yüksək keyfiyyətlə tikilməli idi. «Ağır tonnajlı avtomobillər yolu sıradan çıxarıb» iddiası isə bəhanədən başqa bir şey deyil. Görünən odur ki, yol başdansovdu tikilib. Bunun üçün xüsusi araşdırmalara da ehtiyac yoxdur. Amma araşdırma aparılsa, biabırçılıq meydana çıxar. Bunu sözlə ifadə etmək çətindir. Bir neçə il əvvəl həmin yolun tikintisinə külli miqdarda vəsait xərcləndi. Hesab edirəm ki, məsələdə cavabdeh şəxsləri, vəsaitlərin xərcləndiyi yerləri müəyyənləşdirmək, mühakimə etmək, dəmir barmaqlıqlar arasına göndərmək lazımdır ki, digərlərinə də dərs olsun».
Yolun 1 kilometrini 15 milyon manata tikirlər və onun keyfiyyəti, davamlılığı barədə heç bir öhdəlik götürən yoxdur
Bu arada, yeni tikilən avtomobil yollarının keyfiyyətinə gəlincə, iqtisadçılar da bu sahədə ciddi problemlərin olduğunu bəyan edirlər. Onlar hesab edirlər ki, iqtisadiyyatda bütün layihələr “fayda-xərc prinsipi”nə əsaslanmalıdır. Yəni əgər avtomobil yolları yaşayış məntəqələrindən kənarda çəkilirsə, bu layihələrin xərci də azalır. Bundan başqa, ekspertlərin sözlərinə görə, dünyanın ən inkişaf etmiş ölkələrindən olan ABŞ-da yol tikmək istəyən şirkət yolun keyfiyyəti ilə bağlı konkret öhdəliklər götürür. Bizdə isə yolun 1 kilometrini 15 milyon manata tikirlər və onun keyfiyyəti, davamlılığı barədə heç bir öhdəlik götürən yoxdur. Məsələn, Bakı-Quba-Rusiya avtomobil yolunun tikintisinə başlanıldığı vaxt nəqliyyat naziri Ziya Məmmədov bu yolun 30 il davam gətirəcəyini bildirsə də, ortada bunu təsdiqləyən rəsmi sənəd-filan yoxdur. Yəni nazirin bu barədə dedikləri mətbuatda işıqlandırılsa da, telekanallar vasitəsi ilə nümayiş olunsa da, nə o, nə də bir başqası həmin yolun 30 il davam gətirəcəyinə dair hər hansı sənədə qol çəkib. Niyə? Çünki Ziya Məmmədov özü də çox gözəl bilir ki, onun tabeçiliyi altında fəaliyyət göstərən “Azəryolservis” ASC-nin tikdiyi yola 30 il zəmanət vermək sadəlöhvlükdən başqa bir şey deyil…
Deyilənlərə görə, beton yolun tikintisində istifadə olunmaq üçün nəzərdə tutulan armatur toxunmalar satılıb və yol adi beton qarışıqla inşa olunub
Bir qədər öncə də qeyd etdiyimiz kimi, Bakı-Quba-Rusiya Federasiyası ilə dövlət sərhədi avtomobil yolunun tikintisinə ümumilikdə 545 milyon 287 min 800 manat xərclənib. Həmin vəsaitin 281 milyon 861 min 800 manatı Bakı-Quba Rusiya dövlət sərhədi avtomobil yolunun 120 kilometrlik hissəsinin təmirinə sərf olunub. Yerdə qalan 263 milyon 426 min manata isə 180 kilometr uzunluğunda beton örtüklü avtomobil yolu tikilib. Ekspertlərin fikrincə, həmin yolda yaranan problemlər məhz nəqliyat naziri Ziya Məmmədovun yol verdiyi nöqsanlar ucbatından ola bilər. Beləliklə, nəqliyyat nazirinin 30 il zəmanət verdiyi yol artıq tamamilə sıradan çıxmaq üzrədir. Buna görə də sözügedən yolun dağılma səbəblərini öyrənmək məqsədilə müvafiq dövlət qurumları, əsasən də hüquq-mühafizə orqanları tərəfindən tədqiqatın aparılmasının vacibliyini vurğulayan məlumatlı şəxsin Gundelik-Baku.com-la paylaşdığı bilgilərdə deyilir ki, bu kimi hallarda nəzarət, hüquq-mühafizə, prokurorluq orqanları, maliyyə auditi ilə məşğul olan qurumları cəlb etməklə tədqiqatlar aparmaq olar: «Ümumiyətlə, müəyyən olunmuş normalara riayət etməyənlər kimliyindən asılı olmayaraq qanunla sərt şəkildə cəzalandırılmalıdır. Lakin nədənsə Bakı-Quba Rusiya dövlət sərhədi avtomobil yolunun tikintisinə məsuliyyət daşıyanlar, bu məqsədlə dövlət büdcəsindən ayrılan vəsaitləri xərcləyənlər barəsində hələ müvafiq cəzə tədbirlərinə baş vuran olmayıb. Artıq hər kəsə bəllidir ki, açılışdan bir il sonra bu yolda iri çatlar əmələ gəldi. Bəziləri yolun çökəcəyini proqnozlaşdırsalar da, rəsmi qurumlar və tikintini həyata keçirən Nəqliyyat Nazirliyi yolda heç bir problemin olmadığını dedilər. Belə ki, Nəqliyyat Nazirliyi beton plitələrdə əmələ gələn çatları adi bir yoldakı çatlar kimi qiymətləndirdi. Amma hadisədən bir neçə ay sonra yol qəfil çökməyə başladı. Çökmələr əsasən yolun Bakı-Sumqayıt istiqamətində başlandı. Bir ay ərzində həmin ərazidə yol tam yararsız vəziyyətə düşdü. Hadisədən xəbər tutan Nəqliyyat Nazirliyi yolun bir hərəkət hissəsini bağlayıb orada təmirə başladılar. Çökən hissələr qazıldı, yolun beton döşəməsinin altına armatur toxunmalar tikildi və sonradan ərazi yenidən betonlandı. Bu əməliyyat yolun çökmüş və çökməkdə olan 15-20 yerində aparıldı. Deyilənlərə görə, sonradan məlum oldu ki, beton yolun tikintisində istifadə olunmaq üçün nəzərdə tutulan armatur toxunmalar satılıb və yol adi beton qarışıqla inşa olunub. Buna görə də yol hərəkət edən ağırtonluq yük maşınlarına tab gətirməyib çöküb».
Bakı-Quba yolu sanki Türmənistanın səhralarını xatırladır
Bakı-Quba yolunun sanki Türmənistanın səhralarını xatırlatdığını deyən mənbə bildirir ki, yolun əsasən Sumqayıt istiqamətində vəziyyət daha da acınacaqlıdır: «İş o yerə çatıb ki, sürət həddi saatda 110 km/saat olan yolda heç 50 km/saat-la belə, hərəkət etmək mümkün deyil. Çünki yol çökdüyündən çala-çuxurlar əmələ gəlib. Avtomobillər həmin çalalara düşdükdə ciddi zədə alır. Sakinlər də təsdiqləyərlər ki, Bakı-Quba yolunun "Beş barmaq" deyilən ərazisindən keçən hissəsində ümumiyyətlə hərəkət etmək mümkün deyil. Orada elə bir vəziyyət yaranıb ki, hətta bu yolun beton layihəli yol olmasını sübut edən heç nə qalmayıb. Beton örtüyü tam dağılan yolu yağış suları daha da bərbad vəziyyətə salıb, yol palçıqdan keçilməz vəziyyətə düşüb. Bunun məsuliyyəti isə birbaşa nəqliyyat naziri Ziya Məmmədovun üzərinə düşür. Deyilənlərə görə, dəyəri milyarda çatan layihənin ömrünün niyə bu qədər qısa olmasını müəyyənləşdirmək üçün Ziya Məmmədovla «AST Telman» ləqəbilə tanınan Telman İsmayılovun bir neçə il öncə toyda lentə alınmış video görüntülərinə nəzər yetirmək kafidir. Həmin videoda aydın şəkildə görünür ki, nəqliyyat naziri və onun yaxın adamları toyda paçka-paçka pulları havaya sovururlar. Kim bilir, bəlkə də həmin pulların arasında Bakı-Quba yolunun inşasına ayrılan vəsaitdən də bir pay var…»
Mövzu ilə əlaqədar qarşı tərəfin də mövqeyini işıqlandırmağa hazırıq.
(Ardı var...)
