Kiyevin sülh formulu Səudiyyə Ərəbistanı masasında:
2-08-2023, 05:22
Səudiyyə Ərəbistanında Ukrayna, onun Qərb müttəfiqləri və inkişaf etməkdə olan ölkələrin nümayəndə heyətlərinin Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenskinin təklif etdiyi sülh düsturunun müzakirə ediləcəyi görüş planlaşdırılır. Ukrayna Prezident Adminstrasiyasından bildirilib ki, hazırda Kiyevin sülh formulunu əlliyə qədər ölkə dəstəkləyir. Eyni zamanda, 140-dan çox ölkə BMT-də Kiyev üçün əhəmiyyətli olan qətnamələrinin səsverməsi zamanı Ukraynanı dəstəklədiyini bildirib.
Məncə, bu görüşün mahiyyəti Avropa İttifaqı və NATO ölkələrinin mövqelərini qeyri-Qərb ölkələri və ya “Qlobal Cənub” deyilən ölkələrlə yaxınlaşdırmaq cəhdidir. Aİ və NATO ölkələri formal neytrallığı qoruyan, sanksiyalara qoşulmayanları cəlb etməyə, öz mövqelərini Ukrayna və tərəfdaş ölkələrə yaxınlaşdırmağa çalışır.
Kopenhagendəki ilk görüş (dövlət başçılarının müşavirlərinin Zelenskinin sülh formulu ilə bağlı baş tutan görüşü) məncə, heç bir nəticə vermədi. İndi isə ikinci dəfə cəhd edirlər.
Bu dəfə məkan kimi Səudiyyə Ərəbistanı seçilib ki, bu seçim təsadüfi deyil.
Birincisi, indi səudiyyəlilərin özlərini əsas vasitəçilərdən biri kimi göstərmələri faydalıdır, yəni onlar üçün bu, imic məsələsidir.
İkincisi, məncə, çinlilərin oraya gələcəyi ümidi ilə Səudiyyə Ərəbistanını seçdilər. Kopenhagenə Çin nümayəndələri də dəvət olunmuşdu, lakin gəlməmişdilər. Ona görə də düşünürəm ki, indi səudiyyəlilər onları dəvət etsələr (və onların Pekinlə yaxın əlaqələri var), o zaman çinlilər də dəvət edəcəklər. Bu isə “Qlobal Cənub”un mövqeyini möhkəmləndirmək üçün vacibdir.
Rusiyanı uğurla cilovlamaq üçün indiyədək neytral qalan və həm Rusiya Federasiyası, həm də Çinlə yaxşı münasibətləri olan dünyanın digər yarısının sanksiyalara qoşulması lazımdır. Eyni zamanda, dünyanın bu hissəsində Çinin çəkisi var. Neytral ölkələr bunu rəhbər tutur. Ona görə də ideya ondan ibarətdir ki, Çin Ukraynaya kömək etmək istəyirsə, o zaman başqaları da ola bilər və Rusiya Federasiyasının mövqeyinə də təsir etmək mümkündür.
Bu görüşün maksimum vəzifəsi Kiyevin sülh formulunun tərəfdarlarının sayını artırmaq, daha doğrusu, Rusiyanın müttəfiqlərinin sayını azaltmaqdır. Deməli, Rusiya Federasiyası üçün "diplomatik dəhliz" daralır. Amma onu da nəzərə almaq lazımdır ki, bu ölkələr heç vaxt ideoloji səbəblərdən (anti-Rusiya) koalisiyasına qoşulmayacaqlar.
Müəllif: İlya Kusa - "Ukrayna Gələcəyin İnstitutu"nun Beynəlxalq Siyasət və Yaxın Şərq Analitik Mərkəzinin eksperti
Mənbə: UNİAN
Tərcümə AYNA-ya məxsusdur
Geri qayıt