Türk dövlətlərinin ortaq kəşfiyyat qurumu nə iş görəcək?
11-09-2019, 09:45
Sentyabrın 6-da Bakı şəhərində Türkdilli Dövlətlərin Xüsusi Xidmət Orqanları Konfransının XXII iclası keçirilib.
İclasda Azərbaycanın Dövlət Təhlükəsizliyi Xidmətinin rəisi general-leytenant Əli Nağıyev, Azərbaycan Respublikası Xarici Kəşfiyyat Xidmətinin rəisi general-leytenant Orxan Sultanov, Türkiyə Milli İstihbarat Təşkilatının rəhbəri Hakan Fidan, Qazaxıstan Milli Təhlükəsizlik Komitəsinin sədri Kərim Məsimov, Qırğızıstan Dövlət Milli Təhlükəsizlik Komitəsinin sədri Orozbek Opumbayevin, eləcə də müşahidəçi qismində Özbəkistan Dövlət Təhlükəsizlik Xidmətinin sədri Abdusalom Azizovun rəhbərlik etdikləri nümayəndə heyətləri, Gürcüstan Dövlət Təhlükəsizlik Xidmətinin yüksəkvəzifəli əməkdaşı iştirak edib.
Tədbirin sonunda Türkdilli Dövlətlərin Xüsusi Xidmət Orqanları Konfransının Türkiyənin Ankara şəhərində Daimi Katibliyinin yaradılması haqqında qərar qəbul edilib. Belə bir addımın atılması çoxsaylı fikirlər formalaşdırıb. Bu istiqamətdə ən müxtəlif ehtimallar səsləndirilir.
Fikirlərdən biri budur ki, iclasda iştirak edən hər bir dövlət İŞİD təhlükəsinə məruz qaldığı, yəni vətəndaşları terror təşkilatına qoşulduğu üçün bu prosesin qarşısını almaq niyyəti ilə katibliyin yaradılması vacib sayılıb. Ekspertlər türkdilli dövlətlərin təhlükəsizliyi baxımından da bu qərarın xüsusi əhəmiyyətindən söz açırlar. Bundan əlavə, qonşu ölkələrin, xüsusilə Rusiyanın türk cümhuriyyətlərinin bir araya gəlməsindən ciddi narahat ola biləcəyi də ehtimal kimi vurğulanır.
Parlamentin Müdafiə, təhlükəsizlik və korrupsiya ilə mübarizə komitəsinin üzvü, Milli Dirçəliş Hərəkatı Partiyasının sədri, deputat Fərəc Quliyev “Yeni Müsavat”a açıqlamasında katibliyin yaradılmasının mühüm hadisə olduğunu söylədi: “Bütövlükdə türk cümhuriyyətlərinin dərindən inteqrasiya olunması və bəzi məsələlərin koordinasiya edilməsi çox vacibdir. İndi də xüsusi xidmət orqanlarının əməkdaşlıqla bağlı katibliyinin yaradılması çox əhəmiyyətli məsələdir. Dövlətlərimizin təhlükəsizliyi üçün profilaktika tədbirlərinin görülməsi, türk dövlətlərinə qarşı planların aşkarlanması və qarşısının alınması baxımından çox əhəmiyyətlidir. Ordu savaş üçün lazım olan bir strukturdur. Deyək ki, ortaq ordunun yaradılması üçün savaşlar lazım olacaq. Amma diplomatik, iqtisadi, sosial, dövlətlərimizin münasibətləri sahəsində alt yapıda düşmən ölkələrin görə biləcəkləri işləri önləmək üçün bu strukturların koordinasiya olunması vacib məsələdir. Katibliyin yaradılması ilə bağlı çox sevindim. Gələcəkdə başqa strukturların da bu formada dərin bir inteqrasiya olunması üçün bu bazanın olması çox əhəmiyyətlidir. Çünki toplanan informasiyaların bölüşülməsi əvvəldən hansı tədbirlərin görülməsi zərurətini ortaya çıxaracaq. Bu baxımdan başqa sahələrdə də dərin inteqrasiyalar olacaq. Bu istiqamətlərdə real addımların atılması olduqca vacibdir. Çünki dünyada, bizim bölgədə çox gərgin münasibətlər var. Dövlətlər, bloklar arasında yeni təmərküzləşmə, yeni müttəfiqlərin ortalığa çıxması, yeni ambisiyaların ortaya qoyulması dönəmində, dünyanın qəlbi deyilən bu zonada böyük maraqların toqquşduğu bir zamanda bizim etnos olaraq dövlətlərin imkanlarını, resurslarını bir araya gətirməyimiz çox vacib, həyati bir əhəmiyyət kəsb edir. Çünki ayrı-ayrılıqda hər bir dövlətin özünü müdafiə, özünün təhlükəsizliyini təmin etməyindənsə, hamının bir yerdə bunu ortaya qoymasının çox böyük bir əhəmiyyəti var”.
Deputat katibliyin yaradılmasına səbəb kimi İŞİD-in yaradıldığı yönündə səslənən ehtimallara da toxundu: “Bu, detallardan biridir. Ümumiyyətlə, bazarların əldə olunması, satış və orada qiymətlərin müəyyənləşməsi, iqtisadi təhlükəsizlikdə iqtisadi sabotajların qarşısının alınması, bəzi maliyyə strukturlarının kənardan bu dövlətlərin maliyyə strukturlarını dağıtma cəhdləri, informasiya müharibəsində alt yapıda bunları təkləmə, müəyyən tendensiyaların, xüsusilə dini cərəyanlar adı altında sirayət etməklə hətta dövlətlərin quruluşunu dəyişməyə cəhdlərin edilməsi, başqa dövlətlərin ordusu içərisində bu dövlətlərin öz ordusunu yıpratma cəhdləri, bu dövlətlərlə qonşu dövlətləri toqquşdurmağa cəhdlərin olunması kimi görünməyən aysberqin alt qatında məsələlər var. Bunların hamısını önləmək çox vacibdir. Dünyaya göstərmək üçün İŞİD məsələsinin ortaya çıxarılması, terrorizm, narkotiklərlə mübarizə kimi standartların göstərilməsi başa düşüləndir. Bunlar protokol göstərməsidir. Yuxarıda sadaladıqlarım çox ciddi məsələlərdir. Bunlar ən böyük təhdidlərdir”.
F.Quliyev Rusiya məsələsindən də söz açdı: “Bu niyə Rusiyanı qıcıqlandırmalıdır ki? Bunlar təhlükəsizliyi təmin etmək üçün toparlanmadır. Azərbaycan iki, üç, dörd və çoxtərəfli münasibətlərlə Rusiya da daxil olmaqla, müəyyən dövlətlərlə bölgədə əməkdaşlıq, barışıq, saziş üçün faktiki əməkdaşlıq edir. Türkdilli dövlətlər hansısa yerləri işğal etmək, harasa hücum etmək, nüvə silahı əldə etmək kimi işlər görmürlər ki? Sadəcə, bölgədə və dünyada təhdid yaradan amilləri aradan qaldırmaq üçün səylərini ortalığa qoyurlar ki, bu da normal bir şeydir. Hesab edirəm ki, bu, kiməsə qarşı olmadığı, əksinə, cinayətkarlığa, terrorizmə və digər bu kimi hallara qarşı olduğu üçün normal qarşılanmalıdır. Bunu kimlərin etməsindən asılı olmayaraq, burada qıcıq yaranmamalıdır”.
“Yeni Müsavat”
Geri qayıt