Azərbaycanın ən böyük meyvə-tərəvəz bazarına qarşı şok ittihamlar
26-11-2014, 09:26
Azərbaycanın ən böyük meyvə-tərəvəz bazarlarından biri kimi tanınan "Meyvəli" Meyvə-tərəvəzlərin topdan və pərakəndə satış bazası ilə bağlı ciddi problemlər gündəmə gəlməkdədir. Bazarda ticarətçilərə qarşı münasibət, qanunsuz pul yığımı, anti-sanitariya və digər çatışmazlıqların olması həm satıcıların, həm də istehlakçıların narazılığına səbəb olub.
Borc-xərclə, min bir əziyyətlə məhsul yetişdirib satmaq istəyən kəndli bazar rəhbərliyinin əlində qalıb. Bu barədə "Unikal"a açıqlama verən adının çəkilməsini istəməyən ticarətçilərdən biri deyib ki, Meyvəli Ticarət Mərkəzinin rəhbərliyi elə bir sistem qurub ki, heç kim səsini çıxara bilmir: "Ölkədə bir çox bazarlar məmurların əlindədir deyə, hərə öz bildiyini edir. Amma "Meyvəli"də vəziyyət çox pisdir. Qapıdan girən kimi 20-30 manat, gündəlik də satdın-satmadın 5-10 manat yer pulu verirsən. Biz məhsulu gətirib heç yol pulunu çıxara bilmirik. Məhsul isə sahələrdə qalıb çürüyür. Amma burda bazar rəhbərliyi hazıra nazir dururlar. Fermerlərin əksəriyyəti əkib-becərdikləri məhsulu özləri bazara çıxara bilmirlər. Çünki "Meyvəli" rəhbərliyi külli ixtiyarı özlərinə yaxın alverçilərə verirlər. Onlar isə ucuz qiymətə alıb, camaata baha satırlar. Ortada həm ticarətçilər itirir, həm də alıcılar baha məhmsul əldə edir. Orda isə bircə "Meyvəli" bazarının sahibləri və yaxın ətrafı qazanır. Burada bazar rəhbərliyinin qurduğu sistem nəticəsində məcburuq məhsulu maya dəyərindən aşağı sataq. Bazarda "Kamaz", "Qazel" görən kimi 20-50 manat arasında pul alırlar. Gündəlik də 5 manat yer pulu. Balaca maşınlardan isə 2-3 manat alırlar. Ona görə də məhsulumuz burada çürüyənə kimi bazardan çıxa bilmirik. Heç olmasa, bizdən yer haqqı almasınlar. İmkan versinlər kəndli malını satsın. Yəni, bu bazarda hər şey özlərinin xeyrinə qurulub. Bir tərəfdən kəndliyə, o biri tərəfdən də qiymət artımı yaradaraq, camaata zülm edirlər".
Onu da nəzərə çatdıraq ki, bu bazarda da antisanitarik vəziyyət çox kritik həddədir. Meyvə tərəvəz bazarındakı natəmizlik ətrafdan pis qoxu gəlməsinə səbəb olur. Bu isə bazar rəhbərliyinin təmizlik qaydalarına tam riayət etməməsi və bu problemlərin həll olunması üçün lazımi vəsait ayırmamasıdır. Gün ərzində yüz minlərlə manat pul qazanılır, amma təmizliyin təşkilinə vəsait xərclənmir.
Məsələylə bağlı "Unikal"a açıqlama verən Azad İstehlakçılar Birliyinin sədri Eyyub Hüseynov da Meyvəli Ticarət Mərkəzindəki vəziyyətlə bağlı ürəkaçan fikirlər səsləndirmədi. Ekspertin fikrincə, "Meyvəli"də bir sıra standartlar pozulub, ərzaq məhsulları üçün lazımi şərait yoxdur: "Hələ üç il öncə Meyvəli bazarında ekspertiza laboratoriyasının olmaması barədə məlumatlar alırdıq. Yəni, ən primitiv ekspertiza işləri belə görülmürdü. Bu barədə məsələ qaldırdıq. O zaman bizə məlumat daxil olmuşdu ki, Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin nümayəndələrini də həmin bazara buraxmırdılar. Düzü dəqiq bilmirəm ki, real vəziyyət necədir. Şifahi olaraq, məlumat almışıq ki, orda laboratoriya qurublar. Lakin o laboratoriyanın heç bir işi göz qabağında deyil. Əgər belə bir laboratiya varsa da, yəqin ki, görüntü xarakteri daşıyır".
E.Hüseynov təəssüflə onu da qeyd edib ki, bazara Geni Modifikasiya Olunmuş (GMO) məhsullar da gətirilir. Onun sözlərinə görə, bazar rəhbərliyi gəlir əldə etmək üçün bu qanunsuzluğa göz yumur: "Baxmayaraq ki, ölkə prezidentinin bununla bağlı fərmanı var, GMO-lu məhsulları ölkəyə gətirənlər, satanlar, istehsal edənlərin yüksək məbləğdə cərimə olunması və cəzalanması nəzərdə tutulur, yenə də bəziləri öz bildiklərini edirlər. Baxmayaraq ki, Azərbaycan Kartogen protokoluna qoşulub, BMT-nin ətraf mühitin biomüxtəlifliyinin qorunması protokoluna imza atıb,amma Azərbaycana bu cür məhsullar gətirilir və "Meyvəli" kimi bazarlarda satılır. Təəssüf ki, biri Bakıda, biri Naxçıvanda GMO-nu yoxlayan laboratoriyalar olsa da, bu günə kimi onların heç bir səsi çıxmayıb".
Onu da qeyd edək ki, bir müddət öncə məlumat verilmişdi ki, Azərbyacan gömrükçülərinin və Kənd Təssərüfatı Nazirliyinin əməkdaşlarının Meyvəli Ticarət Mərkəzində apardığı araşdırmalar zamanı Gürcüstandan gətirildiyi ehtimal edilən kartofda xəstəlik aşkar olunduğu üçün maşınlar möhürlənib. Araşdırmalar zamanı məlum olub ki, kartof əslində Gürcüstan yox, Ermənistandan gətirilib. Sözügedən məsələ Gürcüstanla Ermənistan arasında da qalmaqal yaradıb. Erməni mətbuatında da bu barədə məlumatlar yer almışdı. Belə ki, Ermənistandan Gürcüstana ixrac olunan kartofda bir sıra infeksiyalı xəstəliklərin aşkar olunması iki ölkə rəsmilərinin qarşılıqlı ittihamları ilə müşahidə olunurdu. 2013-cü ildə Ermənistanın Gürcüstana ixrac etdiyi 3.2 min ton kartofun 1137 tonu infeksion xəstəliyin aşkar olunmasına görə geri qaytarılıb. Gürcüstan tərəfi bildirib ki, Sadaxlı gömrük nəzarət məntəqəsində Ermənistandan Gürcüstana keçirilən axırıncı partiya yoxlanılarkən ciddi xəstəliklər aşkarlanıb və bu, rəsmi Tiflis ilə İrəvan arasında gərginlik yaradıb. Ermənistanla-Gürcüstan arasında bu cür kartof qalmaqalı yaşandığı halda həmin infeksiyalı məhsulların Azərbaycana gəlməsi, üstəlik Meyvəli Ticarət Mərkəzi kimi böyük bir bazara daxil olması ciddi rezonansa səbəb olmuşdu.
Bu barədə fikirlərini "Unikal"la bölüşən Eyyub Hüseynov burada təəccüblü bir şey olmadığını bildirib. Onun sözlərinə görə, Gürcüstan bazarından Ermənistan istehsalı olan məhsulların ölkəmizə daxil olması mümkündür. "Bazarlarda normal ekspertiza olmadığından Ermənistandan belə təhlükəli məhsullar bazarlara gətirilir. Təəssüf ki, Mevəli Ticarət Mərkəzi, eləcə də digər bazar rəhbərlərinin məqsədi yalnız pul qazanmaq olduğu üçün düşmən dövlətin istehsalı olan məhsullar da bazarda satılır", - deyə ekspert fikrini tamamlayıb.
Göründüyü kimi, Meyvəli Ticarət Mərkəzində istehlakçı hüquqları kobud şəkildə pozulur, böyük vəsaitlər qazanılsa da, ona uyğun xidmət göstərilmir.
"Unikal"ın əldə etdiyi məlumata görə, bazar rəhbərliyi ilə ticarətçilər arasında bağlanan müqavilələrin əksəriyyəti qeydiyyatdan keçirilmir. Buna səbəb isə yığılan rüsumların büdcədən yayındırılmasıdır. Belə ki, Sahibkarlardan yığılan vəsaitlərin böyük bir qismi rəsmiləşdirilmir, vergidən yayınmalar da var. Bununla bağlı ətraflı araşdırmadan sonra oxucularımıza məlumat veriləcək.
Geri qayıt