Pekinin şişirdilmiş imkanları: “Çin möcüzəsi” sona çatdı
23-08-2023, 07:05
Çindən qorxmayın və onun imkanlarını şişirtməyin. Əslində iqtisadi, maliyyə və hətta hərbi baxımdan çox zəif ölkədir. Sadəcə olaraq, bəziləri “dünyanın ikinci iqtisadiyyatı”, nominal ÜDM və əhali ifadəsinin sehrinə düşür.
Əslində “ikinci iqtisadiyyat” hələ heç nə demək deyil. Ölkələrin iqtisadiyyatını müqayisə etmək mümkün deyil - bu, çox subyektivdir. Çini ərazisinə, əhalisinə, təbii sərvətlərinə, nominal ÜDM-ə görə götürsək, o zaman Almaniyadan üstün olacaq, amma hər şey bütün almanlar və bütün çinlilər arasında bölünsə, sonuncular dilənçiyə çevrilir. Təkcə Almaniyanın deyil, bütün Aİ-nin ÜDM-ni götürsək, o zaman “dünyanın ikinci iqtisadiyyatı” sakitcə yoxa çıxır.
Çinlilər çox kasıbdır. Bəzilərini 700-800 dollarlıq orta əmək haqqı heyran edir. Amma bu, böyük şəhərlərə aiddir. Əhalinin 80%-nin yaşadığı əyalətlərdə isə maaş 160-200 dollar civarındadır. Oralarda bir litr süd isə 2 dollardır. Ümumilikdə, Çində qiymət səviyyəsi Ukrayna ilə müqayisədə 1,5 dəfə yüksəkdir. Yəni məsələn, Hunan vilayətindən olan çinli Jitomir vilayətindən olan ukraynalıdan qat-qat kasıbdır.
Çin iqtisadiyyatı tamamilə Qərb texnologiyasından asılıdır. Çin "dünyanın emalatxanası" adlanır, lakin müasir dünyada bu, üstünlük yox, çox zəiflikdir. Hardasa oxudum ki, çinlilər hər smartfondan 1-2 dollar qazanır, qalanları isə bu smartfonları və onlar üçün proqramları hazırlayan yaponlar, almanlar, hollandlar, amerikalılar qazanırlar.
Çin ordusu da parlaq deyil. Hərbi texnikanın əsas hissəsi rusların bir nüsxəsidir. Məsələn, BMP ZBD-04A Rusiya BMP-3 lisenziyası əsasında hazırlanır. Silah və texnika baxımından tanklar T-72 tipli köhnə rus modellərinə belə çatmır. Aviasiyanın əsasını ya köhnə Sovet Su-27-ləri, ya da onların lisenziyalı modifikasiyaları təşkil edir. Və bunun sayı bütün ölkədə iki yüzdən bir az çoxdur.
Deyəcəklər: amma çoxlu əsgərləri və nüvə silahları var. Ancaq bir saniyə gözləyin: Hindistan əhalisinin sayına görə Çini çoxdan ötüb keçib və həm də nüvə silahına malikdir. Hindistan ordusu dünyada üçüncü ən böyük ordudur. Bəs niyə heç kim Hindistandan qorxmur?
Unutmayaq ki, Çin qapalı ölkədir, kommunist rejimi tərəfindən idarə olunur, özünü dünya gücü kimi göstərməyə nəhəng vəsait xərcləyir. Pekin və Moskva əkiz qardaş kimidir. Əslində hətta Çinin HQ-22 hava hücumundan müdafiə sistemi kimi ən son “wunderwaffle”ları belə Rusiyanın S-300-lərindən daha keyfiyyətsizdir və nədənsə Tailand, Türkmənistan, Serbiya, Myanma kimi üçüncü dünya ölkələrindən başqa heç kim onları almağa tələsmir.
Bu yaxınlarda Çin iqtisadiyyatı şiddətli bir geriləmə dövrünə girdi. İxrac və idxal azalır. Xarici şirkətlərdən və hökumətlərdən asılılıq artır. Bəzilərinin heyran qaldığı “Çin möcüzəsi” sona çatdı və daha da pisləşəcək, görəcəksiniz.
Nümunə üçün Çin tanklarına deyil, Çinin gecə kosmosdan çəkilmiş fotosuna baxın. Ərazinin təxminən 20%-nin yaxşı işıqlandırıldığını aydın şəkildə göstərir. Əsasən dənizkənarı şəhərləri. Cənubi Koreya və Yaponiya ilə müqayisə edin. Niyə, Hindistanla müqayisə edirsiniz?
Müəllif: Pavel Bondarenko - Yazıçı, jurnalist.
Mənbə: UNİAN
Tərcümə AYNA-ya məxsusdur
Geri qayıt