Nə yediyimizin fərqinə varırıqmı? - Bakıda qara çörək fırıldağı... - İnsanlarımızın həyatını risqə atırlar
Tarix: 30-12-2014, 10:35 | Çap et
Azərbaycanın çörəyə olan illik tələbatı təxminən 1,2 milyard tonla ölçülür. Çörək gündəlik qidamızın əsas hissəsi olsa da, onun həm istehsalında, həm də istehlakında həmişə problemlər olub. Nə qədər ki, insanlar çörəyi zibilxanalara rahat atacaq, elə onu istehsal edən bəzi işbazların kələyi də davam edəcək. Hazırda satışda müxtəlif adda, qiymətdə çörək növləri təklif olunur. Bir müddət əvvəl çörək istehsalı ilə bağlı standartlar da bəyan edilmişdi. Hazırda Dövlət Standartlaşdırma və Sertifikatlaşdırma İnstitunun tərkibində taxıl və taxıl məhsullarının standartlaşdırılması üzrə texniki qurum fəaliyyət göstərir. Amma bu yenilik də qeyri-normal rəqabətə dayanan və fırıldaqla xidmət göstərən çörək istehsalçılarının işinə mane ola bilmədi. Dəfələrlə müvafiq dövlət qurumları keyfiyyətsiz çörək istehsalçılarını ifşa etsə də, vəziyyət dəyişməz qalıb. Həm ağ, həm də qara çörəyin hazırlanmasında qüsurlara yol verilir. Bu qüsurlar məhsulun çəkisi, tərkibi və qablaşdırılması ilə əlaqədardır. Analitik.az pəhriz çörəyi adı ilə satılan keyfiyyətsiz məhsullarla bağlı araşdırma zamanı bu sahədə özbaşınalıqların mövcud olduğunun şahidi oldu. Xüsusən pəhriz saxlamalı olan xəstələrin aqibətini fikirləşməyən işbazlar, qara çörək adı ilə əslində keyfiyyətsiz məhsul satırlar. “Qara çörək” fırıldağı... Nəzərə çatdıraq ki, alıcıların daha çox şikayət etdiyi məhsul çörəkdir. Deyilənə görə, köhnə çörək yenidən isladılaraq təzəsinin xəmirinə qatılır, çörək ağır gəlsin deyə sobadan tez götürülür, tərkibinə uzun müddət qalsın deyə formaldehid (formalin) və başqa kimyəvi maddələr qatılır. Qida texnoloqu Nadir Şirinov da qara çörək deyilən pəhriz çörəyinin hazırlanmasında nöqsanlara yol verildiyini təsdiqləyir. Mütəxəssis deyir ki, satışda o qədər çeşiddə çörək var ki, onların üzərində göstərildiyi tərkiblə eyni olub-olmadığına inanmaq çətindir: “Vəziyyət acınacaqlıdır. Sahibkarların çoxu çörək istehsalında normativ standartlara əməl etmirlər. Ən əvvəl çörək bişirilən un torbaları xüsusi qaydada yerləşdirilməlidir. Sahibkarlar yaxşı işləmək uğrunda rəqabət əvəzinə pul qazanmaq dalınca düşürlər. Un torbaları çox vaxt beton döşəmədə uzun müddət qalır. Nəticədə un xarab olur, tərkibi mikrobla zənginləşir. Əslində torbalar yerdən bir qədər hündürdə, 30 dərəcə otaq temperaturunda saxlanmalıdır. Hazırlanacaq xəmirin unu yaxşıca ələnməlidir. Ələnən unun tərkibi oksigenlə zənginləşir, alınan xəmir kütləsi tez acıyır, tez bişir, çörəyi isə ləzzətli olur. Gündəlik istifadə olunan zavod çörəyi dediyimiz məhsul iki sutkaya qədər saxlanıla bilər. Çörək təmiz rəfdə, üzəri də səliqəli kətan parça ilə örtülməlidir. Bəzən marketlərdə hamı çörəkləri əli ilə istədiyi kimi yoxlayıb alır. Hər kəs bir çörəyə əl vursa, bu gigiyenik qaydanı pozmaq olar. Satıcılar, çörək daşıyanlar xüsusi əlcəkdən istifadə etməlidir. İndi çox zavod çörəyi kağız paketlərdə satışa buraxır. Bu qablaşdırma kütləvi şəkildə olsaydı əla olardı. Lavaş çörək də tərkibinə qatqılar istifadə edilməklə bişirilir. Satışda olan yuxa çörək dediyimiz məhsullar da salofan torbalarda günlərlə qalır. Bu isə çörəyin tərkibində kartof çöpü(subtilis) deylən sporlar əmələ gətirir. Bu “kartof xəstəliyi”ni yaradan sporlar istiyə davamlı olur. Bu “xəstəlik” çörəyin içində meydana gələn yapışqanlıqdır. Kiflənmiş çörək zibilxanalara atılır, səhv olaraq bəzən ev heyvanlarına verilir. Yaxud, pəhriz çörəyi dediyimiz qara çörək ikinci növ buğda unu, çövdar unundan hazırlanmalıdır. Amma bu gün satılan qara çörəyin 80%-i süni rəngləndiricilər, boya vasitəsiylə (yayılmış üsul kakao, boyat çay, karamel tozu, süni boyalar) hazırlanır. Odur ki, şəkər xəstəsinin bu çörəyi yeyəndə vəziyyətinin pisləşməsi normal haldır. Onu da deyim ki, hazırda dünya ölkələri kəpəkli çörəkdən istifadəyə çalışır. Vaxtilə 100 kq buğdadan 65 kq un alınırdı, qalan kəpək də heyvandarlıq məhsulu kimi istifadə olunurdusa, bu gün vəziyyət dəyişib. Kəpəkli çörəyin daha xeyirli olduğu ortaya çıxıb. Alıcı bilməlidir ki, ən yaxşı bişmiş çörək içi məsaməli olanıdır.” Milli Kulinariya Mərkəzinin rəhbəri Tahir Əmiraslanov da bərəkət rəmzi olan çörəyin bişirilməsi qaydalarından narazıdır: “Şəhər çörəyi ilə rayon, kənd yerlərində bişirilən çörək arasında çox böyük fərq var. Bizim milli mətbəxdə çörəyin növü saysızdır. Təəssüf ki, əlimdə çörəyə qatılan həmin kimyəvi maddələrlə bağlı laborator nəticələri yoxdur. Əgər bu barədə deyilənlər həqiqətə uyğundursa, onda insanları aldadanlar araşdırılmalı, barələrində tədbir görülməlidir.” Çörəyin mayasını korlayıblar Bu gün güya arıqlamaq istəyənlər, eləcə də şəkərli diabet xəstələri qara çörək yeməklə pəhriz saxladıqlarını düşünürlər. Bəzən doğru seçilməyən çörək, xəstənin vəziyyətini pisləşdirə bilər. Tərkibinə kənar maddələrin qatıldığı çörəyin insanın mədə-bağırsaq sistemində pozuntulara səbəb olması ehtimalı da böyükdür. Ümumiyyətlə, normal qara çörəyin vitaminlərlə zəngin olduğunu, qanda xolestrinin miqdarını azaltdığını deyirlər. Endokrinoloq Ülkər Nəzirova isə məsələyə başqa cür yanaşır. Həkimin sözlərinə görə, prinsipcə qara və ağ çörəyin istifadə olunmasının elə bir fərqi yoxdur. “Fikrimcə, kalori cəhətdən müqayisə etməyə də dəyməz. Mən şəkərli xəstələrimə hər iki çörəkdən istifadəyə qəti göstəriş vermirəm. Yalnız “Borodino çörəyi”nin yeyilməsini məsləhət görmürəm. Bu da həmin çörəyin tərkibində şirinliyin(xəmirə patoka-tünd rəngli bal, yaxud səməni şəkəri qatılır) olmasıdır. Çörəyin hazırlanmasında həkim kimi narahatlığım yalnız onun mayası ilə bağılıdır. Elə hazırlanacaq çörəyin xeyirli olmasında həmin maya böyük rol oynayır. Bizim nənələrimizin keçmiş ənənələri var, çörəyi bişirəndə maya kimi acxamra-qıcqırdılmış xəmirdən istifadə edirdilər. İndi də bu ənənə rayon, kənd yerlərində var. Şəhər insanı inkişaf etdiyi qədər, sağlam qidalanmadan çox geridə qalır. Əslində, çörəyin istehsalında naməlum mayalardan istifadə olunur, bu mayaların tərkibi araşdırılmalıdır.” Mütəxəssislər deyir ki, “Borodino çörəyi” adı ilə satılan qara çörəyin hazırlanması bir neçə mərhələli uzun prosesdir. Çətin ki, mağazalarda satılan çörək həmin reseptlə hazırlansın. Bu arada məsələylə bağlı Dövlət Standartlaşdırma və Sertifikatlaşdırma İnstitutunun çörək istehsalıyla bağlı texniki qurumuna verdiyimiz suallara cavab ala bilmədik. Səriştəli şəxslər deyəsən ya çörəkdən imtina edib, ya da insanların çörəyinə haram qatanlara nədənsə barmaqarası baxmağı üstün tuturlar.
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
• Ermənistanın siyasi dəsti-xətti sülh sənədinin imzalanmasına icazə vermir - FAKT BUDUR!
Bu gün, 19:00 |
|
|
|
• Separatçını ”əsir” gözündə görən 52 avropalı... - ZİBİLƏ DÜŞMÜŞÜK...
Bu gün, 18:58 |
|
|
|
• "ABŞ-də oturub belə bir bəyanat vermək bir az suallar doğurur" - deputatdan REAKSİYA
Bu gün, 18:14 |
|
|
|
• “Rufo Gəncinski” Rusiyaya qayıtdı – Azərbaycanlı “qanuni oğru”lar arasında YENİ MÜHARİBƏ
Bu gün, 18:12 |
|
|
|
• Texnologiya Universitetinin rektoru kollektivə təqdim edilib - FOTO
Bu gün, 18:10 |
|
|
|
• İranın keçmiş nazirinin BAŞI QAÇIB -“Azərbaycanın qaz kəmərini raketlə vuraq”
Bu gün, 18:08 |
|
|
|
• Paşinyan indi "Tehranın dili" ilə danışır - İNCƏLƏMƏ
Bu gün, 18:07 |
|
|
|
• Qarabağdan köçən ermənilərə sürətli şəkildə vətəndaşlıq veriləcək - Ermənistan DİN
Bu gün, 17:51 |
|
|
|
• ABŞ və Səudiyyə Ərəbistanı İsraili “offsayd”a salırlar - “Axios”
Bu gün, 17:49 |
|
|
|
• London-Ankara münasibətlərində nələr yaşanır? - GƏLİŞMƏ
Bu gün, 17:48 |
|
|
|
• Bu məhsulu xaricə 36 dollara satıb, 76 dollara geri alırıq – İqtisadçıdan maraqlı açıqlama
Bu gün, 17:42 |
|
|
|
• Mesaj Ermənistandan gəldi - Növbədə Zəngəzurdur
Bu gün, 17:41 |
|
|
|
• İran təkzib etdi: - Şahmərd edam edilməyib!
Bu gün, 17:39 |
|
|
|
• SOCAR-da yeni təyinat - ƏMR
Bu gün, 17:37 |
|
|
|
• "Azərbaycana qarşı böhtan kampaniyası aparanlar unutmasınlar ki..." - deputat
Bu gün, 17:34 |
|
|
|
• Rusiya Ermənistan və Azərbaycanı tələsik sülh sazişinə sövq etmir - Lavrov
Bu gün, 17:26 |
|
|
|
• Əliyevin təklif etdiyi format daha səmərəlidir - Erməni nazir
Bu gün, 17:23 |
|
|
|
• İsrafil Məmmədov yeni vəzifəyə seçildi - FOTO
Bu gün, 17:21 |
|
|
|
• Polis paytaxtda 30 min manat dəyərində qapı və kondisionerləri oğurlayan şəxsi saxlayıb - VİDEO
Bu gün, 17:18 |
|
|
|
• Flora Kərimovanın səhhəti pisləşdi
Bu gün, 17:14 |
|
|
|
• Onlar Ermənistanın COP29-da iştirakına qarşı çıxdılar
Bu gün, 17:12 |
|
|
|
• "Ermənistan hakimiyyətinin nümayəndələri Vardanyanın həbsinə görə Azərbaycana təşəkkür etməlidir"
Bu gün, 17:09 |
|
|
|
• "Veysəloğlu" Qarabağ müharibəsində iştirak edən əməkdaşlarına qayğı göstərməyə davam edir - FOTO
Bu gün, 17:01 |
|
|
|
• Deputata məxsus olduğu deyilən şirkət 5,6 milyon manatlıq tender uddu - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 16:58 |
|
|
|
• Vüqarı 125 min manat ziyana salan evin aqibəti necə oldu?
Bu gün, 16:45 |
|
|
|
• “Nar”ın dəstəyi ilə ekologiya mövzusunda jurnalistlərə beynəlxalq təlim keçirilib
Bu gün, 16:40 |
|
|
|
• Dövlətə məxsus torpaqlarda tikinti aparılmasına görə "icazə verən" FHN-in sabiq şöbə rəisinə HÖKM OXUNUB
Bu gün, 16:36 |
|
|
|
• Azərbaycan müdafiə naziri Slovakiyada hərbi institutu ziyarət edib
Bu gün, 16:30 |
|
|
|
• "Təəssüf ki, mənim qohumlarımın çoxu..." - Məleykə Abbaszadədən "xalası oğlu" ilə bağlı AÇIQLAMA
Bu gün, 16:26 |
|
|
|
• Salyanda FACİƏ: Körpə bala özünü yelləncəyin ipindən asdı... - AXI NİYƏ?..
Bu gün, 16:23 |
|
|
|
• Ermənistan "konyak"ı "erməni brendisi" ilə əvəz edir - KİV
Bu gün, 16:22 |
|
|
|
• Sabiq MTN generallarının Fransada çiçəklənən biznesində “akula izi” - “MTN çətəsi”nin “yeriyən pulqabısı”ndan yeni xəbər
Bu gün, 16:19 |
|
|
|
• Unun qiyməti kəskin bahalaşdı - QİYMƏTLƏR
Bu gün, 16:14 |
|
|
|
• Dadaş Şükürov barəsində səslənən ittihamları təkzib edir - AÇIQLAMA
Bu gün, 16:11 |
|
|
|
• ATU Cərrahiyyə klinikası acınacaqlı vəziyyətdə - Səbəblər, qara əl, xəstə azlığı...
Bu gün, 16:06 |
|
|
|
• “Müəlliməyə bildirdi ki, oğlun şəhid deyil, veterandır, gedib işləsin” – İNCƏSƏNƏT MƏKTƏBİNİN KOLLEKTİVİ MÜDİRDƏN ŞİKAYƏTÇİDİR
Bu gün, 16:03 |
|
|
|
• “Sandu Moldovanın prezidenti seçilməyib” - Kreml
Bu gün, 15:57 |
|
|
|
• Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin kollegiyasının tərkibi dəyişib - QƏRAR
Bu gün, 15:55 |
|
|
|
• Gəncədə yolların təmirinə 10 milyon ayrıldı - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 15:52 |
|
|
|
• Azərbaycanda bəzi uşaq evlərində nöqsanlar aşkarlanıb, 41 nəfər cəzalandırılıb
Bu gün, 15:49 |
|
|
|
• Etibarnamə ilə bağlı yeni qayda: - Bu məsələ çoxdan gündəmdə idi
Bu gün, 15:47 |
|
|
|
• “Tramp həm ABŞ üçün, həm də bütün dünya üçün ciddi təhdiddir” - Ərəstun Oruclu ŞƏRH EDİR
Bu gün, 15:45 |
|
|
|
• Səhiyyə nazirinin 8 milyonluq tenderi əlindən çıxdı - DETALLAR
Bu gün, 15:42 |
|
|
|
• Son 10 ildə BP-də işləyən azərbaycanlıların sayı 464 nəfər azalıb - SİYAHI
Bu gün, 15:38 |
|
|
|
• Məktəblərdə payız tətilindən sonra ilk dərs gününün vaxtı açıqlanıb
Bu gün, 15:36 |
|
|
|
• Gürcüstanda müxalifət liderləri prokurorluğa çağırılır
Bu gün, 15:13 |
|
|
|
• Kələntərov həbsdə qaldı - GƏLİŞMƏ
Bu gün, 15:11 |
|
|
|
• “Padişah xalı” görün müştəriləri necə aldadır - AXI NİYƏ?..
Bu gün, 15:05 |
|
|
|
• Bakı və Ankaranın dostu təhlükədə: - Hədəfdə odur, çevriliş planlanır
Bu gün, 15:01 |
|
|
|
• “Ərim sağdır, mənə zəng etmişdi” - İki il öncə öldürülən Anarın xanımı
Bu gün, 15:00 |
|
|
|
|