Afrikanın qaynar nöqtəsində toqquşma:
28-07-2024, 17:28
İyulun 28-nə keçən gecə rusiyalı hərbi müşahidəçilərin “Telegram” kanallarında Malinin şimalında “Vaqner” özəl hərbi muzdlu şirkətinin əsgərlərinə hücum barədə məlumatlar yayılmağa başlayıb. Onlara son on ildə ölkə hökumətinə qarşı fəaliyyət göstərən “Azawad Hərəkatlarının Koordinasiyası” olan “Tuareg” qruplaşması hücum edib. Toqquşma onlarla “Vaqner” muzdlusunun ölümü ilə nəticələnib. Lakin hücum barədə məlumatlardan sonra Mali Silahlı Qüvvələri terrorçu hərəkatlara qarşı mübarizəni gücləndirib və onların yerləşdiyi ərazilərə bir sıra uğurlu hücumlar həyata keçirdiyini açıqlayıb.
Malidə nə baş verib?
“Azawad Hərəkatının Koordinasiyası”nın yaraqlıları ölkənin şimalında səhrada birgə patrul xidməti aparan Mali hökumət qoşunları və “Vaqner” döyüşçülərinin karvanını pusquya salıblar. Onlar yola yerləşdirilən bombalarla dayandırılıb, bundan sonra toqquşma baş verib.
Vaqnerlilər hansı itkilərə məruz qalıblar?
Qeyd olunur ki, “Vaqner” ağır itkilərə məruz qalıb - 20-dən 50-yə qədər ölü, o cümlədən məşhur “Gray Zone” “Telegram” kanalının müəllifi Nikita Beliy ölüb. Beş “Vaqner” döyüşçüsü və bir neçə Mali əsgəri əsir götürülüb. Əsir götürülənlər arasında Yevgeni Priqojinin ölümündən sonra “Vaqner”ə rəhbərlik edən Lotus ləqəbli Anton Elizarov da var. Tezliklə əsirlərin fidyə qarılığında azad edildiyi bildirilir.
Bildirilir ki, bundan əlavə, “tuareg"lər Mi-24 helikopterini vurmağa və bir neçə hərbi texnikanı ələ keçirməyə nail olublar.
“Vaqner” muzdluları niyə məğlub oldular?
“Rus Baharının Hərbi Müxbirləri” “Telegram” kanalı bildirir ki, “Vaqner” bölmələri qum fırtınası səbəbindən pusquya düşüblər. Bu şəraitdə “tuareglər” “Vaqner” sütunlarından birini kəsərək ona zərbə endirməyi bacarıblar.
Bu arada media gözlənilməz hücuma hazır olmayan döyüşçülərin özləri arasında məğlubiyyətə görə birbaşa məsuliyyət daşıyanları axtarmağa başladığını yazır. Belə ki, jurnalist Anastasiya Kaşevarova qeyd edib ki, “bu şəxsin adı və soyadı, məşhur işarəsi, hətta Rusiya Qəhrəmanı ulduzu var”. Lakin hərbçinin adını çəkməyib.
Mali səlahiyyətliləri hadisəyə necə reaksiya verdilər?
“Vaqner” döyüşçülərinə edilən hücumdan sonra Mali Silahlı Qüvvələrinin terrorçuların yerləşdiyi ərazilərə yeni hücumları və onların qoşunları ilə toqquşmalar baş verdiyi məlum olub. Ölkənin Baş Qərargahının məlumatına görə, hökumətin pilotsuz təyyarələri terrorçuların beş hədəfini uğurla məhv ediblər. Baş Qərargah həmçinin mülki şəxsləri Malinin şimal-şərqində terrorçuların yerləşdiyi əraziləri tərk etməyə çağırıb.
“Buna baxmayaraq, hərəkatın qaçılmaz məğlubiyyətindən danışmaq çətindir”, siyasi şərhçi İqor Dimitriyev deyib: “Malidə yəqin ki, onları bitirəcəklər, lakin ümumilikdə bu müharibə yüz ildən çoxdur davam edir. Ona görə də, tez bitməyəcək”.
“Azawad Hərəkatının Koordinasiyası” nə deməkdir?
“Azawad Hərəkatlarının Koordinasiyası” 2014-cü ildə yaradılan bir neçə “Tuareg” qrupunun, həmçinin ərəb millətçilərinin və islamçılarının koalisiyasıdır. Onlar Malinin şimalında yerləşən Azawad bölgəsinin tam ayrılmasını müdafiə edirlər.
“Tuareg"lər Şimali Afrikanın bir neçə ölkəsində - Mali, Niger, Əlcəzair, Liviya və Burkina Fasoda yaşayırlar, lakin hazırda öz dövlətləri yoxdur. 20-ci əsrin əvvəllərində onlar bir neçə üsyan təşkil ediblər. Ən böyüyü 2012-2014-cü illərdə Malidə baş verib. Bu, “tuareglər”lə ölkə hökuməti arasında münaqişənin başlanğıcı oldu və həll cəhdlərinə baxmayaraq, bu günə qədər davam edir.
“Tuareg2ləri islamçı terror hərəkatları, o cümlədən Əl-Qaidənin dəstəklədiyi güman edilir.
“Vaqner” döyüşçüləri Afrikada necə peydə oldu?
Əvvəlcə Fransa Mali hökumətinə dəstək verdi, lakin 2021-ci ildə Rusiyanın “Vaqner”inin ölkədə fəaliyyətə başladığı məlum oldu. Daha sonra Rusiya hökumətini döyüş helikopterləri və ordunu təchiz etmək üçün müşahidə radarı ilə təmin edərək Afrika ölkəsinin ən mühüm tərəfdaşı hesab edilməyə başladı.
2024-cü ildə Rusiya Müdafiə Nazirliyinin rəhbərliyi ilə “Vaqner” üçün 20 min nəfərə qədər Afrika Korpusu yaradıldı. Hazırda beş ölkədə - Burkina Faso, Liviya, Mali, Mərkəzi Afrika Respublikası və Nigerdə fəaliyyət göstərir.
Geri qayıt