"Ortada aydın fakt var - 1 milyon köçkünümüz..."
3-12-2021, 08:52
BMT-nin Beynəlxalq Məhkəməsi dekabrın 7-də Azərbaycanın Ermənistana qarşı “İrqi ayrı-seçkiliyin bütün formalarının ləğvi haqqında” Beynəlxalq Konvensiyanın pozulması iddiası üzrə qərar çıxaracaq. “Yeni Müsavat” xəbər verir ki, bu barədə məhkəmənin saytında yer alan məlumatda deyilir. Elə həmin gün Ermənistanın Azərbaycana qarşı analoji iddiası üzrə də qərar çıxarılacaq. Azərbaycan və Ermənistan bu ilin sentyabrında bir-birinə qarşı iddia qaldırıb. Qarşılıqlı ittihamlar vətəndaşların milli mənsubiyyətinə görə ayrı-seçkiliyə məruz qalması, etnik təmizləmələr, ədavət salınması ilə bağlıdır.
Oktyabrda BMT məhkəməsi Haaqada Azərbaycanın Ermənistana və Ermənistanın Azərbaycana qarşı iddiası üzrə dinləmələr keçirib. Bəs Haaqa Məhkəməsinin qərarı necə olacaq? 30 il ərzində torpaqlarımızı işğalda saxlayaraq etnik təmizləmə aparan, 1 milyondan çox insanımızı qaçqın həyatı yaşamağa vadar edən Ermənistan cəzalanacaqmı? 44 günlük müharibənin nəticələrini təhrif edən, özlərini guya bu müharibədə zərərçəkən, erməni əhalisini “torpaqlarından qaçqın düşdüyü” barədə yalanlar uyduraraq həyasızca Azərbaycana qarşı iddia qaldırmış Ermənistan nəyə ümid edir? Haaqa Məhkəməsi hər iki tərəfi razı salmaq üçün iddiaları təmin edə bilərmi? Amma Azərbaycan 44 günlük müharibədə nə mülki erməni həyatına son qoyub, nə onların kilsələri, erməni qəbirləri dağıdılıb, nə də etnik təmizləmə siyasəti aparıb. Əksinə, Soçi görüşündə Rusiya lideri açıqladı ki, müharibədən sonra 52 min nəfər daim yaşayış yerinə qayıdıb. Söhbət Xankəndi və ətraf ərazilərdə yaşayan ermənilərdən gedir. Halbuki Ermənistan 30 ilə yaxın 1 milyon insanı yurd-yuvasından didərgin salıb. O halda BMT məhkəməsi nizam-tərəzini düzgün qura biləcəkmi? Beynəlxalq femidadan nə gözləyə bilərik?
Hakim partiyadan deputat, parlamentin İnsan hüquqları komitəsinin üzvü Elman Nəsirov “Yeni Müsavat”a qeyd etdi ki, hər iki tərəf BMT İnsan Hüquqları Məhkəməsinə müraciət edib: “Həqiqəti görmək üçün mikroskop götürüb hadisələri izləməyə ehtiyac yoxdur. Gün kimi həqiqət var. BMT-nin 4 qətnaməsində erməni silahlı qüvvələrinin işğal etdiyi ərazilərdən çıxması qeyd olunub, amma 30 ildə icra olunmadı. Ortada aydın fakt var - 1 milyon köçkünümüz... Həmçinin işğaldan azad edilən ərazilərdə diplomatik korpusların nümayəndələri olublar, gözləri ilə görüblər, İSESCO prosesdə iştirak edib, UNESCO da bu məsələləri nəzarətə götürüb. Yəni ermənilər bütün tarixi, dini və mədəni abidələri məhv edib, 67 məsciddən 65-ni dağıdıb, Xocalı soyqırımını törədib, bəşəri cinayətə imza atıb, müharibə cinayətinə yol verib. Bir var 100 il keçə, tarixi kitablarla açıb sübut edəsən, bir də var ”görünən dağa nə bələdçi", BMT nümayəndələri gəlib azad edilən ərazilərimizə baxsınlar, qeyd aparsınlar".
E.Nəsirov hesab edir ki, BMT 30 il torpaqların işğalda qalmasına göz yumub: “Ona görə ki, BMT-nin nizamnaməsinin 5-ci maddəsinə görə qətnamələrin icrası məcburidir, xoşuna gəlməsə də icra olunmalıdır. Təəssüflə qeyd edirəm ki, BMT 30 ildə Ermənistana qarşı təzyiq mexanizmini işə salmaq istəmədi. O baxımdan 44 günlük müharibəni başlayan, yeni ərazi iddiasını ortaya qoyan da erməni tərəfi oldu, yaşayış məntəqələrini atəşə tutdu, dinc əhalini gülləbaran etdi. Odur ki, indi erməni tərəfinin qaldırdığı iddiaların heç bir hüquqi əsası yoxdur. Yenə deyirəm ki, bir var sənədləri, tarixi qaldırıb araşdırasan, bir də var tarix göz qabağındadır. Əgər BMT məhkəməsi öz imicini qorumaq istəyirsə, ədalətli qərar qəbul etməlidir”.
Azərbaycan Demokratik İslahatlar Partiyasının sədri, deputat Asim Mollazadə “Yeni Müsavat”a bildirdi ki, əgər haqq-ədalət varsa, qanunun aliliyinə hörmət qoyulacaqsa, düzgün qərar çıxarılacaq: “Düzgün qərar olmasa şübhələr yaradacaq. Ən azından Azərbaycan tərəfi müraciət etməlidir. Biz hərbi cinayətkarların mühakiməsinə nail olmalıyıq. Necə ki, Ruanda, Serebrenitsa qatilləri mühakimə edilib, Xocalıda qətliamlar törətmiş canilər də hökmə cəlb olunmalıdır. Ona görə peşəkar hüquqşünaslar fəaliyyət göstərməlidirlər. Ancaq siyasi maraqlar hüququn aliliyini üstələsə, erməni tərəf qaldırdığı iddiaların təmin edilməsinə nail ola bilər”.
Demokratiya və İnsan Hüquqları Komitəsinin sədri, hüquq üzrə fəlsəfə doktoru Çingiz Qənizadə bildirdi ki, bu ilin sentyabrında Ermənistan Azərbaycana qarşı iddia qaldırıb: “Onların işğalçı tərəf olduğu halda bu iddianı qaldırması tam bir absurddur. Çünki ərazilərimizdə vandallıq edilib, mədəni irsimiz məhv olunub, Azərbaycan xalqına qarşı nifrət hissində siyasət aparılıb. Bu vəhşiliklərə imza atan erməni tərəfidir. O zaman bizə qarşı hansı iddia irəli sürürlər? Sadəcə, elədikləri həyasızlıqdan ibarətdir”.
Hüquq müdafiəçisi yada saldı ki, bir həftə fərq olmaqla sentyabrın 21-də Azərbaycan iddia qaldırıb: “Ermənilərin iddiaları əsasən Bakıdakı Hərbi Qənimətlər Parkında olan maketlərin götürülməsi ilə bağlıdır. Ancaq nəzərə alsaq ki, həmin maketlər artıq götürülüb, o halda İrəvanın Haaqada iddiaları əsassızdır”.
Ç.Qənizadənin sözlərinə görə, Azərbaycan faktlara əsaslanaraq tutarlı sənədlər əsasında iddia qaldırıb: “Xalqımızın I Qarabağ müharibəsində diskriminasiyaya məruz qalması, soyqırım törədilməsi faktı göz qabağındadır. İkinci müharibədən sonra da minaların xəritələrinin verilməməsi faktı qalır. Əgər hakimlər obyektivlik nümayiş etdirəcəksə, o zaman ermənilərin iddialarını təmin etməyəcəklər. Hər halda Haaqa hakimlərinin ədalətli qərar verəcəyinə ümid edirik. Zənnimcə, Azərbaycanın qaldırdığı iddiaların əsaslı olduğuna dair qərar qəbul olunmalıdır”.
Qeyd edək ki, rəsmi olaraq Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsi kimi tanınan məhkəmə ölkələr arasında mübahisələri həll etmək üçün BMT məhkəməsidir. Beynəlxalq Məhkəmə vətəndaşlıqlarından asılı olmayaraq yüksək mənəvi keyfiyyətlərə malik olan şəxslərdən seçilmiş və müstəqil hakimlər kollegiyasını təşkil edən on beş nəfərdən ibarətdir. Beynəlxalq Məhkəmə hakimləri əsasən BMT-yə üzv dövlətlər arasından seçilir, amma yalnız Statusuna üzv olan dövlətlər də Baş Assambleyanın qərarı ilə öz hakimliyə namizədlərini irəli sürə bilərlər.
Geri qayıt