Siyasilərin “Moskva Bəyannaməsi”nə baxışı:
23-02-2022, 12:07
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin Rusiya Federasiyasına rəsmi səfəri çərçivəsində Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev və Rusiya Prezidenti Vladimir Putin tərəfindən “Rusiya Federasiyası və Azərbaycan Respublikası arasında müttəfiqlik qarşılıqlı fəaliyyəti haqqında Bəyannamə” imzalanıb.
İmzalanan Bəyannamə ilə bağlı siyasilər fərqli fikirlər səsləndirir. Məsələ ilə bağlı siyasi partiyaların mövqeyini öyrəndik. DİA.AZ-ın məlumatına görə, Milli Cəbhə Partiyasının (MCP) sədri, deputat Razi Nurullayev Cebhe.info-ya bildirib ki, sazişin imzalanması Azərbaycan üçün təhlükəli deyil:
“Bunu birmənalı şəkildə demək olar. Əslində, müttəfiqlik müqaviləsinin imzalanması artıq ərazi bütövlüyünün, müstəqilliyinin, suverenliyinin qorunmasına bir zəmanətdir. Biz Ukraynada baş verən hadisələrdən xəbərdarıq. Rusiyanın isə bundan sonra hansı siyasət aparacağından xəbərdar deyilik. Gördüyümüz kimi, Rusiya bütün dünya ilə “dirəşib”. Bu baxımdan Rusiya kimi güclü bir dövlətlə müttəfiqlik sazişinin imzalanması Azərbaycanın xarici siyasətlə bağlı daha müstəqil və tutarlı addımlar atmasına səbəb olacaq. Əlavə olaraq burada Azərbaycan üçün uduşlu bir məqam var. Biz belə bir təhlükə hiss edirdik ki, Qarabağda olan ermənilərə Rusiya pasportu verilə bilər. Rusiya Qarabağın hazırda separatçılar yaşayan ərazisini ilhaq edə bilər. Amma sazişin imzalanması bu məsələlərə nöqtə qoydu. Rusiya bu sazişlə Azərbaycanın müstəqilliyini, suverenliyini, ərazi bütövlüyünü tanıyır və sərhədlərin toxunulmazlığını qəbul edir. Təsadüfi deyil ki, prezidentlərin görüşü zamanı Putinin bununla bağlı bildirdiyi fikrə İlham Əliyev replika ilə cavab verdi ki, sərhədlərin həm də toxunulmazlığı. Bu, çox vacib bir məqam idi və bunu səsləndirən zaman İlham Əliyev həm Azərbaycan cəmiyyətinə, həm dünyaya, həm də Ermənistana bir mesaj göndərirdi ki, Azərbaycanın sərhədləri toxunulmazdır və bu sərhədlər daxilində ikinci erməni dövləti ola bilməz”.
Razi Nurullayev qeyd edib ki, bu gün Ermənistan Rusiyanı Azərbaycana qarşı qoymaq istəyir: “Rusiya güclü bir dövlətdir və heç bir ölkə onunla münaqişəyə getmək istəmir. Hətta ABŞ, Avropa dövlətləri belə Ukrayna məsələsinə görə Rusiya ilə qarşıdurmaya getmək niyyətini ortaya qoymur. Qərb 2008-ci ildə Gürcüstanı qoruya bilmədi. Bu gün də Ukrayanı qoruya bilmir. Bu baxımdan biz Qərb dünyasının dəstəyinə etibar edərək deyə bilməz ki, Azərbaycanın suverenliyi təhlükə altında ola bilməzdi. Bütün bunları zamanı gəldikcə həll etmək lazımdır. Heç də Rusiyanı birbaşa erməni lobbisinin və Ermənistanın ixtiyarına vermək olmaz. Bu sazişdən sonra Ermənistan cəmiyyəti sanki yasa batıb. Ermənistanın siyasi partiyaları Paşinyanı istefaya dəvət edir. Onlar hesab edirlər ki, Rusiya ilə Azərbaycan arasında müttəfiqlik sazişinin imzalanması artıq Ermənistanın bütün planlarına son qoymuş olur. Artıq Ermənistan uduzdu və Rusiya kartı ilə Azərbaycana təzyiq göstərmək imkanından məhrum oldu. Bu baxımdan bu saziş Azərbaycanın güclənməsinə xidmət edəcək, eyni zamanda Azərbaycanın müəyyən planlarının həyata keçirilməsi üçün resurslar yaradacaq. Hər halda Azərbaycan Prezidenti bu məsələnin daxili elementlərindən yaxşı xəbərdardır. Özünün dediyi kimi, bu sənəd üzərində bir il iş gedib. Düşünürəm ki, bu sənəd Azərbaycanın xeyrinədir. Əgər belə olmasaydı, İlham Əliyev bu müqavilə ilə bağlı belə rahat danışmazdı, imzalamazdı. 30 ildə də biz bunu edə bilərdik, amma etmədik. Çünki Rusiyanın Azərbaycana münasibəti fərqli idi, birbaşa Ermənistanın yanında dayanırdı. Amma İkinci Qarabağ müharibəsindən sonra pozitivlər gəlməyə başladı. Hesab edirəm ki, bu müqvilədən sonra Azərbaycan Rusiyaya daha çox təzyiq göstərə biləcək ki, Ermənistanın silahlı birləşmələri də Xankəndindən çıxarılsın”.
Azərbaycan Milli İstiqlal Partiyasının sədri Arzuxan Əlizadə Cebhe.info-ya açıqlamasında deyib ki, sənəddə Azərbaycanın uğuru hesab edilməli olan bir çox məqamlar var:
“Xüsusilə də ərazi bütövlüyü, sərhədlərin toxunulmazlığı, separatçı və terrorçu qruplaşmalara qarşı birgə mübarizə, kommunikasiya xətlərinin açılması və bir sıra məsələlər üzrə əməkdaşlıqla bağlı bəndlər var ki, bunlar Azərbaycan üçün uğurdur. Bu, Azərbaycanla Rusiya arasında münasibətlərin müttəfiqlik səviyyəsinə çatmasını özündə ehtiva edən, Azərbaycan xeyrinə olan bir sənəddir”.
Yeni Azərbaycan Partiyasının (YAP) Təftiş komissiyasının üzvü, deputat Naqif Həmzəyev isə bildirib ki, bu müqavilə Azərbaycan üçün uğurludur:
“Hazırda qlobal məkanda çox böyük proseslər baş verməkdədir. Ukrayna-Rusiya, NATO-Rusiya arasında gərginlik müşahidə olunur. Bütün bu baş vermiş proseslər fonunda “Moskva Bəyannaməsi”nin məhz bunun təsiri altında imzalanması ilə əlaqələndirilməsini istəyən qüvvələr var. Açıq şəkildə demək istəyirəm ki, bunun bu proseslərlə qətiyyən əlaqəsi yoxdur. Azərbaycan Ukraynaya qarşı fəaliyyətdə Rusiyanın yanında dayanmayıb. Dəfələrlə təktərəfli və çoxtərəfli görüşlərdə Azərbaycan Ukraynanın ərazi bütövlüyünü dəstəklədiyini bəyan edib. Krım məsələsində Azərbaycan Ukraynanın ərazi bütövlüyünü dəstəklədiyini bildirib. Bu baxımdan Azərbaycanla Ukrayna arasında dostluq və strateji əməkdaşlıq mövcuddur. Rusiya Azərbaycan münasibətlərinin Ukrayna-Azərbaycan münasibətlərinə mənfi təsir edəcəyini düşünmürük. Çünki unutmamalıyıq ki, Rusiya-Gürcüstan münasibətlərində də gərginlik var, amma buna baxmayaraq, Azərbaycanla Gürcüstan arasında münasibətlər çox yüksək səviyyədədir. Unutmamalıyıq ki, Rusiya-Gürcüstan münasibətlərinin gərginləşdiyi vaxtda Azərbaycan açıq-aşkar Gürcüstana öz dəstəyini göstərdi. Bu baxımdan da Moskva-Bakı yaxınlaşmasının başqa dövlətlərlə münasibətlərin soyuması kimi təqdim edilməsinin əleyhinəyəm. Hesab edirəm ki, bu Azərbaycan-Rusiya münasibətlərinin möhkəmlənməsinə, ərazi bütövlüyünün, suverenliyinin qorunub saxlanılmasına hədəflənib. Nəticə etibarı ilə bu, regionda davamlı sülhdən və bütün qonşularla normal münasibətlərdən asılıdır”.
Azərbaycan Demokrat Partiyasının (ADP) sədri Sərdar Cəlaloğlu isə bu sazişin əleyhinədir:
“Rusiya ilə Azərbaycan arasında heç vaxt səmimi müttəfiqlik ola bilməz. Rusiyanın Azərbaycan siyasəti düşmənçilik, işğal, imperial maraqlar əsasındadır. Ona görə də Rusiya ilə Azərbaycan arasında müttəfiqliyin qəti əleyhinəyəm”.
Böyük Azərbaycan Partiyasının (BAP) sədri Elşad Musayev bu müqaviləni təhlükəli hesab etmir:
“Əslində siyasi partiyalar, ictimai cameə Rusiyanın imperiya dönəmində Azərbaycanın həyatında hansı rolu oynadığını bilir. İndinin özündə də Rusiya böyük gücdür. Ona görə də mövcud reallıqlara görə məsələlərə yanaşmalıyıq. İndiki dövr üçün qəbul olunan bəyannamə Azərbaycanın maraqlarına uyğundur. Çünki bəyannamənin birinci maddəsində Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün tanınması qeyd olunur. Digər bəndlərdə də Azərbaycan əleyhinə nəsə yoxdur. Ona görə də indiki halda dünyaya meydan oxuyan Rusiya ilə döyüşməkdənsə, müttəfiqlik bəyannaməsi imzalamaq daha yaxşı seçimdir. Hesab edirəm ki, Prezident İlham Əliyev mövcud reallıqları nəzərə alaraq Azərbaycana qarşı olan basqını önləmək üçün bu addımı atıb. Burada təhlükəli heç nə görmürəm”.
Geri qayıt