"Hacıbaba Bağırov əmimdir, o, nənəmin birinci nikahdan oğlan oğludur..."
18-10-2021, 09:00
Dövlət Film Fondunun direktoru, əməkdar incəsənət xadimi Cəmil Quliyev Moderator.az-ın suallarını cavablandırıb.
- Cəmil müəllim, 2 ilə yaxın müddətdir ki, pandemiyaya görə bir çox mədəniyyət müəssisələri fəaliyyətlərini yarımçıq saxlamışdılar. Bu müddət ərzində Dövlət Film Fondunda vəziyyət necə idi?
- Dövlət Film Fondu kinoarxiv təşkilatı olduğu üçün pandemiya dövründə də öz fəaliyyətini davam etdirib. Bu fəaliyyət ilk növbədə nədən ibarətdir? Fondda 70 minə yaxın film saxlanılır və bu filmlər hər gün, hər saat qayğı gözləyir. Bizdə filmlərin bərpa şöbəsi var, orada çalışan mütəxəssilər hər gün filmləri ardıcıl şəkildə yoxlayır, birinci növbədə həmin filmlərin lentlərinin statik elektrik cərəyanı götürülür. Bunun üçün lent əvvəldən axıra keçirilir və daha sonra sondan geri qaytarılır. Bundan başqa hər bir saxlanılan lentə müəyyən qədər mikrotozluq daxil ola bilər. Bu tozlar xüsusi maşınlarda, yaxud da əllə xüsusi məxmər vasitəsilə təmizlənir. Hər bir filmin tərkibində lent birləşmələri var, onların üzləri qopduğundan təmir olunur. Ona görə də kinoarxivdə bütün filmlər bərpa prossesindən keçir. Bərpa şöbəsində daim iş var. Bizim fəaliyyətimizin ikinci istiqaməti isə filmlərin bokslarda saxlanmasıdır. Xüsusi rütubətli, soyuq otaqda həmin bokslar qorunur. Hər kinolentin özünəməxsus saxlanma rejimi var. Kinoarxiv şöbəsində isə bizim arxiv materialları saxlanılır. Materiallar bizə şəxsi arxivlərdən də daxil olur, bizim əməkdaşlarımız da onları axtarırlar. Bu müəyyən kinoafişalar da, rejissorun yazdığı ssenarilər də, fotolar da, həmin sənətkarın şəxsi əşyaları da ola bilər. Bir sözlə biz pandemiya dövründə də işləmişik, indi də fəaliyyət göstəririk, bizdə sadəcə olaraq pandemiya dönəmində tədbirlər keçirilməyib.
- Cəmil müəllim, siz uşaqlıqdan sənət ruhlu ailəsə böyümüsünüz. İstərdik o illərə qayıdaq.
- Mənim atam Elşad Quliyev filologiya fakültəsini bitirməyinə baxmayaraq taleyini televiziya ilə bağlamışdı. Uzun illər televiziyada tərcüməçi, baş redaktor daha sonra isə sədr müavini və sədr vəzifəsinə kimi yüksəlib. Azərbaycan Dövlət Televiziyasına 25-ilə yaxın bir müddətdə rəhbərlik edib. Təbii ki, mənim uşaq yaşlarından ailədə həm teatra, həm də kinoya böyük həvəsim olub. Daim atamla birlikdə həm teatr tamaşalarını izləyib, kinolara baxmışam. Mənim kinoya gəlməyimin səbəbkarı isə kinorejissor Arif Babayev olub. O mənim atamla dostluq edirdi və hər zaman da deyirdi ki, mən səni filmə çəkəcəyəm. Arif müəllim o vaxt “Alma almaya bənzər” filmini çəkəndə, mən də həmin filmdə rol (Kərimov) aldım. Ona qədər isə məni Şamil Mahmudbəyov “Şərikli çörək”, rejissor Oqtay Babazadə isə “Leyla və onun dostları” filminə dəvət etmişdi. Müəyyən səbəblərdən mən o filmlərdə çəkilə bilmədim. Bu filmlərdən sonra məndə incəsənətə, kinoya böyük həvəs yarandı və həyatımı kino sahəsi ilə bağlamağa qərar verdim. 1979-cu ildə Moskvada Ümumittifaq Kinematoqrafiya universitetinə daxil oldum, quruluşcu rejissor ixtisası üzrə təhsil aldım. Ondan sonra da təhsilimi bitirib “Azərbaycanfilm” kinostudiyasına gəldim, burada çalışdım. 1987-ci ildən Mədəniyyət və İncəsənət Universitetində dərs deyirəm, artıq 33 ildir. Hal-hazırda da orada çalışıram. Uzun illər “Kino və televiziya” kafedrasının müdiri vəzifəsini icra etmişəm.
- “Alma almaya bənzər” filmində sizinlə birgə çəkilən Hacıbaba Bağırovun qohumunuz olduğu deyilir. Həqiqətən də sevimli aktyorumuzla qohumsunuz?
- Bəli, Hacıbaba Bağırov mənim əmimdir. Nənəm iki dəfə ailə həyatı qurub, o nənəmin birinci nikahdan oğlan oğludur. Hacıbaba Bağırovu mən çox istəyirdim, mənim üçün əziz bir insan idi. Təvazökar və qayğıkeş bir şəxsiyyət idi. Əfsuslar olsun ki, aramızdan tez ayrıldı. Amma mənim qəlbimdə o həmişə yaşayır və yaşayacaq da. Mən həm də onunla birlikdə işləmişəm. 1990-cı illərdə ölkədə kino istehsalı dayananda biz onunla birgə “Şirbalanın məhəbbəti” filmini ərsəyə gətirdik. Hacıbaba Bağırov bu filmə görə təxminən bizim kinostudiyanın 120 adamına iş verdi. Çünki film sifarişini və sponsoru o tapmışdı. Həmin işçilər ailələrini o filmin hesabına saxladılar. Həm də Hacıbaba müəllimin arzusu idi ki, o kino lentində həkk olunsun.
- Bəs aktyorluq sənətini niyə davam etdirmədiniz?
- Aktyor sənətini mən necə davam etdirə bilərdim? Gərək məni filmə çəksinlər ki, sənətim davam etsin də. Daha sonra nədənsə dəvətlər olmadı. Kim dəvət edirdisə böyük həvəslə çəkilirdim. Aktyor sənətinə məndə hər zaman böyük məhəbbət və sevgi olub. Filmlərə dəvət olmayanda isə mən öz işimlə məşğul olub bədii, sənədli filmlər çəkirdim.
- Cəmil Quliyevin adı çəkiləndə insanın gözünün önünə film sahəsi gəlir. Amma müxtəlif illərdə televiziyalarda rəhbər, direktor vəzifələrində çalışmısınız. Bu gün yenə də film sahəsinə qayıtmısınız. Demək ki, film sahəsindən uzaq düşə bilməzsiniz.
- Mən hər zaman kinonu televiziyadan üstün hesab etmişəm. Baxmayaraq ki, televiziya daha baxımlıdır, tamaşaçılar onu evdən izləyə bilirlər. İstər Mədəniyyət kanalına, istərsə də İctimai televiziyaya direktor vəzifəsinə təklif alanda hər zaman çalışırdım ki, həmin televiziyalarda kino sahəsinə xüsusi diqqət ayırım. Bədii kinoları, müxtəlif yaş kateqoriyalarına məxsus filmləri xüsusi həssaslıqla seçib, nümayiş etdirirdik. Televiziyada kino xadimləri-aktyorlar, rejissorlar, ssenari müəllifləri haqqında xatirə verilişləri hazırlayırdıq. Yəni kino mənim üçün hər zaman öndə olub.
- Kinomuzun bu günki vəziyyətindən nə danışa bilərsiniz?
- Bu gün bizim kinoda çox gözəl tendensiya var. Belə ki, nəsillər dəyişir, gənclər gəlir, hətta deyərdim ki, gənclər çoxluq təşkil edir. Sevindirici haldır ki, həmin gənclər xaricdə bir çox təhsil ocaqlarında və kurslarda təhsil alıb, bu sahəyə gəlirlər. Bu gün Azərbaycan kinosu yeni bir mərhələyə qədəm qoyub. Gənclərimizin çəkdiyi filmlər, iştirak etdiyi festivallar diqqəti cəlb edir. Azərbaycan kinosunda yenilənmə gedir. Mən onlara yalnız uğurlar arzu edirəm. Biz yaşlı nəslin nümayəndələri isə öz töhfəmizi verməyə çalışırıq. Həyat davam edir, bir nəsil gəlir, o biri nəsil gedir. Həyatın qanunu belədir.
- Bir müddət əvvəl siz də, ananız da koronovirus xəstəliyinə yoluxmuşdunuz. Çox təəssüflər olsun ki, ananız bu amansız xəstəlikdən dünyasını dəyişdi. Həyatınızdakı o boşluq yəqin ki, ömür boyu sizinlə olacaq.
- O təkcə mənim anam yox, dostum, sirdaşım olub. Hər zaman onunla fəxr etmişəm, çünki gözəl insan idi. Mən inanmırdım ki, onu belə bir çətin məqamda itirə bilərəm. Əfsuslar olsun ki, belə oldu. Xəstə yatağımda olduğum üçün anamın dəfnində belə iştirak edə bilmədim. Həyatı dəyişmək mümkün deyil, o öz axarı ilə gedir. Ona görə də mənim üçün bu itki çox ağırdır, təsəllim isə sadəcə işimdir. Çünki evə gedəndə daim o mənim yadıma düşür, özümü çox pis hiss edirəm. Amma işdə-gücdə olanda isə bir qədər o fikirlərdən uzaqlaşıram.
- Köhnə şəkil yaxud lent yenisi ilə əvəzlənir, bəzi əşyalar yenilənərək bərpa olunur. Bəs həyatda nəyi bərpa etmək mümkün deyil?
- Həyatda insanlar arasındakı münasibətləri, itkiləri bərpa etmək olmur. İnsan gərək bağışlamağı bacarsın, ünsiyyət qura bilsin. Hansısa yaxın dostunun səhvini ona keçə biləsən. Yalnız onda sən rahat yaşaya bilərsən.
- Həyatınızda elə insanlar olub?
- Təbii ki, olub. Mən çalışmışam ki, həmin insanları bağışlayım, bağışlamışam da. Çünki vaxtilə o insanda müəyyən yaxşı keyfiyyətləri görüb dostluq etmişəm, istəməmişəm ki, hansısa məqamda onu itirim. Elə insanlar da olub ki, barışmaq istəməyiblər, düşünüblər ki, artıq o mərhələ keçdi. Həyat günü-gündən qısalır, kiminləsə küsülü, incik qalmaq yaxşı xüsusiyyət deyil.
Geri qayıt