“DəmirBank”ın rəhbərliyi vətəndaşları aldadıb
30-12-2017, 09:44
Bir neçə gün öncə “DəmirBank”ın lisenziyasının ləğv edilməsi qorunmayan əmantlərlə bağlı məsələni yenidən gündəmə gətirib. Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatasının məlumatına əsasən, “DəmirBankda” kompensasiya olunmayan əmanətlərin həcmi 28,3 milyon manatdır. Bu isə o deməkdir ki, 28,3 milyon manat əmanət geri qaytarılmayacaq.
Beləliklə də, illərlə ehtiyat vəsait toplamış vətəndaşlar “DəmirBank”a qoyduğu vəsaiti bankın müflis olması ilə bir gündə itirmiş oldular. Əslində, bu özü nə qanuna, nə də insanlığa sığar ki, qara gün üçün saxladığı və bütün ümidlərini bağladığı ehtiyat vəsaiti günün birində kiminsə fırıldağına “qurban” getsin. Doğrudur, qorunan əmanətləri Əmanətlərin Sığortlanması Fondu qaytarır. Ancaq qorunmayan əmanətlərin qaytarılmaması böyük haqsızlıqdır.
Banklar kredit verdiyi vətəndaşlara ödənişi vaxtında etməyəndə və ya aldığı pulu qaytara bilməyəndə hər cür təzyiq edirlər. Məsələ məhkəmə səviyyəsinə kimi gedib çatır, icraçılar vətəndaşı bir çox hallarda evini satıb borcunu ödəməyə məcbur edirlər. Bəs nə üçün vətəndaş müflis olanda nəzərə alınmır, banklar müflis olanda nəzərə alınır? Əslində, banklar müflis olanda, ona görə nəzərə alınır ki, bankların arxasında da məmurlar durur. Beləliklə, hər mənada itirən ancaq vətəndaş olur. Odur ki, bankların müflis olması nəzərə alınan kimi, yaxşı olar ki, vətəndaşların da müflis olması nəzərə alınsın və bu qanunvericilikdə təsbit olunsun.
Əslində, qorunmayan əmanətlərlə bağlı maarifləndirməyə də ehtiyac var ki, vətəndaşlar illərlə qazandığı vəsaiti bir gündə itirməsin.
“Sığortasız əmanətlərin sahibləri əmanətlərinin sığortasız olduğunu heç bilmirlər”
Qorunmayan əmanətlərlə bağlı hüquqşünas Əkrəm Həsənov Hurriyyet.org-a bildirdi ki, bu sahədə maarifləndirmə işi yaxşı səviyyədə deyil, hətta çox aşağı səviyyədədir: ““DəmirBank”ın ətrafında baş verən hadisələr də bunu sübut edir. Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatasının məlumatına əsasən, “DəmirBank”da 63,5 milyon manat sığortalı, 28, 3 milyon manat sığortasız əmanətdir. Bu, təəccüblüdür. Belə çıxır ki, əmanətlərin 1/3-nin sığortası yoxdur. Məndə olan son məlumata görə, sığortasız əmanətlərin sahibləri əmanətlərinin sığortasız olduğunu heç bilmirlər. Onlara elə gəlir ki, əmanətləri sığortalıdır. Yəni orada bank rəhbərliyi vətəndaşları aldadıb”.
“Bu məsələyə görə, Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatası tam məsuliyyət daşıyır”
Ə. Həsənov nəzərə çatdırdırdı ki, xarici valyutada 3 faizi ötməyən, milli valyutada isə 15 faizi ötməyən əmanətlər sığortalıdır: “Sığortlanan əmanətlərin sığortlanma müddəti 2019-cu il martın 1-nə qədərdir. 1 il iki ay qalıb. “DəmirBank” isə xarici valyutada olan əmanətlərə 3 faiz verir, əlavə də 2 faiz bonus yazır. Yəni faktiki 5 faiz olur. Təbii ki, 5 faiz olursa, orada hansısa sığortadan söhbət gedə bilməz. Amma vətəndaşları bu yolla aldadıblar. Hələ də o vətəndaşların çoxu bunu bilmir. İndi məlum olub ki, sığortasızdır. Hələ onlar biləndə qalmaqal başlayacaq.
Hesab edirəm ki, bu məsələyə görə, ilk növbədə Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatası tam məsuliyyət daşıyır. Nəinki əhalini maarifləndirmədiyinə görə, eyni zamanda əmanətlərin saxlanmasına görə məsuliyyət daşıyır. Ona görə ki, Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatası banklar üzərində bank nəzarətini həyata keçirir və belə müqavilələri görür, susur və göz yumur. Maarifləndirməyi özünə qalsın, heç olmasa gördüyü pozuntuları aradan qaldırmır. Ona görə, vəziyyət belədir. Vətəndaş banka depozit qoyanda hər bir bank bunu izah etməlidir. Aydındır ki, banka əmanət qoyan gəlir götürmək istəyir. Adam baxır ki, “Beynəlxalq Bank”da xarici valyutada əmanətə görə 2 faizdir, “DəmirBank” isə 3 faiz yazır, hələ deyir ki, 2 faiz də bonus verirəm... Özü də bankda deyirlər, bax, sığortalıdır”.
“Bank gərək, düzgün ləğv olunsun ki, qorunmayan əmanətçilərə nəsə çatsın”
Ə.Həsənov dedi ki, “DəmirBank” kimi bankdan söhbət gedirsə, əmanətçilər pullarını bankın rəhbərliyindən və Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatasından tələb etməlidirlər: “Amma orada hər şey qanuni olsa, burada yeganə yol müflis bankın ləğv prosesinin ədalətli, vicdanlı və şəffaf olmasıdır. Çünki bank gərək, düzgün ləğv olunsun ki, oradan nəsə vəsait əldə edə və qorunmayan əmanətçilərə nəsə çatsın. Ancaq tam çatmayacaq. Aydın məsələdir ki, bank müflisdirsə, artıq o deməkdir ki, bütün əmanətçilərin pulunu verə bilməyəcək. Sığortasız əmanətlərin heç olmasa bir hissəsinn qaytarılması üçün bütün müflis banklarda kreditorların ümumi yığıncağı çağırılmalıdır. Ən azı Kreditorlar Komitəsi yaradılmalıdır ki, həmin komitə bankın ləğvi üzrə Əmanətlərin Sığotalanması Fondunun fəaliyyətinə nəzarət etsin ki, bankın olan-qalan əmlakının başına daş salmasınlar, düzgün idarə etsinlər və nəticədə əldə edilən vəsait əmanətçilərə çatsın. Bu da 1-2 günün məsələsi deyil, burada xeyli işləmək lazımdır”.
“Müflis bankın sahibi onun kreditorlarıdır, əmanətçiləridir”
“Bildiyiniz kimi, biz indi “Standardbank”ın ləğvi üzrə bu işləri görürük. Orada Kreditorlar Komitəsi var. Mən onun sədriyəm. Müəyyən fəaliyyətimiz var. Düzdür, istədiyimiz qədər deyil. Çünki qanunda bizim səlahiyyətlərimiz azdır. Bunun üçün ilk növbədə, “Banklar haqqında” qanun təkmilləşdirilməlidir. Yəni daha aydın yazılmalıdır. Ümimiyyətlə, Kreditorlar Komitəsinin səlahiyyəti nədir? Əslində, müflis bankın sahibi onun kreditorlarıdır, əmanətçiləridir. Çünki onların orada pulları qalıb. Buna görə də onların bankın ləğvi üzrə səlahiyyətləri genişləndirilməlidir. Bunun üçün də qanunvercilik təkmilləşdirilməldir. Mən artıq bu sahədə qanun layihəsini hazırlamışam və inşallah gələn ilin əvvəlində onu dərc edəcəyəm və vacib dövlət orqanlarına da göndərəcəyəm. Gərək, Kreditorlar Komitəsinin səlahiyyətləri genişləndirilsin ki, bank düzgün ləğv olunsun. Oxucularda düzgün təsəvvür olsun ki, bankın düzgün ləğv olunması nə deməkdir. Axı, bankın daşınmaz əmlakı, bankın özü, torpağı, daşınar əmlakı maşını, mebeli var. Bunu ədalətli, yaxşı qiymətə satmalıdırlar, bankın verdiyi kreditləri ədalətli yığmalıdırlar. Borclular ilə qanunsuz sözvdələşmələrə getməməlidirlər. Bu pulları yığıb əmanətçilər arasında bölünməlidir”, - deyə hüquqşünas vurğuladı.
“Əmanətlərin Sığortlanması Fondu qorunan əmanətləri qorunmayan əmanətlərin hesabına qaytarır”
Ə.Həsənov hesab edir ki, qorunmayan əmanətlərlə bağlı qanunvericilyə mütləq dəyişiklik olmalıdır: “Qorunan əmanətləri Əmanətlərin Sığortlanması Fondu qaytarır. Kimin hesabına qaytarır? Onu da qorunmayan əmanətlərin hesabına qaytarır. Yəni qanuna dəyişiklik edilməlidir ki, qorunan əmanətləri öz pulu ilə qaytarmalıdır. Sonra yığılan pulu da, yəni o bankın nə pulu varsa, qorunmayan əmanətlərə verməlidir. Amma bu gün bank qorunan əmanətləri qaytarır, sonra da bankın nə əmlakı varsa, özünə götürür. Deyir ki, mən qorunan əmanətləri vermişəm, bunu da qaytarmalıyam. Niyə? Bəs qorunmayan əmantlər necə olacaq?!”
“Belə çıxır ki, kim banka sığortasız əmanət qoyubsa, onun hüququ tam pozulur” fikrinə Ə. Həsənov “əlbəttə” deyə cavab verdi.
Hurriyyet.org
Geri qayıt