"Azərbaycan regionda geosiyasi güc balansını dəyişi"
5-12-2020, 09:02
Dekabrın 3-də Nyu-Yorkda BMT Baş Assambleyasının COVID-19 pandemiyası ilə mübarizəyə həsr edilmiş dövlət və hökumət başçıları səviyyəsində xüsusi sessiyası keçirilib.Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin təşəbbüsü ilə keçirilən sessiyada Prezident İlham Əliyev çıxış edib.
Prezident bildirib ki, bu gün dünya üçün ən böyük təhlükə olan COVID-19 pandemiyası ilə mübarizədə beynəlxalq ictimaiyyətin birgə səylərinə çox böyük ehtiyac var. İlham Əliyev xatırladıb ki, milli və beynəlxalq səviyyədə məsuliyyət nümayiş etdirən Azərbaycan Qoşulmama Hərəkatının Sədri qismində 2020-ci il mayın 4-də Qoşulmama Hərəkatının Təmas Qrupunun koronavirusla mübarizəyə həsr edilmiş Zirvə görüşünün keçirilməsinin təşəbbüskarı olmuşdur: “Mən Zirvə görüşü çərçivəsində BMT Baş Assambleyasının koronavirusla mübarizəyə həsr edilmiş dövlət və hökumət başçıları səviyyəsində xüsusi sessiyasının keçirilməsini təklif etmişdim. Qoşulmama Hərəkatının bütün 120 üzvü həmin təklifi dəstəkləmişdir. Bu, onların “Bandunq Prinsipləri”, Hərəkatın dəyərləri, multilateralizm və beynəlxalq həmrəyliyə sadiqliyini bir daha vurğulamış oldu. Ümumilikdə, BMT-nin 150-dən artıq üzv dövləti həmin təşəbbüsü dəstəkləmişdir.
Azərbaycan virusun yayılmasının qarşısını almaq məqsədilə vaxtında zəruri tədbirlər həyata keçirmişdir. COVID-19 ilə bağlı yaranmış vəziyyətə müvafiq olaraq tərəfimizdən adekvat addımlar atılmışdır.
Bu gün ölkə üzrə koronaviruslu xəstələr 46 dövlət xəstəxanasında müalicə olunur. Pandemiya başladığı zaman bizim 6 funksional laboratoriyamız var idi. Hazırda fəaliyyətdə olan laboratoriyalarımızın sayı 40-dan artıqdır. Pandemiyanın mənfi təsirinin qarşısının alınması məqsədilə hökumət tərəfindən 2.5 milyard ABŞ dolları həcmində iqtisadi-sosial yardım və maliyyə dəstəyi paketi təqdim edilmişdir. Sosial yardım tədbirləri 5 milyon insanı əhatə edir ki, bu da ölkə əhalisinin yarısı deməkdir. Koronavirusla mübarizə heç bir xarici maliyyə dəstəyi olmadan, yalnız daxili mənbələr hesabına maliyyələşdirilmişdir”.
Azərbaycan prezidenti sonra qeyd edib ki, hazırda dünya pandemiyanın növbəti dalğası ilə üzləşib. Pandemiya başlayandan bəri Azərbaycan Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı ilə sıx təmasdadır: “Biz pandemiyanın ilk vaxtlarında dəyərli tövsiyələrinə və öz mütəxəssislərini ölkəmizə ezam etdiyinə görə təşkilata minnətdarıq. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı Azərbaycanı pandemiya ilə mübarizədə nümunəvi ölkə adlandırmışdır. Biz Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatına toplam 10 milyon ABŞ dolları həcmində iki dəfə könüllü maliyyə töhfəsi etmişik. Bununla yanaşı, bu günədək Azərbaycan 30-dan artıq ölkəyə humanitar və maliyyə yardımı göstərmişdir.
Azərbaycan pandemiya dövründə qlobal atəşkəslə bağlı BMT Baş katibinin təşəbbüsünü dəstəkləmişdir. Lakin həmin çağırış 30 ildən artıq Azərbaycan torpaqlarını işğal altında saxlayan və BMT Təhlükəsizlik Şurasının işğal olunmuş bütün ərazilərimizdən qoşunlarının çıxarılmasını tələb edən qətnamələrinə məhəl qoymayan Ermənistan tərəfindən eşidilməmişdir.
Son iki il ərzində Ermənistan danışıqlar prosesini məqsədyönlü şəkildə məhv etmişdir. Ermənistanın baş naziri “Qarabağ Ermənistandır” kimi bir sıra təxribatçı bəyanatları ilə danışıqlara son qoymuşdur. Ermənistanın müdafiə naziri “yeni ərazilər uğrunda yeni müharibə”yə çağırış etmişdir. Cari ilin iyul ayında Ermənistan regionda yeni gərginlik mənbəyi yaratmaq, yeni əraziləri işğal etmək və Azərbaycanın strateji enerji infrastruktur layihələrinə zərbə vurmaq məqsədilə dövlət sərhədində hərbi təxribat törətmişdir. Daha sonra, avqust ayında Ermənistanın diversiya qrupu təmas xəttini keçməyə cəhd etmişdir.
Sentyabrın 24-də BMT Baş Assambleyasının ümumi müzakirələri çərçivəsində çıxışım zamanı mən Ermənistanın yeni müharibəyə hazırlaşması ilə bağlı xəbərdarlıq etmişdim. Sentyabrın 27-də Ermənistan Azərbaycana qarşı irimiqyaslı hərbi təxribata başlamışdır. Azərbaycanın döyüş bölgəsinə yaxın ərazilərdə yerləşən Tərtər və digər şəhərləri 44 gün ərzində Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən ağır artilleriya atəşinə məruz qalmışdır. Ermənistan döyüş bölgəsindən uzaqda yerləşən Gəncə, Bərdə, Mingəçevir, Qəbələ, Siyəzən və digər şəhərlərə qarşı ballistik raketlərdən istifadə etmişdir. Ermənistan azərbaycanlı mülki əhali arasında böyük sayda insan itkisinə səbəb olmaq və onları didərgin salmaq məqsədilə ağır artilleriya, ballistik raketlər, ağ fosfor və kasetli sursatlardan istifadə etmişdir. Nəticədə 11-i uşaq olmaqla, 94 mülki şəxs qətlə yetirilmiş, 400-dən artıq insan yaralanmışdır.
Azərbaycan Ordusu bunun layiqli cavabını vermiş, ölkə vətəndaşlarını və ərazisini müdafiə edərək uğurlu əks-hücum əməliyyatı başlamış və işğal olunmuş ərazilərin böyük bir hissəsini azad etmişdir. Hərbi əməliyyatlar zamanı qazanılmış Qələbə işğalçını təslim olmağa məcbur etmişdir. Azərbaycan və Rusiya prezidentləri və Ermənistanın baş naziri tərəfindən noyabrın 10-da üçtərəfli Bəyanatın imzalanması nəticəsində Azərbaycanın işğal altında olan digər əraziləri də azad edilmişdir. O vaxtdan etibarən, təqribən bir aydır ki, atəşkəsə əməl olunur. Atəşkəsə Nəzarət üzrə Birgə Monitorinq Mərkəzi vasitəsilə Türkiyə və Rusiya atəşkəsin təmin edilməsi işində vacib rol oynayır.
Beləliklə, Ermənistan-Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsi hərbi-siyasi yollarla həll edilmişdir. Beynəlxalq hüquqa məhəl qoyulmadığı üçün BMT Təhlükəsizlik Şurasının qətnamələrinin güc yolu ilə icrası qaçılmaz idi. Nəticədə təcavüzkar dövlət sülhə məcbur edilmişdir”.
Prezident sonda qeyd edib ki, bu, Ermənistanın destruktiv yanaşmasının yeganə nümunəsi olmamışdır: “Ermənistan BMT Baş Assambleyasının COVID-19 pandemiyası ilə mübarizəyə həsr edilmiş xüsusi sessiyanın keçirilməsi təşəbbüsünün əleyhinə çıxış etmişdir. Ermənistan son dəqiqəyə qədər xüsusi sessiyanın keçirilməsi üçün hazırlıq prosesinə mane olmağa çalışmışdır. Ermənistanın bu təşəbbüsə etiraz etməsinin yeganə səbəbi onun Azərbaycan tərəfindən irəli sürülməsi olmuşdur. İnanıram ki, xüsusi sessiya pandemiya ilə qlobal mübarizəyə öz töhfəsini verəcək və bizi ümumi hədəflər ətrafında daha da sıx birləşdirəcəkdir”.
ATƏT Parlament Assambleyasının vitte-prezidenti, deputat Azay Quliyev “Yeni Müsavat”a bildirdi ki, prezident heç bir beynəlxalq tribunada Azərbaycanın bir nömrəli məsələsi olan ərazi bütövlüyü məsələsini heç vaxt diqqətdən kənarda qoymayıb. Bu dəfə də diqqətdən kənarda qoymadı. Prezident bu dəfəki çıxışında çox bir maraqlı fikrini xüsusi qeyd etmək lazımdır: “Bilirsiniz ki, Prezident İlham Əliyev sentyabr ayında BMT-nin sessiyasında çıxış edən zaman Ermənistanın yeni müharibəyə hazırlaşdığı, Azərbaycana hücum edəcəyi ilə bağlı xəbərdarlıq etmişdi və bəyan etmişdi ki, bu, Ermənistan üçün çox ağır nəticələrə gətirib çıxaracaq. Çox yaxşı bir imkan oldu ki, bu hadisədən sonra başlanılan bu iş həm müharibə anlamında, həm ərazilərimizin azad olunması anlamında, həm BMT-nin sessiyasında bu məsələyə nöqtə qoyma anlamında Prezidentin 3 dekabrda çıxışı çox maraqlı çıxış idi. Cənab Prezident sentyabrda etdiyi xəbərdarlığı, bundan sonrakı hadisələri çox məntiqli şəkildə xatırlatdı və Ermənistanın cəzalandırıldığını qeyd etdi. Bütün dünyaya BMT tribunasından prosesin necə getdiyi, nə ilə nəticələndiyini bəyan eləmiş oldu. Nəzərə alsaq ki, BMT dünyanın ən böyük təşkilatıdır və sessiyada çıxışın böyük qlobal əhəmiyyətinin olduğunu vurğulamaq lazımdır.
BMT-nin üçdə ikisini təşkil edən Qoşulmama Hərəkatının sədri kimi Azərbaycanın BMT Baş Assambleyasının sessiyasının keçirilməsi təşəbbüsü və təşəbbüsün həyata keçirilməsi çox əhəmiyyətli hadisədir. Cənab Prezident bu uğura nail oldu. Bunun özü qeyd olunmalıdır, Azərbaycan bu gün qlobal günədəliyin formalaşmasında rol oynayan ölkəyə çevrilib. Cənab Prezidentin bu cür tribunalardan daim həqiqətləri dünya ictimaiyyətinə çatdırılmasının bir çox aspektdən faydası var və biz bunun konkret nəticələri görürük”.
A.Quliyev onu da vurğuladı ki, Prezident Azərbaycanda pandemiya ilə mübarizədə görülən işlərdən faktlara əsaslanaraq danışıb: “Eyni zamanda Azərbaycanın pandemiya ilə mübarizə apara-apara həm də Ermənistanın işğalçılığına qarşı mübarizə apardığını bildirmiş oldu. Ərazilərimizin işğaldan azad edildiyini və Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həll olunduğunu mötəbər tribunadan bəyan etdi. Prezident Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün bərpa edildiyini bildirdi. Birinci şəxsin dilindən bu mesajın verilməsi çox önəmlidir. Bu mesajlar içərisində ən diqqəti cəlb edən həm də odur ki, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin siyasi yolla deyil, məhz hərbi-siyasi yolla həll edilmişdir. Prezidentin növbəti ciddi mesajı o oldu ki, BMT TŞ-nin 1993-cü ildə qəbul olunan qətnamələri güc yolu ilə icra edilmişdir, işğalçı sülhə məcbur edilmişdir. Əslində Azərbaycanın yaratdığı yeni presedentin dünya ictimaiyyətinə çatdırılması çox ciddi əhəmiyyət daşıyır. Dünya tarixidə yeni bir presedentdir ki, BMT TŞ-nin qətanməsini icra etməyə borclu olan qurum və ya dövlətlər yox, məhz qətnamənin predmeti olan, işğala məruz qalan ölkə özü təkbaşına güc yolu ilə həyata keçirdi. Prezident Azərbaycanaın qələbəsini BMT tribunasından bəyan etdi”.
Deputatın sözlərinə görə, mühüm məqamlardan biri də dövlət başçısının atəşkəsə Türkiyə və Rusiyanın birgə yaratdığı müşahidə mərkəzinin nəzarət edəcəyini bildirməsi oldu: “Bununla Prezident demək istəyir ki, artıq regionda yeni reallıqlar yaranıb. Azərbaycan regionda geosiyasi güc balansını dəyişib, artıq bir ölkənin dominantlığı mövcud deyil. Rusiya və Türkiyə Cənubi Qafqazda sülhə və təhlükəsizliyə məsuldur və gələcəkdə bu bölgənin inkişafı üçün hər iki ölkə bərabər şəkildə iştirak edir. Mən hesab edirəm ki, bunun çox böyük sətiraltı mənası var. Cənab Prezident çıxışının yekununda Ermənistanın humanist dəyərlədən nə qədər uzaq bir ölkə olduğunu da həm müharibə zamanı mülki insanları hədəfə alması faktlarını xatırlamaqla, həm də BMT Baş Assambleyasının Covid 19-la bağlı xüsusi sessiyasının çağırılmasına qarşı çıxmasının xatırlatmaqla dünyanın diqqətinə çatdırdı”.
“Yeni Müsavat”
Geri qayıt