Tərəzinin hansı gözü ağır basacaq: “F-16”-sız Türkiyə, Türkiyəsiz Amerika
18-07-2022, 10:38
ABŞ Konqresinin Nümayəndələr Palatası (Aşağı Palata) ölkənin təkmilləşdirilmiş “F-16” qırıcılarının və “F-16” modernləşdirmə dəstlərinin Türkiyəyə satışını məhdudlaşdıran qanun layihəsini təsdiqləyib. Müdafiə büdcəsində “F-16” qırıcılarının Türkiyəyə təhvil verilməsi üçün tələbləri sərtləşdirən düzəlişin lehinə 244, əleyhinə 179 deputat səs verib.
Bundan əlavə, ABŞ Prezident Administrasiyası “F-16” təyyarələrinin Türkiyə tərəfindən “Yunanıstan ərazisi üzərində təkrar icazəsiz uçuşlar” üçün istifadə edilməməsi üçün atılan addımların ətraflı təsvirini təqdim etməli olacaq.
ABŞ Konqresinin Senatı da müdafiə büdcəsi layihəsinin öz versiyasını təsdiq etməlidir. Bundan sonra hər iki layihənin detallarının razılaşdırılması üçün komissiya çağırılacaq. Hər iki palata razılaşdırılmış sənədə yenidən səs verməli olacaq, bundan sonra sənəd imzalanması üçün Prezident Cozef Baydenə göndəriləcək.
Qeyd edək ki, Baydenin və komandasının iqtidara gəlişindən sonra Türkiyəyə qarşı təzyiqlər artıb. Bunun da Ankaranın müstəqil siyasət yürütməsi ilə bağlı olduğu heç kimə sirr deyil. İddialara görə, gələn il keçiriləcək prezident və parlament seçkiləri ərəfəsində təzyiqlərin daha da artacağı, Bayden administrasiyasının Türkiyə müxalifətinə fəal dəstək verəcəyi gözlənilir. DİA.AZ xəbər verir ki, AYNA mövzu ətrafında ekspertlərlə həmsöhbət olub.
Türkiyənin Ankara Universitetinin professoru, politoloq Toğrul İsmayıl deyib ki, ABŞ uzun müddətdir bu siyasətini davam etdirir: “Təəssüf ki, Amerika daim subyektiv siyasət yürüdür. Son dövrlər isə bu siyasətini artırıb. Bununla Amerika bir daha etibarsız bir dövlət olduğunu sübuta yetirdi”.
“Təbii ki, burada əsas məqsəd Türkiyəni zəiflətmək və iqtidara öz adamları vasitəsilə sahiblənməkdir. Hesab edirəm ki, bu məqsədlərinə nail ola bilməyəcəklər. Türkiyədə həm seçkilərin taleyinə, həm də ölkənin gələcəyinə türk xalqı qərar verəcək”, - deyə analitik bildirib.
Türk-İslam Araşdırmalar Mərkəzinin (TİAM) direktoru Telman Nüsrətoğlu hesab edir ki, ABŞ Konqresinin Türkiyədəki çevriliş cəhdinin ildönmü ərəfəsində belə bir verməsi təsadüfi deyil: “2016-cı ilin 15 iyulunda FETÖ terror təşkilatı Türkiyədə çevrilişə cəhd etdi. Məlumdur ki, bu terror qruplaşması ABŞ və Qərb dövlətləri tərəfindən himayə olunur. FETÖ-nün rəhbərliyində təmsil olunan terrorçuların da əksəriyyəti məhz Amerikaya sığınıb”.
“Belə bir gündə ABŞ Konqresinin “F-16” qırıcılarının Türkiyəyə satışını məhdudlaşdıran qanun layihəsini təsdiqləməsi təsadüfi deyil. Amerika uzun zamandır Türkiyəni özünün görmək istədiyi formaya salmaq istəyir. Bu istiqamətdə qardaş ölkəyə qarşı müxtəlif cinahlardan hücumlar təşkil edilir. Türkiyənin terror təşkilatları üzərindən imtahan edilməsi, ABŞ-ın Suriyanın şimalında və digər ərazilərdə müxtəlif terroçu qruplaşmalara, YPG, PPK və digərlərinə açıq dəstəyi aydın şəkildə söyləməyə əsas verir ki, okeanın o tayından idarə olunan təzyiqlər Türkiyədə öz adamlarını iqtidara daşımağa hədəflənib”, - deyə həmsöhbətimiz söyləyib.
TİAM direktorunun dediyinə görə, ABŞ hökuməti Türkiyə ilə daha sıx əməkdaşlığı istəsə də, oradakı lobbi təşkilatları buna mane olur: “Yunan və erməni diasporları bu məsələdə xüsusi fəallıq nümayiş etdirir. Hər vəchlə Amerikanın Türkiyəyə “F-16” qırıcılarını satmasına əngəl törədirlər. Baxmayaraq ki, bu diaspor təşkilatlarının təxribatları ABŞ-ın dövlət maraqlarının da üzərində dayanır, onlar rahat şəkildə bu fəaliyyətlərini davam etdirə bilirlər”.
“Lakin bir məqam da var ki, Türkiyə bu gün kifayət qədər güclü və dünyada söz sahibi olan dövlətdir. Xarici siyasətdə milli maraqlar hər şeydən üstün tutulur və bundan sonra da güclənməkdə davam edəcək. Hətta Amerika “F-16” qırıcılarını verməsə də, Türkiyə təhlükəsizlik məsələlərini həll edə bilir və bundan sonra da edəcək. Burada strateji planda uduzan Amerikanın özü olacaq. Yekunda Vaşinqton və müttəfiqləri məyus olacaq. Şübhəsiz ki, bu oyunları ilə Türkiyəni geri çəkilməyə təhrik edə bilməyəcəklər. Əksinə, bu cür davranışlar Türkiyəni daha da gücləndirəcək”, - deyə Nüsrətoğlu vurğulayıb.
Əlavə edib ki, ABŞ və Qərbin Türkiyədə iqtidarı dəyişmək ssenarisi də nəticəsiz qalacaq: “Amerika özünə bağlı bir Türkiyə dizayn etməyə çalışır. Bu, bəlli bir həqiqətdir. Təbii ki, Rəcəb Tayyib Ərdoğanın rəhbərliyi altında iqtidar komandası kifayət qədər güclüdür və daxildə ciddi dəstəyi var. Müxtəlif təzyiq alətlərindən, eləcə də FETÖ, PKK, YPG və digər terrorçu qruplaşmalardan istifadə edərək, Türkiyəni zəiflətməyə çalışırlar. Lakin birmənalı şəkildə söyləmək olar ki, buna nail ola bilməyəcəklər. Yəqin ki, Türkiyə xalqı qarşıdakı seçkilərdə Ərdoğan və onun komandasına etimad göstərəcək”.
İstanbul Aydın Universitetinin təmsilçisi, “İslahatçı Gənclər” İctimai Birliyinin (İGİB) sədri Fərid Şahbazlı da o qənaətdədir ki, ABŞ və müttəfiqlərinin hücumları Türkiyənin güclənməsinə verilən reaksiyadır: “Rusiyanın Ukraynaya qarşı hərbi təcavüzü, dünyada və regionda baş verən hadisələr fonunda tutduğu ədalətli mövqe Türkiyəni öz forpostu rolunda görmək istəyən ABŞ-ın və Qərbin maraqlarına cavab vermir. Türkiyəyə qarşı davamlı təzyiqlər, qardaş ölkəyə qarşı yönələn terror qruplaşmalarına qucaq açılması, eləcə də “F-16” qırıcılarını satmaqdan imtina etməsi bir daha göstərir ki, Qərb regionda Türkiyə kimi güclü, nüfuzlu bir dövlətin olmasından təşviş keçirir”.
Müsahibimiz düşünür ki, hətta “F-16” qırıcılarını almasa belə, bu, Türkiyənin müdafiə qabiliyyətini nəinki sarsıtmayacaq, heç zəiflətməyəcək də: “Bu gün Türkiyə Silahlı Qüvvələri NATO-nun ikinci güclü ordusu statusundadır. Ona qarşı təzyiqlər nəticəsiz olmaqla yanaşı, əslində ABŞ-ın da maraqlarına cavab vermir”.
Yunan və erməni lobbisinin fəaliyyətindən bəhs edən İGİB sədri qeyd edib ki, ABŞ kimi qüdrətli bir dövlətin bu qüvvələrin diqtəsi ilə hərəkət etməsi təəssüf doğurur: “Türkiyəyə təzyiq edənlər bir zamanlar Osmanlı dövləti ilə savaşda məğlub olanlardır. Həmin qüvvələr onda Osmanlını paramparça edib, onu bir dövlət olaraq yox etmək istəyirdi. Bununla da türk dövlətini dünyanın siyasi xəritəsindən silmək istəyirdilər. Həmin döyüşlərdən daha güclü, müstəqil və söz sahibi olan Türkiyə Respublikası yarandı. Torpaq itkilərinə baxmayaraq, Osmanlının yerində demokratik bir dövlət quruldu. Bu da Türkiyənin dostlarını sevindirdi, onu özlərinə arxa, dost bildilər, düşmənləri isə bu günədək Cümhuriyyətin ayağının altını qazmaqdadır. Rəcəb Tayyib Ərdoğanın söylədiyi kimi, “dünya beşdən ibarət deyil” və okeanın o tayındakı qüvvələr bununla barışsalar, yaxşı olar”.
“Türkiyədə seçkilərin taleyinə xalqın özü aydınlıq gətirəcək. Türkiyə demokratik dəyərləri və seçki ənənəsi olan bir ölkədir. Türkiyə xalqı kimə və kimlərə səs verəcəksə, onlar həm icraedici, həm də qanunverici orqanda təmsil olunacaqlar. Türkiyənin dünya miqyasında qazandığı mövqe, aparıcı diplomatik oyunçulardan birinə çevrilməsi Ərdoğan iqtidarının aktivinə yazılır. Yəqin ki, bu seçkilərdə də Ərdoğan və komandası qalib gələcək. 44 günlük Vətən müharibəsində əldə etdiyimiz tarixi zəfərdə Türkiyənin mənəvi və siyasi dəstəyi danılmazdır. Təbii ki, bir qardaş ölkə olaraq Türkiyənin güclənməsi, qüdrətlənməsi Azərbaycanın da maraqlarına uyğundur və əminik ki, qardaş ölkə daha da sürətlə inkişaf edəcək”, - deyə Şahbazlı fikrini yekunlaşdırıb.
Geri qayıt