Lukaşenkonun Putinə qarşı dirənişi: Belarusdan Ukraynaya hücum olacaqmı?
29-12-2022, 08:17
Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin Baş Qərargahı Belarusun Ukraynaya qarşı müharibədə iştiraka hazırlaşdığını istisna etmir. Ancaq fikrimcə, bu gün Belarus ərazisindən hücum ehtimalı kifayət qədər azdır. Bu ölkənin ərazisində texnikanın hərəkəti ukraynalıların əsəbləri üzərində bayağı oyundur.
Məsələn, beş gün əvvəl Ukrayna sərhədinə texnika eşelonlarının hərəkəti qeydə alınıb: tanklarla iki eşelonda Mozıra qədər irəliləyən Obuz-Lesnovski poliqonundan çıxıb, lokomotivə ilişib və yenidən təlim meydançasına qayıdıb. Və məhz bu cür manevrlər Ukraynanı Belarus sərhədi yaxınlığında əlavə qüvvələr saxlamağa və Ukraynanı daim gərgin vəziyyətdə saxlamağa məcbur edir. Bu, əsəb faktoru olan bir oyundur, çünki heç kim məlumat əməliyyatlarını ləğv etməyib.
Amma bu o demək deyil ki, vəziyyət dəyişə bilməz. Belarus ərazisindən yenidən hücuma cəhd olunmayacağına dair heç bir sübutumuz yoxdur. Ancaq indiyə qədər belə bir hücumu həyata keçirmək mümkün olmayıb. Bunun üçün nə Belarus Respublikasındakı rus qruplaşmasının, nə də Belarus ordusunun kifayət qədər qüvvəsi var.
Birinci səbəb Belarusdakı rusların sayıdır. Orada ruslar 20 mindən azdır, əksəriyyəti də səfərbər olunanlardır. Hücum planlaşdırmaq üçün Rusiya rəhbərliyi Belarusa ən azı 10 min hərbçi həcmində əlavə qüvvələr, həmçinin əlavə ağır texnika göndərməlidir. İndi onların az miqdarda ağır texnikası var.
Yəni hücum qərarı indi verilsə belə, ruslardan zərbə qüvvəsi yaratmaq üçün ən azı üç həftə vaxt lazım olacaq. Bu iki-üç həftə ərzində Rusiya Federasiyasının ərazisindən gündə 5-6 eşelon texnika ilə daşınacaq. İndi belə bir hərəkətlilik yoxdur.
İkincisi, Belarus ordusunun döyüşə hazır hissəsini götürsək, 5-6 bölük taktiki qrupların tərkibində xüsusi əməliyyat qüvvələridir. Amma onlar genişmiqyaslı müharibə başlayandan sərhəddədirlər. Əlavə səfərbərlik tədbirləri olmadan orada daha çox sayda belarus hərbçisinin yerləşdirilməsi də mümkün deyil.
Yeri gəlmişkən, Belarusda səfərbərlik yoxdur. Hərbi komissarlıqlar həqiqətən də müəyyən yoxlama aparırlar, insanlara təlimatlar verirlər. Ancaq vətəndaşlar orduya çağırılmır.
Səfərbərlik qərarını qəbul etsə belə, onun həyata keçirilməsi və kadrların hazırlanması çox vaxt aparacaq. Üç həftədən az müddətdə Belarus ordusu da zərbə qüvvəsi yarada bilməyəcək.
Bundan əlavə, Lukaşenkonun Belarusda səfərbərlik elanı lüksu yoxdur. Niyə? Çünki əgər Rusiya Federasiyasında əhalinin 80 faizdən çoxu Ukraynaya qarşı müharibəni dəstəkləyirsə, Belarusda vəziyyət əksinədir. Bəzi sosioloji araşdırmalara görə, əhalinin 80-85 faizi Belarus ordusunun müharibədə iştirakının qəti əleyhinədir.
Bundan əlavə, Belarusda siyasi böhran qalmaqdadır. Lukaşenko gücünü itirmək yox, güclənmək üçün hər şeyi etməyə çalışır. Buna görə də o, belarusların müharibədə iştirakından yayınmağa davam edəcək. Eyni zamanda, ilin əvvəli ilə müqayisədə indi Putinin Lukaşenkoya təzyiq etmək imkanları daha azdır.
Beləliklə, ilin sonuna qədər Belarus iqtisadiyyatının enişinin 5-6 faiz səviyyəsində olacağı ehtimal edilir. Bu, Belarus iqtisadiyyatının son 10 ildə ən böyük enişidir. Amma ÜDM baxımından bu, yalnız 2018-ci ilin vəziyyətinə qayıdış deməkdir.
Məsələn, Belarusun xarici ticarətində müsbət saldo var. Bu o deməkdir ki, ölkə aldığından çox satır. Xarici ticarət balansına gəlincə, bu, son yeddi ildə ən yaxşısıdır. Təbii ki, Putin Lukaşenkoya bazarlara çıxış imkanı verməyə çalışacaq. Belarus məhsullarının bir hissəsi həqiqətən Rusiya Federasiyasında artıq satılmayan Avropa məhsullarını əvəz edir. Amma indiki halda məlum olur ki, Putin özü də bunda Lukaşenkodan az maraqlı deyil.
Xarici siyasətə baxsanız, o zaman payızda Çin Belarusla münasibətləri Rusiya Federasiyası ilə müqayisədə bir pillə yuxarı qurdu. Beləliklə, Çin Moskvanın təsirini balanslaşdırmaq cəhdində rəsmi Minskin əsas tərəfdaşlarından birinə çevrilib.
Ümumiyyətlə, üç ölkə - Çin, Türkiyə və Rusiya bu gün Belarusa təsir rıçaqlarına malikdirlər. Bu tərəfdaşlardan ikisi hazırda Belarusun Ukraynaya qarşı müharibədə iştirakının əleyhinədir. Və bu vəziyyət dəyişənə qədər Lukaşenko öz ordusunu müharibəyə cəlb etməməyə çalışacaq.
Müəllif: İqar Tışkeviç - Ukrayna Gələcək İnstitutunun politoloqu
Mənbə: UNİAN
Qeyd: tərcümə AYNA-ya məxsusdur
Geri qayıt