Əbülfəs Qarayev üfunət qoxusunda itib-batan Bakı Sirkini görmürmü?
12-01-2015, 08:55
Ölkənin elə iri sosial-mədəni obyektləri var ki, onlara dövlət obyekti deməyə adamın dili gəlmir. Diqqətdən kənarda qalan, ögeylik görən belə yerlərdən biri də 47 yaşlı Bakı Dövlət Sirkidir. Bu qədər yollara, parklara, binalara milyonlar ayrılır, bəs görəsən sirk niyə unudulur? Yeganə əyləncə, iaşə obyektinin təmiri, abıra salınması məsələsi illərdir təxirə salına-salına yaddan çıxır. Buna baxmayaraq, mövsümü fəaliyyət göstərən Bakı Sirki işini dayandırmır, tamaşalaçılarını yola verə bilir. Hazırda Sirkdə Rusiya sirk ustalarının təqdimatında “Fəvvarələrin qış nağılı” adlı tamaşa davam edir. Bu proqramın xüsusiyyəti ondadır ki, ilk dəfə Bakı Sirki səhnəsi həm də xüsusi mexanizmlərlə hazırlanmış hövuza çevrilə bilir.
Alver nə alver...
Qeyd edək ki, ötən illərlə müqayisədə bu il sirk binası çıxışında bilet alverçilərini nadir görmək olur. Sirkin daxilindəki alver isə bir başqa müzakirənin mövzusudur. İki və hətta üçqatına baha qiymətə satılan hədiyyələr, qida məmulatları heç nəyin dəyişmədiyindən xəbər verir. Kim necə istəyirsə, məhsula o qiyməti qoyub. Misal üçün, 50 qəpiklik şirin pambıq və ya pop-korn 1 manat, 70 qəpiklik peçenye 2 manat, 40-70 qəpiklik şirələr 1, 50 və ya 2 manata satılır. Soyuq tamaşa zalından çıxan insanlara isti çay, kofe, kakao təklif etməksə, heç kəsin ağlına gəlmir. Təcili təmirə ehtiyacı olan Bakı Sirkinin acınacaqlı vəziyyətdə olan ayaqyolusunun qoxusu isə binaya daxil olan kimi aləmi bürüyür. Sirk rəhbərliyi nə qədər təmizliyi qorumağa çalışsa da, tualetə daxil olan heç kəs narazılığını gizlədə bilmir. Tualet hər bir ictimai iaşə obyektinin ayrılmaz hissəsidir, baxmayaraq ki, çoxu hələ də tualet mədəniyyətinin nə demək olduğunu anlamaq istəmir. Ölkənin yeganə sirk binasının ayaqyolundakı (fotolarda bu aydın görünür-red.) bu vəziyyət aidiyyatlı qurumları oranın təmirini tezləşdirməyə vadar etməlidir.
Bakı Sirkinin tualeti
Ən azı sirk tamaşalarına gələnlərin çoxu uşaqlardır. Onların gigiyenik qaydalara cavab verən tualetə ehtiyacı var. Məsələ ilə bağlı Analitik.az-ın suallarına Bakı Sirkinin mətbuat xidmətinin rəhbəri Mahir Hümbətov açıqlama gətirdi. Mahir müəllimin sözlərinə görə, hər kəs yeganə olan Bakı Sirkini müasir təmirli görmək istəyir. “Bu məsələ bizim səlahiyyətimizə aid deyil. Təmir məsələsilə bağlı Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi məsuliyyət daşıyır. Təmir üçün, dövlət büdcəsindən maliyyə vəsaiti ayrılmalıdır. Bildiyimə görə, tezliklə bu problem həllini tapacaq. Ancaq biz bütün bunlara baxmayaraq, fəaliyyətimizi davam etdirməyə çalışırıq. Konkret ayaqyoluna gəlincə, kökdən düşmüş həmin ərazinin bacardığımız qədər təmiz saxlanılmasına səy göstəririk.”
Sirk binasının foyesindəki alverə gəlincə, obyektin rəsmisi bildirdi ki, həmin yerdəki alqı-satqıya onlar cavabdeh deyirlər. “Oranı icarəyə vermişik, qiymət qoyuluşu isə bizlik deyil. Bildiyiniz kimi, əyləncə obyektlərində adət üzrə satışda olan məhsullar normaldakı qiymətlərdən bir qədər baha təklif olunur.” Təəssüf ki, bu da problemin başqa üzüdür. Əylənməyə, istirahətə gələnlər niyə soyulmalıdır?
Milli sirk truppamız nə zaman olacaq?
Sirkin son tamaşasından belə qənaətə gəlmək olar ki, tək ruslar yox, elə özümüzkülər də, istəsə belə proqramlarla çıxış edə bilərlər. Niyə hər il əcnəbilərin proqramlarına ana dilimizdə yox, onların öz dilində baxmalıyıq? Məlumata görə, gələcəkdə sirk binası təmir edilsə, orada mütləq əlavə studiya açılması nəzərdə tutulur. Burada həvəskar qismində çalışan aktyorlara nəzəri biliklər, praktik yardım göstəriləcək. Beləcə, öz milli sirk ustalarımız yetişəcək. İllər keçsə də, bu gün Bakı Sirkinin öz adını daşıyan kollektivi yoxdur. Beynəlxalq dərəcəli sirk ustalarımız olsa da, onlar Vətəninə çox az-az, qonaq kimi gəlirlər. Bəzi mütəxəssislər, sirk truppasının və ya aktyorun həyat tərzinin elə belə də olduğunu deyirlər. Həmişə qastrollarda olan aktyorlar üçün bu problem deyil. Onu da qeyd etmək gərəkdir ki, bizim kəndirbazlarımız, pəhlivan və maraqlı həmlələr edən akrobatlarımız da az deyil. Onların çoxu bölgələrdə kiçik auditoriya qarşısında çıxış etməklə kifayətlənirlər.
Rusiyanın əməkdar artisti Rüfət Nəzirov, Rafiq Əliyev öz ailəsi ilə akrobatika üzrə, Aydın İsrafilov dəvəsi ilə, Oruc Zolov kəndirbaz kimi, Murad Abdullayev ayı və canavarları ilə, “sümüksüz adam” titullu Anar Həmzəyev və başqaları bu gün dünyanın bir çox ölkəsini gəzərək öz şou-proqramlarını təqdim edirlər. Məsələ ilə bağlı, Mahir müəllim də fikirlərini bölüşür. “Bu sualla çox qarşılaşırıq. Sirk ustası səyyar fəaliyyət göstərir. Onun daimi məskəni yoxdur. Bir neçə il əvvəl yerli ustalarımızın proqramını təşkil etmişdik. Amma tamaşaçı daim yenilik istəyir. Biz yeni proqramları Bakıya gətirəndə də çox seçim edirik, günlərlə araşdırırıq, bizə yeni olanlarını tapmağa çalışırıq. Milli sirk ustalarımızı mərkəzləşdirilmiş qaydada bir yerə yığmaq da asan iş deyil. İndi bizim əsas istəyimiz yeni sirk binasını görməkdir, yeniliklərimiz ondan sonra olacaq.”
Məlumat üçün deyək ki, Bakıda ilk (sirk-heyvanxana) böyük olmayan sirk binası XX əsrin sonunda Nikitin qardaşları tərəfindən tikdirilib. Taxtadan tikilən binada mizanlı səhnələr quran aktyorlar arasında sehrbazlar, kəndirbazlar, klounlar daha çox çıxış edərdilər. Onların sırasında əcnəbilər fəal idilər. Lakin həmin bina taxta olduğundan qəza nətcəsində yandı. Daha sonra 1905-ci ildə növbəti çox iri səhnəsi olmayan yeni sirk-teatr binası tikildi. Hələ inqilabdan əvvəl milli sirk ustalarımızın şöhrəti hamıya məlum idi. Ə.Fərrux adlı sirk ustamızın adı öndə çəkilir. İlk sirk ustalarımız isə X.Abdullayev, M.Şirvani, Yunis və Yusif Ağayevlər, Rza Əlixan, Sali Süleyman və başqaları olmuşlar. 1967-ci ildə indiki möhtəşəm Bakı Sirkinin binası istifadəyə verildi. O, zamandan da hər il dekabrın sonunda sirk öz yaşını qeyd edir. Bu binanın memarları Ənvər İsmayılov və Faina Leontyevna olub. Maraqlı arxitekturaya malik binanın özülü bu gün də möhkəmdir, amma binada təcili təmir-bərpa, tikinti işlərinin aparılması mütləqdir. Gün o gün olsun, yeni təmirdən çıxmış sirk binasının açılışına şahidlik edək.
Geri qayıt